جنگ نرم در اندیشه و کلام امام خمینی (ره)

بدون شک، امام خمینی(ره) یکی از بزرگترین رهبران دینی تاریخ بشریت است. رهبری خردمندانه و هوشیارانه این شخصیت بزرگ، بدون هیچ تردیدی، در میان غیر معصومین، منحصر به فرد بوده و جز انبیای الهی و ائمه معصومین (علیهم السلام) کس دیگری در طول تاریخ بشریت نتوانسته است از جایگاه ویژه و موقعیت بزرگ مردمی وی و نیز تاثیرگذاری بر تحولات جهانی برخوردار شوند.
محبوبیت بی بدیل امام خمینی(ره) در میان قلوب کسانی که هم عصر او بودند و در گوشه گوشه جهان، به پیروی از او افتخار می کردند، حتی در میان رهبران معصوم بشر نیز کمتر دیده شده است. صرف نظر از ویژگی های بسیار ممتاز شخصی امام راحل که به تقوا، تهذب و تسلیم محض بودن او در برابر ذات لا یزال الهی بر می گردد و علاوه بر موقعیت ویژه علمی و فقهی ایشان که یگانه زمانه خود بود، هوش و نبوغ سیاسی و قدرت پیش بینی و تحلیل قوی و دقیق امام، وی را به عنوان یک رهبر فوق العاده موفق در طول اعصار معرفی کرد و یقینا در طول قرنهای بعد، به عنوان یک شخصیت اسطوره ای از او یاد خواهد شد.
یکی از ویژگی های خاص امام خمینی(ره) که کمتر فردی در میان رهبران سیاسی جهان به آن شناخته می شود، قدرت تحلیل بالا و پیش بینی دقیق موضوعات و تحولات بعدی با حداقل خطا است که موجب شد تا امام در طول حیات مبارزاتی خود کمتر دچار اشتباه شود و به گواهی بسیاری از آگاهان، برخی از اشتباهات صورت گرفته نیز، از سوی دیگران به امام تحمیل گردید. از سوی دیگر، موضوع جنگ نرم، از جمله مسائلی است که در عصر ما، به یکی از مباحث داغ و جدی در میان صاحب نظران تبدیل شده است و بسیاری از اهل فن، اعتقاد دارند که در زمانه ما، جنگ نظامی جای خود را به جنگ نرم داده و قدرت ها تلاش می کنند از راه تاثیر گذاری بر رسانه ها و مطبوعات و مراکز آموزشی، کنترل افکار عمومی را در دست گرفته و به این ترتیب، راههای تسلط بر رقبا را طی نمایند.
شاید یکی از سوالاتی که مطرح شود این باشد که آیا در کلام و اندیشه امام خمینی(ره) به عنوان یک رهبر تیزهوش و آگاه دینی، به موضوع جنگ نرم نیز اشاره شده است یا نه؟ نوشتار زیر که با عنوان جنگ نرم در کلام و اندیشه امام تدوین شده، به سوال فوق پاسخ خواهد داد.
امام خمینی(ره)، در طول دوران حیات مبارزاتی خود، همچنان که به ابعاد مختلف مبارزه توجه کامل داشت، به جنگ نرم، شیوه های آن و ابزارهای مورد استفاده در آن نیز در مقاطع مختلف توجه نشان داده و با تعابیر مختلف، دوستداران خود را به آن متوجه ساخته است. هر چند که واژه جنگ نرم در کلام امام خمینی(ره)، هرگز استفاده نشده، اما توجه امام به مبانی جنگ نرم، نشان از حساسیت امام نسبت به موضوع داشته است.
اهداف دشمن در جنگ نرم از دیدگاه امام خمینی(ره):
امام خمینی(ره)، به عنوان رهبری آگاه به مبانی جنگ نرم، یکی از راههای مهمی که دشمن از طریق آن جهت ضربه زدن به اسلام و انقلاب اسلامی اقدام خواهد کرد را استفاده از روش های جنگ نرم عنوان می کنند. ایشان در یکی از سخنرانی های خود، یاد آوری می کنند که آمریکا با زور سرنیزه به میدان نمی آید، بلکه با قلم به میدان می آید و به این ترتیب، شیوه جنگ غرب علیه اسلام را پیش بینی می نماید. ایشان، در تذکری به دوستان انقلاب اسلامی، خاطر نشان می کند که نباید از قدرت نظامی دشمن ترسید: عزیزان من! ما از حصر اقتصادى نمى‏ترسیم، ما از دخالت نظامى نمى‏ترسیم، آن چیزی که ما را مى‏ترساند وابستگى فرهنگى است، ما از دانشگاه استعمارى مى‏ترسیم.
این رهبر فرزانه، ایجاد وابستگی شدید فرهنگی به غرب را مهمترین هدف دشمن از راه اندازی جنگ نرم عنوان می کند.
از جمله نقشه ها که مع الا سف تأثیر بزرگى در کشورها و کشور عزیزمان گذاشت و آثار آن باز تا حد زیادى به جا مانده، بیگانه نمودن کشورهاى استعمارزده از خویش و غرب زده و شرق زده نمودن آنان است به طورى که خود را و فرهنگ و قدرت خود را به هیچ گرفتند و غرب و شرق، دو قطب قدرتمند را نژاد برتر و فرهنگ آنان را والاتر و آن دو قدرت را قبله گاه عالم دانستند و وابستگى به یکى از دو قطب را از فرائض غیر قابل اجتناب معرفى نمودند و قصه این امر غم انگیز طولانى و ضربه هایى که از آن خورده و اکنون نیز مى خوریم کشنده و کوبنده است . این پیر خردمند، همواره در سخنان خود که به مثابه چراغ هدایت انسان های آزادیخواه و دینمدار در طول اعصار بر افروخته است، بیش از همه، به عرصه هایی که دشمن از طریق آن تلاش خواهد کرد تا به پیکره امت اسلامی ضربه وارد نماید حساسیت نشان داده، و بخش زیادی از تلاش خود را به اصلاح این عرصه ها اختصاص داده است.
به اعتقاد امام خمینی(ره)، دانشگاه و رسانه، دو عنصر اساسی و محوری در پیمودن راه سعادت یا رفتن به سمت شقاوت در جامعه امروز ماست. از دیدگاه حضرت امام، دشمن برای ضربه زدن به اهداف عالیه دین، تلاش خواهد کرد تا در اولین قدم، دانشگاه و دانشجو را از مسیر اصلی منحرف نماید. ایشان در این زمینه می فرمایند: اما در دانشگاه ها نقشه آن است که جوانان را از فرهنگ و ادب و ارزش هاى خودى منحرف کنند و به سوى شرق یا غرب بکشانند و دولتمردان را از بین اینان انتخاب و بر سرنوشت کشورها حکومت دهند تا به دست آنها هرچه مى خواهند انجام دهند. اینان کشور را به غارت زدگى و غرب زدگى بکشانند و قشرروحانی با انزوا و منفوریت و شکست قادر بر جلوگیری نباشد. و این بهترین راه است برای عقب نگهداشتن و غارت کردن کشورهای تحت سلطه.
امام خمینی(ره) که در بیان دقیق خود، رمز مشکلات موجود در جوامع مسلمین را کشف کرده است، تنها راه مبارزه با این تهاجم را اسلامی کردن دانشگاه ها و توجه به مسائل تربیتی و متعهد بار آوردن دانشجو می داند. ایشان در این زمینه می فرمایند: دانشگاه باید عالم درست کند، دانشگاه باید اشخاصى را درست کند که مملکت‏خودش را اداره کند از حیث علمیت، اداره کند از حیث فرهنگ، نه اینکه غایت آمال این باشد، یک چیزى دستش بیاید برود تو یک اداره‏اى بنشیند مهمل.
در اندیشه امام راحل، عرصه رسانه نیز یکی از مهمترین میعادگاه های دشمن برای ضربه زدن به اسلام و آموزه های روحبخش آن است.
امام خمینی(ره)، رادیو و تلویزیون را از مهمترین عوامل اصلاح یا فساد جامعه عنوان می کند. رادیو و تلویزیون از تمام رسانه هایى که هست‏حساستر است. رادیو و تلویزیون مى‏تواند یک مملکت را اصلاح کند و مى‏تواند به فساد بکشد. تبلیغات رادیو و تلویزیون مى‏تواند از راه سمع مردم را با تربیت یا منهدم کند. ایشان، در وصیت نامه سیاسی ـ الهی خود، از نقش تلویزیون در تغییر هنجارهای جامعه و ایجاد دگرگونی در فرهنگ جامعه سخن می گوید.
در باور امام، رادیو و تلویزیون و سینمای فاسد، از یک جامعه مولد، یک جامعه مصرف گرا و شهوت خواه می سازد و این دقیقا همان چیزی است که دشمن به دنبال آن است: رادیو و تلویزیون و مطبوعات و سینماها و تئاترها از ابزارهای موثر تباهی و تخدیر ملت ها، خصوصا نسل جوان بوده است . در این صد سال اخیر به ویژه نیمه دوم آن ، چه نقشه های بزرگی از این ابزار، چه در تبلیغ ضد اسلام و ضد روحانیت خدمت گزار، و چه در تبلیغ استعمارگران غرب و شرق ، کشیده شد و ازآنها برای درست کردن بازار کالاها خصوصا تجملی و تزئینی از هر قماش ، ازتقلید در ساختمان ها و تزئینات و تجملات آنها و تقلید در اجناس نوشیدنی وپوشیدنی و در فرم آنها استفاده کردند… فیلم هاى تلویزیون از فرآورده هاى غرب یا شرق بود که طبقه جوان زن و مرد را از مسیر عادى زندگى و کار و صنعت و تولید و دانش منحرف و به سوى بى خبرى از خویش و شخصیت خود و یا بدبینى و بدگمانى به همه چیز خود و کشور خود حتى فرهنگ و ادب و مآثر پرارزشى که بسیارى از آن با دست خیانت کار سودجویان، به کتاب خانه ها و موزه هاى غرب و شرق منتقل گردیده است.
توجه امام به عرصه رسانه، تنها به سوی رادیو تلویزیون معطوف نیست. ایشان ضمن اینکه در مقاطع مختلف، از نقش افراد روشنفکر و متعهد در آگاهی رساندن به آحاد افراد جامعه از طریق درج مقالات در روزنامه ها و مجلات تجلیل می کند، از نقش منفی رسانه های ضد ارزشی و تاثیر آن در منحرف کردن افکار جوانان و انسان های کم اطلاع جامعه نیز سخن می گوید.
امام خمینی(ره) در مورد نقشی که روزنامه ها و مجلات در جنگ نرم دشمن علیه ما ایفا کرده و یا می کنند می فرماید: مجله ها با مقاله ها و عکسهاى افتضاح بار و اسف انگیز و روزنامه ها با مسابقات در مقالات ضد فرهنگى خویش و ضد اسلامى با افتخار، مردم به ویژه طبقه جوان مؤثّر را به سوى غرب یا شرق هدایت مى کردند.اما در دیدگاه امام، استفاده از ابزار رسانه، تنها بخشی از برنامه هدفمند و بلند مدت دشمن در صحنه جنگ نرم است. امام خمینی (ره) با دید روشن بین خود، ایجاد مراکز فحشا و فساد و کشاندن جوانان به سوی بی بندباری و بی مسئولیتی را از برنامه های عمده دشمن می داند.
اضافه کنید بر آن (رسانه های مبتذل) تبلیغ دامنه دار در ترویج مراکز فساد و عشرت کده ها و مراکز قمار و لاتار و مغازه هاى فروش کالاهاى تجمّلاتى و اسباب آرایش و بازی ها و مشروبات الکلى به ویژه آنچه از غرب وارد مى شد. در نظر امام خمینی(ره)، تقویت و حمایت از عناصر خودباخته و منحرف، و ایجاد زمینه کار و فعالیت برای این افراد، از دیگر برنامه های دشمن برای مقابله نرم با جریان بزرگ اسلامی در جهان است.
ایشان، حتی از امکان نفوذ و رسوخ افراد منحرف در میان علمای دینی و حوزه های علمیه نیز سخن می گوید و از متولیان امر می خواهد تا متوجه حضور افراد منحرف حتی در میان حوزه های علمیه دینی نیز باشند. امام راحل، در این خصوص می فرمایند: یکى از راههاى با اهمیت براى مقصد شوم آنان و خطرناک براى اسلام و حوزه هاى اسلامى نفوذ دادن افراد منحرف و تبهکار در حوزه هاى علمیّه است که خطر بزرگ کوتاه مدت آن بدنام نمودن حوزه ها با اعمال ناشایسته و اخلاق و روش انحرافى است و خطر بسیار عظیم آن در درازمدت به مقامات بالا رسیدن یک یا چند نفر شیّاد که با آگاهى بر علوم اسلامى و جا زدن خود در بین توده ها و قشرهاى مردم پاک دل و علاقه مند نمودن آنان به خویش و ضربه مهلک زدن به حوزه هاى اسلامى و اسلام عزیز و کشور در موقع مناسب مى باشد . ایشان همچنین، جداکردن علمای دینی و حوزه های علمیه از دانشجویان و مراکز دانشگاهی را نیز از عرصه های جنگ نرم و نقشه های دشمن در مبارزه با اسلام می داند. امام در توصیه ای به امت اسلامی چنین می گویند:
توصیه اینجانب آن است که نسل حاضر و آینده غفلت نکنند و دانشگاهیان و جوانان برومند عزیز هرچه بیشتر با روحانیان و طلاب علوم اسلامى پیوند دوستى و تفاهم را محکم تر و استوارتر سازند و از نقشه ها و توطئه هاى دشمن غدّار غافل نباشند و به مجرد آنکه فرد یا افرادى را دیدند که با گفتار و رفتار خود در صدد است بذر نفاق بین آنان افکند او را ارشاد و نصیحت نمایند و اگر تأثیر نکرد از او روگردان شوند و او را به انزوا کشانند . پیشوای بزرگ امت، که سخنان حکیمانه اش بدون شک برگرفته از عالم بالاست، همواره تاکید دارد که صحنه مبارزه حق و باطل، منحصر به میدان های جنگ نظامی نیست، بلکه فضاهای علمی و آموزشی و مراکز رسانه ای، مهمترین صحنه های تقابل دو گروه حق و باطل اند . امام راحل، در تبیین دقیق خود از صحنه نبرد فوق، ، روشنفکرمآبان خودفروخته و متحجرین خشک مغز و متعصب را، مهم ترین گروه ها برای سوء استفاده دشمن به عنوان عوامل جنگ نرم می دانند. در اندیشه امام، دشمن با تاثیر گذاری بر این دو گروه، از هر یک به نوعی در خصوص ضربه زدن به کلیت باورهای اسلامی مردم استفاده می کنند. از گروه اول به عنوان ابزار سیتز با باورهای عمیق دینی مردم و از گروه دوم به غرض زیر سوال بردن مبانی دینی و اعتقادی استفاده ابزاری صورت می گیرد.
از توطئه های مهمی که در قرن اخیر، خصوصا در دهه های معاصر، وبه ویژه پس از پیروزی انقلاب آشکارا به چشم می خورد، تبلیغات دامنه دار با ابعاد مختلف برای مایوس نمودن ملتها از اسلام است .گاهی ناشیانه و با صراحت به اینکه احکام اسلام که ۱۴۰۰ سال قبل وضع شده است نمی تواند در عصر حاضر کشورها را اداره کند، یا آنکه اسلام یک دین ارتجاعی است و با هر نوآوری و مظاهر تمدن مخالف است ، و در عصر حاضرنمی شود کشورها از تمدن جهانی و مظاهر آن کناره گیرند، و امثال این تبلیغات ابلهانه و گاهى موذیانه و شیطنت آمیز به گونه طرفدارى از قداست اسلام، که اسلام و دیگر ادیان الهى سر و کار دارند با معنویات و تهذیب نفوس و تحذیر از مقامات دنیایى و دعوت به ترک دنیا و اشتغال به عبادات و اذکار و ادعیه که انسان را به خداى تعالى نزدیک و از دنیا دور مى کند و حکومت و سیاست و سررشته دارى بر خلاف آن مقصد و مقصود بزرگ و معنوى است چه اینها تمام براى تعمیر دنیا است و آن مخالف مسلک انبیاء عظام است و مع الا سف تبلیغ به وجه دوم در بعض از روحانیان و متدیّنان بى خبر از اسلام تأثیر گذاشته که حتى دخالت در حکومت و سیاست را به مثابه یک گناه و فسق مى دانستند و شاید بعضى بدانند و این فاجعه بزرگى است که اسلام مبتلاى به آن بود.
امام راحل، بعد از بیان همه مسائل فوق، در یک توصیه اساسی به نیروهای خودی، وحدت کلمه و بیداری و هوشیاری در برابر توطئه های دشمن را مهمترین عامل پیروزی عنوان می کند. ایشان می فرمایند:
از خارج هیچ ترسی نداشته باشید ، از داخل خودمان بترسید از این که با توطئه ها شما ها را از هم جدا کنند.

پی‌نوشت‌ها:

سخنرانی حضرت امام در چهارم حوت ۱۳۵۸ شمسی (برگرفته شده از سایت موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره) . وصیت نامه سیاسی الهی امام خمینی(ره) سخنرانی امام در ۴ حوت ۱۳۵۸ شمسی (برگرفته شده از سایت موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره) . سخنان امام در دیدار با جمعى از کارکنان صدا و سیمای ایران در تاریخ ۲۸/۴/۵۸ (برگرفته شده از سایت موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره) . وصیت نامه سیاسی ـ الهی امام خمینی(ره) . همان . همان . همان. . همان. . بلاغ ۳ ، ص ۲۲۸ ، ۱/۱/۵۹ (برگرفته شده از سایت موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ره)
منبع:نشریه شمیم عشق – شماره ۴۱