نظر سنجی هایی که یاس آفرینی رفسنجانی و فتنه گران را نقش بر آب می کند ؛ مشارکت پرشور ۸۵ درصدی در انتخابات مجلس

گزارش ویژه ۹ دی – نظرسنجی یکی از مهم ترین ابزار سنجش میل افکار عمومی در هر جامعه آزاد و مستقلی است. اما این نظرسنجی هنگامی کارگشا خواهد بود که بر اساس متد علمی و دقیق صورت گیرد، سؤالات به درستی تنظیم شود و مخاطب نیز در میان جامعه آماری از میان همه اقشار انتخاب شده باشد. علاوه بر این، نحوه دریافت داده های اطلاعاتی در نظرسنجی  و کیفیت پردازش آنها به گونه ای که فهم اصلی نظرسنجی در آن مشهود گردد، از اهمیت بسزایی برخوردار است. به عبارت دیگر، ممکن است که نظرسنجی ای درست و با تمام متدها انجام پذیرد اما آن گاه که قرائت آن با مشکل روبرو شود،  کل اعتبار نظرسنجی زیر سؤال می رود. این نیازمند آن است که پردازش کننده اطلاعات نظرسنجی، فهمی همانند اکثر جامعه آماری داشته و پردازش او بر اساس این فهم مشترک صورت پذیرد. اما انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی بی گمان یکی از مهم ترین و حساس ترین مقاطع تأثیرگذار در تاریخ انقلاب اسلامی خواهد بود. انتخاباتی که هم از حیث داخلی و هم از حیث بین المللی دارای ویژگی های برجسته ای است. گو آنکه تفصیل و تبیین این اهمیت در مقالی غیر از این باید صورت گیرد. اما در این مجال، ذکر این نکته کفایت می کند که برآوردهای صورت گرفته از شرایط انتخابات آتی- که بخشی از آن حاصل فهم سنجی و نظرخواهی ها از مردم است- نشان می دهد که انتخابات آتی، فصلی نو و تأثیرگذار و البته شاید بی سابقه در روند انقلاب اسلامی باشد.

بر اساس اخبار و گزارشات واصله به ۹ دی، چند منبع فراگیر و مورد اعتماد نظرسنجی  عمومی در کشور، با آخرین نظرخواهی که در – آبان ماه – در میان جامعه آماری در میان حدود ۱۶ هزار و پانصد نفر و در مراکز استان های سراسر کشور انجام داده اند، نتایج قابل توجهی به دست آورده اند که بدین شرح خواهد بود:

۶۱ درصد پرسش شوندگان در پاسخ به این سؤال که اهمیت این دوره از انتخابات را چگونه ارزیابی می کنند،  پاسخ “اهمیت زیاد” و ۱۹ درصد آنان پاسخ “اهمیتی همچون سایر انتخابات گذشته” را برگزیده اند. در این بین تنها ۱۳ درصد از مخاطبین، گزینه “اهمیت کم” را انتخاب نموده اند.

در این نظر خواهی عمومی ۶۵ درصد پرسش شوندگان در پاسخ به این سئوال که در انتخابات آتی شرکت می کنید یا نه، با قاطعیت اعلام حضور نموده و۲۰ درصد نیز اعلام کردند که شاید حضور یابند.این در حالی است که تنها ۱۵ درصد اعلام کردند که حضور آنان در این دوره منتفی است.

همچنین پرسش شوندگان با آماری در حدود ۶۰ درصد، معتقد بودند که انتخابات آتی مجلس شورای اسلامی از “شور و نشاط فراوان تر” – نسبت به انتخابات دوره قبل مجلس- یا “تا حدودی پر شور تر” از انتخابات دوره گذشته ارزیابی کرده اند. مابقی نیز گزینه “نمی دانیم” یا “کم رمق تر” از قبل را برگزیده اند.

در نظرسنجی  صورت گرفته، آن هنگام که از مخاطبین پیرامون ترکیب آتی مجلس شورای اسلامی پرسش صورت گرفته، با آماری در حدود ۴۸ درصد خواهان تغییر ترکیب فعلی مجلس بوده،  ۳۲ درصد بینابین معتقد بودند که به برخی نمایندگان رأی مثبت داده و برخی را نیز دیگر انتخاب نخواهند کرد و تنها ۱۶ درصد پاسخ شان آن بوده که به همین نمایندگان فعلی رأی مثبت خواهند داد، نتیجه ای که در دوره های دیگر نیز شاهد آن بوده ایم.

در این نظرسنجی، جمعیت غالبی در حدود ۷۵ درصد از مخاطبین، تحریم های بین المللی را “بی تأثیر” یا “با تأثیر کم” ارزیابی کرده و تنها در حدود ۱۳ درصد از آنان تحریم های خارجی را “مؤثر” دانسته اند.

در نظرسنجی  یاد شده، مخاطبین در تحلیل شرایط حاکم بر انتخابات آتی در حالی که مختار بودند تا چند گزینه را برگزینند، نکات جالبی را مطرح ساخته اند. ۷۳ درصد از مخاطبین، رأی خود را دارای “اهمیت فراوان” در سرنوشت آتی کشورشان ارزیابی نموده، ۶۵ درصد شرایط را “پیچیده تر از گذشته” و انتخابات سابق مجلس ارزیابی کرده، ۵۸ درصد با اعلام عدم اقبال و اعتماد خود به احزاب، مشخص نموده اند که جلب اعتماد مردم توسط احزاب و جریانات سیاسی و برخی سیاسیون سخت تر شده و ۴۰ درصد معتقد بودند که در انتخابات آتی به “لیست هایی” رای خواهند داد که افراد آن از سابقه خوبی برخوردار باشند. این نتیجه حکایت از آن می کند که صرف ائتلاف و اتحاد احزاب و شخصیت های سیاسی، اتحاد بدنه جامعه را به دنبال نخواهد آورد.

در بیان مطالبات مردم از نمایندگان خود در مجلس آینده در حالیکه مخاطبین مجاز به انتخاب چند گزینه بودند،  جامعه آماری با حدود ۶۶ درصد “رفع مشکلات اقتصادی”،  ۵۰ درصد “رفع مشکل بیکاری”، ۳۵ درصد “رفع مشکلات جوانان”، ۲۳ درصد “حل معضل مسکن”، ۱۸ درصد “ایجاد نظم و قانون”،  ۱۷ درصد “مبارزه با فساد” و ۱۳ درصد نیز “حل مشکلات اداری” را به عنوان مطالبه خود اعلام نمودند.

در یکی دیگر از این نظرسنجی ها نیز، ۳۲ درصد “کارآمدی”،  ۲۵ درصد “ولایت مداری”، ۱۴ درصد “ساده زیستی” و ۸ درصد “داشتن روحیه بسیجی” را از جمله ویژگی های کاندیدای مورد نظر خود معرفی کرده بودند.

در این نظرخواهی های عمومی در پاسخ به این پرسش که تأثیر انتخابات در حل مشکلات چگونه است ،  ۴۰ درصد معتقد بودند که “احتمال رفع مشکلات بیشتر شده”، ۱۷ درصد معتقد بودند که “تفاوتی نخواهد داشت”، ۱۱ درصد گزینه “نمی دانیم” را برگزیده و ۳۲ درصد نیز تأثیر انتخابات در حل مشکلات خود را “منتفی” اعلام نموده بودند. این در حالی است که ۴۸ درصد از ۳۲ درصد یاد شده، ابزار مجلس در حل مشکلات جامعه را ناکافی دانسته واین را دلیل  تأثیر کم انتخابات در حل مشکلات خود دانستند. ۲۵ درصد از آن جمعیت، یعنی ۸ درصد از کل جامعه آماری، رأی خود را “بی فایده” دانسته و تأثیر این انتخابات در سرنوشت خود را رد کرده بودند، رد این پیام یعنی رد همان پیامی که جریان فتنه به دنبال القای آن است.

در این نظرسنجی ها که “ترکیب احتمالی” و اجمالی مجلس آتی به دست می آید.در سئوال دیگری آنگاه که رأی آوردن جریانات موجود از مخاطبین پرسیده شده بود ، حلقه “مشایی” تنها ۶ درصد از آرای مخاطبین را از آن خود نموده و به عیان ثابت شده که مردم برای احمدی نژاد با طعم جریان انحرافی و لیدرهای آن و احمدی نژاد با طعم سوم تیر تفاوت قائلند.

به “احزاب” مراجعه کرده”اصولگرایان” اما در این نظرخواهی با ۳۵ درصد،  در صدر قرار گرفته بودند. همچنین پس از اصولگرایان ۳۱ درصد گزینه “نمی دانیم” ، ۱۵ درصد احتمال رأی آوری “اصلاح طلبان” و ۱۴ درصد “مستقل ها” را انتخاب کرده بودند. در این نظر سنجی وقتی مخاطبین در برابر این پرسش قرار گرفته  که چه طیفی از اصولگرایان را برمی گزینند با آماری در حدود ۱۷ درصد “جبهه پایداری”، ۱۸ درصد “تجمع احزاب اصولگرا” و ۴۷ درصد نیز گزینه “نمی دانیم” را برگزیده اند. این حکایت از این می کند که گفتمان طراحی شده از طرف هر یک از طیف های اصولگرا و همچنین لیست های ارائه شده توسط آنها می تواند بیشترین سهم از این ۴۷ درصد را به خود اختصاص دهد. قابل ذکر است که وقتی همین سؤال در مرداد ماه سال جاری – یعنی در همان روزهای نخست اعلام موجودیت جبهه پایداری – در نظرسنجی مشابهی پرسیده شده بود، میزان احتمال رأی آوری جبهه پایداری ۷ درصد بیان شده بود.

آنچه که مسلم است آنکه، از هم اکنون تا روز برگزاری انتخابات نهم مجلس شورای اسلامی در اسفندماه سال جاری قریب چهار ماه و اندی زمان باقی است و بر اساس تجربه انتخابات سابق در کشور، جامعه ایرانی ما به دلیل برخورداری از برخی از خصوصیات ویژه نظیر تأثیرپذیری شدید از خانواده و فامیل، برخورداری از ویژگی های عاطفی و در دقایق منتهی به روز رأی گیری انتخاباتی، بسیار منسجم تر، پیگیرتر، مسئولانه تر و جدی تر از ایام گذشته عمل کرده و اساساً همین روحیه نیز باعث شده تا حتی مسئولین که برآوردهای مختلفی نیز در اختیار دارند، بارها از عظمت حضور مردم و حتی نوع اقبال آنان شگفت زده شوند. بر این اساس و نیز استفاده از تجربه های گذشته، این تجربه حاصل می شود که روند مشارکت در هر انتخابات تا روز رأی گیری، روندی کاملاً صعودی داشته و همانگونه که ذکر شد، در برخی اوقات – نظیر انتخابات سال ۸۸ – این روند در روز رأی گیری به روندی تعجب آمیز و حیرت آور تبدیل شد.

اما در حالیکه نُرم حضور در انتخابات مجلس شورای اسلامی در کشور ما با میانگینی در حدود ۵۹ درصد بوده است. اینکه در حال حاضر که ۵/۴ ماه به برگزاری انتخابات باقی است ۶۵ درصد قطعاً اعلام حضور کرده و ۲۰ درصد هم احتمال حضور در این انتخابات را داده اند، حاکی از آن است که انتخابات مجلس شورای اسلامی دوره نهم، شاید به بی سابقه ترین انتخابات مجلس در طول تاریخ انقلاب اسلامی مبدل شده و رکوردی در حد انتخابات حداکثری ریاست جمهوری سال ۸۸ را انتظار می کشد. این بدان معنا است که تحلیل های دوساله اخیر فتنه گران سال ۸۸ و جریان وابسته به شخص هاشمی رفسنجانی مبنی بر بی اعتمادی مردم به انقلاب و نظام، دست برداشتن آنان از آرمان ها و اهداف انقلابی، ناامید شدن از نظام اسلامی، غلبه یافتن فضای یأس و ابهام به جای شور و نشاط انقلابی و سیاسی، به بن بست رسیدن نظام و انقلاب و خدشه وارد شدن به حیثیت انقلاب، نظام و رهبری، نه تنها محلی از اعراب در میان جامعه نداشته که بالعکس فضای شور و نشاط سیاسی، احساس وظیفه ملی و انقلابی، اعتماد به نظام، رهبری و انقلاب، امیدواری به تحقق آرمان ها و اهداف انقلابی و حتی رفع مشکلات معیشتی و اقتصادی، افزایش چشمگیری داشته و اکثریت جامعه بدون گوش سپردن به تحلیل های مغرضانه، دل بسته تر به نظام و انقلاب آماده حضور حداکثری در انتخابات آتی هستند.

بر اساس آمار ذکر شده، تنها ۸ درصد از جامعه آماری یاد شده، تحلیل برخی فتنه گران و هاشمی رفسنجانی مبنی بر زینتی بودن رأی ها در انتخابات و بی فایده بودن اِعمال نظر آنان در نتیجه انتخابات را تکرار کرده و در واقع ۹۲ درصد با این تحلیل به مخالفت برخاسته اند. این، گواهی آشکار بر آن است که اکثریت غالب مردم، رأی خود را مؤثر در روند جاری کشور داشته و یا حداقل ابزار مجلس را نسبت به رفع مشکلات حقیقی و اصلی خود “ناکارآمد” می دانند اما همین جمعیت حداکثری- بر اساس داده های به دست آمده- کل ساختار نظام و حاکمیت را کارآمد، فعال و پویا دانسته و نسبت به حل مشکلات خود از این طریق، ابراز امیدواری کرده اند. این از آن روست که تحلیل جریان منتسب به هاشمی رفنسجانی- که البته از اول انقلاب اسلامی نیز در کشور حضور داشته، تریبون داشته، صاحب نفوذ بوده و همیشه هم علیه حاکمیت به شانتاژ تبلیغاتی اقدام نموده است- در ناامیدی مردم از حاکمیت و زینتی و بی فایده دانستن رأی مردم، تحلیلی شکست خورده و بدون اقبال است که در طول زمان هم هیچ رشد و گستردگی نداشته است.

تحلیل عمده جریان فتنه، اصلاح طلبان و رفسنجانی آن است که عمر نسبتاً طولانی حاکمیت اصولگرایان، ضعف های پدید آمده در دولت نهم تحت عنوان خانه نشینی ۱۱ روزه احمدی نژاد و پدیدار شدن چهره حلقه انحرافی در دولت و نیز وقوع فتنه و آشوب در سال ۸۸، فرصتی را پدید آورده که اصولگرایان جای خود را در ترکیب قدرت به جریان اصلاح طلب و فتنه گران واگذار نمایند. علاوه بر شواهد متعددی که به بطلان این تحلیل ها می توان یاد کرد، نظرسنجی یاد شده نشان می دهد که همچنان اقبال جامعه به گروههای اصولگرا و افراد شاخص این جریان، اقبالی اکثری بوده و فتنه گران همچنان در اقلیت به سر می برند. بر اساس تحلیل آماری به دست آمده از این نظرسنجی ها، اقبال به مجموع افراد و جریانات اصولگرا در حدود دو تا سه برابر بیشتر از جماعت فتنه و اصلاح طلب بوده و علی رغم دست و پا زدن های جماعت فتنه گر،  این اقبال تغییری نکرده است. البته معلوم نیست که این بار هم که فتنه گران در اقلیت قرار دارند، تاب تحمل شکست را داشته و چه بسا همچون موارد مشابه، اساساً درصدد باشند تا زیر عنوان مردمسالاری را با آشوب و بلوا خالی کنند.

بر اساس آمار به دست آمده همانگونه که مقام معظم رهبری نیز طی سالیان اخیر بیان فرموده اند، اولویت اول مسئولان بایستی مسائل اقتصادی و حل مشکلات معیشتی مردم بوده و این نیاز، همچنان در نظرسنجی ها جزء اولویت های اول مردم بیان شده است. بر این اساس، علی رغم آنکه اکثر مردم تحریم دشمن را نه چندان مؤثر ارزیابی کرده اند اما اغلب آنان، خواهان حل مشکلات معیشتی و اقتصادی خود هستند. این، نشان می دهد که دشمن نتوانسته علی رغم تحریم های سنگین، فشار روانی به مردم وارد آورد. گرچه مسائل کهنه اقتصاد، نیازمند توجه ویژه مسئولان به این امر بوده است. این البته گواه دیگری بر آن است که تمرکز دولت و مجلس، طی سالیان گذشته بر مسأله اقتصاد، تمرکزی درست بوده و بر خلاف جریان فتنه که همواره در صدد بوده تا مسائل فرعی و ساختگی دشمن- نظیر عناوین آزادی ماهواره ها و … را جایگزین مسائل اصلی نماید، مردم رفع مشکلات اقتصادی خود را از مسئولین مطالبه می کنند.

تحلیل آمارهای به دست آمده نشان می دهد که در نظر مردم، احمدی نژاد همچنان از حواشی نظیر مشایی قابل تفکیک است. مردم به خود احمدی نژاد که تداعی گر گفتمان جریان اصولگرای سوم تیر بوده و علم استکبارستیزی، عدالت و مبارزه با فساد و رانت  را برداشته بود و به دنبال حل معضلات اقتصادی آنهاست، همچنان اعتماد داشته و البته همین ها به حواشی نظیر مشایی و رحیمی کمترین اقبال را نشان داده اند. بر این اساس، این نتیجه حاصل می شود که مردم همچنان خواهان احمدی نژادِ اصولگرایِ منهای رحیمی و مشایی هستند و به گفتمان چنین احمدی نژادی، اقبال بیشتری دارند.آمارها نشان می دهد که جماعت حامل و پیش برنده گفتمان سوم تیر که احمدی نژاد از درون آن برآمد، همچنان بیش از سایرین، مقبول بوده و می توانند مجلسی آرمانی و انقلابی تشکیل دهند.

بر اساس آمار به دست آمده در میان جریان اصولگرا، نام جبهه پایداری از برجستگی اقبال مردم برخوردار است به گونه ای که حتی با کل جریان اصولگرا، فاصله ای نه چندان زیاد دارد. گرچه جبهه پایداری خود را از مجموعه اصولگرایان می داند و معتقد است که بایستی گفتمان اصیل بر کل شاکله اصولگرایی حاکم گردد، اما روند رو به تزاید اقبال به این جبهه در میان طیف های اصولگرایی، روندی متمایز است. اینکه در عرض دو ماه، اقبال مردم به این جبهه بیش از دو برابر شده است، گواهی بر این مدعاست. گستردگی بدنه جبهه پایداری اگر با همین روند ادامه یابد، خواهد توانست غلبه گفتمانی در درون ساختار اصولگرایان موسوم به ۸+۷ را نیز دگرگون سازد.