اختلافات خانوادگى / ۲

متن برنامه ی درس هایی از قرآن کریم حجت الاسلام قرائتی؛ تاريخ پخش   ::      1368/11/5

بسم الله الرحمن الرحيم‏

الهى انطقنى بالهدى و الهمنى التقوى

بحث اين جلسه‌مان دنباله‌ى بحث جلسه‌ى قبل است در باره‌ى اختلافات خانواده‏ها، چون حرف خيلى است و ان شاءلله ادامه مى‏دهيم ببينيم به كجا كشيده مى‏شود. پس موضوع بحثمان هم مثل هفته ى قبل است مثل جلسه ى قبل. اصولاً اصل اختلاف طورى نيست، چون اگر همه ى مردم ساكت باشند بى عقيده، بى نظر مثل آجر باشند كه جمادند. اصلاً انسانيت و ارزش انسان به اين است هر كسى يك جورى بفهمد اگر همه ى مردم يك جور بفهمند كه اين علم رشد نمى‏كند. اين تضارب افكار، اين تضاد افكار، اين تز، آنتى تز باعث مى‏شود كه تويش يك سنتزى پيدا بشود. بنابر اين اختلاف چيز بدى نيست. دو رقم فهميدن، دو رقم فكر كردن، فقط بايد اين دو رقم تفكر به درگيرى، به اين كه كدورت، كينه، به آن جا كشيده نشود. يكى كوتاه بيايد با هم توافق كنند. يكى، يكى را قانع كند. يكى، يا اصولاً اگر دو نفر باشند كه هيچ باهم اختلاف نداشته باشند اين دو تا مثل دو تا آجرند. خوب، هيچ رشد نمى‏كنند. رشد اين است كه دو تا فكر باشد، يكى بنشيند با بيان طرف را قانع كند. خوب، اين قانع كردن يك نفر رشد است. دو، كوتاه بيايد، عفو كند. يك كسى كه عفو كند رشد است. كسى، كسى را اذيت مى‏كند، صبر كند رشد است. در جاى خودش انتقام بگيرد، صاص كند رشد است. يعنى قصاص گرفتن رشد است. عفو كردن رشد است. صبر كردن رشد است. استدلال كردن رشد است و همه ى اين رشدها در سايه ى تضاد است. اگر تضادى نباشد، همين دو نفر مثل دو تا دانه، دو تا دانه جماد، اين ارزشى ندارد. پس اصل اختلاف و دو رقم و درگيرى‏ها اين‏ها، همين طور كه زبان‏ها دو تاست، شكل‏ها و زبان‏ها فرق مى‏كند. سليقه‏ها هم فرق مى‏كند و رشد ما به اين است كه با اين كه با هم تفاوت داريم اما به دلايل شرعى، به دلايل عقلى مثل اهم و مهم، به دلايل سياسى مثل مسائل سياسى فعلاً كوتاه بياييم، فعلاً اين را بگوييم، فعلاً اين را نگوييم، دست نگه داريم، عفو كنيم، انتقام بكشيم در موقع خودش، همين كارها رشد است. رشد ما توى اسن است و اين هم كه بعضى خانه‏ها مى‏بينى اختلاف ندارند اين‏ها بعضى خانواده‏ها جرأت نمى‏كنند اختلافاتشان را بگويند. مى‏ترسد. بعضى خانواده‏ها هم اختلاف را توى دل نگه مى‏دارند آن هم ارزش نيست. ارزش اين است كه اختلاف بالاخره بررسى بشود و راه حل برايش پيدا بشود. حالا اين اختلاف ريشه‏اش چى است؟ من ريشه‏اش را براى شما مى‏گويم. در جلسه ى قبل گفتيم كه يكى از موارد اختلاف توقعات نابجاست. هفته ى قبل اين را گفتيم ولى آياتش را نخوانديم. اين جلسه مى‏خواهيم آياتش را هم بگوييم، زن و وشهر كه به هم اختلاف دارند توقعات بى جا دارند. در اسلام توقع بى جا غلط است. هر كسى باشد بار خودش را، خودش بكشد. قصه، قصه، امام صادق با گروهى داشتند مى‏رفتند بند كفش امام پاره شد. مردم دويدند گفتند: آقا كفش مرا پا كن فرمود: بند كفش من پاره شده دليل ندارد كه شما كفشتان را به من بدهيد. شما پياده برويد، كفش، يعنى شما پابرهنه برويد. كفش خودم پاره شده، جورش را هم، بگوييد خودم مى‏كشم. لوس نبايد آدم باشد. توقع داشته باشد كه بند كفش پاره شده شما پابرهنه برو. در يك مجمعى كه نباشد آب گوشت بخورند هر كسى يك كارى بكند. پيغمبر فرمود: من هم هيزم جمع مى‏كنم. هر كارى كردند آقا خواهش مى‏كنم. فرمود: نمى‏خورم آدم نبايد لوس باشد.

شما مى‏خواهيد افطارى بدهيد به خانم چه. خانم مى‏خواهد كس و كارش را دعوت كند به آقا چه كه جون بكند خرجى با، خوب حالا دعوت كند صله ى رحم خوب است. اما اين رقم پذيرايى خوب سنگين است. فشار مى‏آيد به شوهر. حالا تو مى‏خواهى خويش و قوم هايت را بياورى قدمشان روى چشم، اما به خاطر خويش و قوم شما، اين طور نباشد كه مرد در مضيقه قرار بگيرد. مرد مى‏خواهد مهمانى كند، اين طور نباشد كه خانم در مضيقه قرار بگيرد. قرآن در باره ى لوس نبودن چند آيه دارد، ايه‏اى كه مى‏گويد: لوس نباشيد. ايه ى لوس نبودن اعوذ بالله من الشيطان الرجيم، «وَ إِنْ قيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْكى‏ لَكُمْ» نور/28 قرآن مى‏گويد: اگر رفتيد در خانه‏اى را زديد گفتند حالا برگرديد الآن آمادگى نداريم، توقع نابجا نداشته باشيد، اقا من آمده‏ام در را باز كنم. آقا آمده‏اى آمده باش. وقت قبلى كه نگرفته‏اى. خوب، يك وقت قرار داريم، قول داده‏ايم «الْمُؤْمِنُونَ عِنْدَ شُرُوطِهِمْ»(تهذيب‏الأحكام، ج‏7، ص‏371) قول داده‏اى بايد وفا كنى. اما شما پا شده‌اي آمده‏اى الان هم يك وقتى است كه طرف جلسه است، البته وقتى مى‏گويم جلسه است نه آن جلسه هايى كه توى اداره‏ها هست. توى اداره‏ها معمولاً رئيس‏ها توى جلسه‏اند. يعنى نود درصد رئيس‏ها توى جلسه‏اند و اين جلسه‏ها هم تمام نمى‏شود. يكى مى‏گفت: چرا اين قدر رئيس‏ها توى جلسه‏اند؟ گفت: براى اين كه رئيس هايى كه الآن رئيس شده‏اند اكثرشان سخنران بوده‏اند قبل از انقلاب، حالا هم كه رئيس شدهاند، همان سخنرانى هايشان را مى‏آيند توى جلسه‏ها مى‏گويند و گر نه حرف حسابى از يك ساعت و نيم طول نمى‏كشد. جلسه‏هاى ولى يك وقت واقعاً، حالا بگذريم كه بعضى‏ها هم كه توى جلسه هستند، اجمالاً اگر گفتند الآن واقعاً توى جلسه و راست هم بود و جلسه هم جلسه ضرورى بود. اگر گفتند برگرديد، برگرديد. تلفن زنگ مى‏زند. آقا الآن ايشان آمادگى ندارد، هيچى، آقا امام جمعه، امام جمعه اصلاً اگر پيش از ظهر است، مطالعه، كسى را راه بدهد خطبه‏هاى نماز جمعه‏اش آبكى مى‏شود. امام جمعه ى خوب، امام جمعه‏اى است كه از شب جمعه تا پيش از ظهر هيچ كس را راه ندهد. اگر كسى را راه بدهد پيداست كه نمى‏خواهد مطالعه كند و كسى هم كه مطالعه نكند روضه هايش آبكى است. سخنرانى هايش چيزى تويش نيست. آقا تو چه امام جمعه‏اى هستى به درد مردم برس. هفته‏اى پنج روز به درد مردم مى‏رسم، پيش از ظهر جمعه بايد مطالعه كنم. گاهى توقع دارند كه انسان وقتى هم سخنرانى دارد، وقتى هم مريض است، انسان يك زمانى را براى خودش مى‏خواهد. اگر گفتند برگرد، برگرد، توقع زيادى نداشته باش.

«عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ وَ عَلَى الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ» بقره/236 قرآن مى‏گويد: «عَلَى الْمُوسِعِ قَدَرُهُ» يعنى كس كه وضعش خوب است به ميزانى كه وضعش خوب است، «عَلَى الْمُقْتِرِ قَدَرُهُ» كسى هم كه وضعش ناجور است به همان مقدار. توقع نابجا نداشته باشيد از شوهرى كه مقتر است يعنى كم دارد. كسى كه كم دارد به مقدار قدرتش، كسى كه در توسعه است به مقدار قدرتش. مقايسه نكن شوهر خواهرم چه كرده، برادر خانمم چه كرده. توان شوهرت را حساب كن «لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ ما آتاها» طلاق/7 قرآن مى‏فرمايد: توقع بى جا ندارد خدا «لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ ما آتاها» به مقدارى كه مى‏داند «فَإِذا قَضَيْتُمُ الصَّلاةَ فَاذْكُرُوا اللَّهَ قِياماً وَ قُعُوداً وَ عَلى‏ جُنُوبِكُمْ» نساء/103 بيمار مى‏تواند بايستد، ايستاده نماز بخواند. نمى‏تواند نشسته نمى‏تواند خوابيده، به هر حال خداوند توقعش را برده به مقدارى كه آتاها خداوند به مقدار توان تكليف داده.

پدر زن خوبى توى قرآن داريم، قرآن مى‏گويد: يك پدر زنى بود، حضرت شعيب، به دامادش گفت: داماد هر چه مى‏توانى مهريه بده «وَ ما أُريدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ» قصص/27 يعنى من توقع نابجا ندارم «وَ ما أُريدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ» من اراده ندارم كه توبه مشقت بيفتى، دارى بده، نارى نده، به هر حال اين‏ها آيات اين است كه توقع، توقع نابجا نبايد باشد. و يكى از اختلافات خانواده اين است كه عروس و داماد از هم توقع نابجا دارند. الا اگر كسى توقع داشت و به خاطر توقعش نيش زد، پيغمبر فمرود: «مَنْ كَانَتْ لَهُ امْرَأَةٌ وَ لَمْ تُوَافِقْهُ وَ لَمْ تَصْبِرْ عَلَى مَا رَزَقَهُ اللَّهُ وَ شَقَتْ عَلَيْهِ وَ حَمَلَتْهُ مَا لَمْ يَقْدِرْ عَلَيْهِ لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ لَهَا حَسَنَةً تَتَّقِي بِهَا النَّارَ وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهَا مَا دَامَتْ كَذَلِكَ»(ثواب‏الأعمال، ص‏287) كسى كه خانمى دارد، باهاش موافقت نمى‏كند و به مقدارى كه خدا به شوهرش داده قانع نيست. هى صور شوهرش را سركوب مى‏كند اين چه شغلى است، زن عجب گدايى شديم ما، نمى‏دانم فرض كنيم كه برو كارت را عوض كن، برو شغلت را عوض كن. برو چه كن، چه كن، كسى كه زنش در مضيقه قرارش داده به خاطر يك سرى توقعات، شوهر را رنج بدهد حديث داريم «لَمْ يَقْبَلِ اللَّهُ لَهَا حَسَنَةً» خدا هيچ عبادتى را از اين خانم قبول نمى‏كند. «وَ غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهَا مَا دَامَتْ كَذَلِكَ» و غضب خدا بر اين خانمى باد كه شوهرش را به خاطر توقعات نابجا در مضيقه قرار مى‏دهد. يك سرى اختلاف خانواده اين است كه مردهايى خيلى تنگ نرى مى‏كنند و مى‏گويند اجازه بيرون رفتن خانم را نمى‏دهند. البته اصل در اسلام اين است كه زن ه رچه مى‏تواند كمتر از خانه برود بيرون. اين اصل كلى است. اما اجازه ندادن‏ها، بعضى وقت‏ها اجازه ندادن‏ها مصلحت است. خانم مى‏خواهد يك جايى برود كه اگر برود شوهرش فكر مى‏كند كه اين واقعاً صلاح نيست برود خوب اون طورى نيست، زن بايد گوش بدهد اما گاهى وقت‏ها مرد يك خورده قلدرى مى‏كند، من اين حديث را كه مى‏خوانم ببينيد، عبدالله كاهلى مى‏گويد: كه گاهى كه يك كسى كه توى شهر مى‏ميرد خانمم چادر سياه مثلاً به قول امروزى‏ها، خانم هم پا مى‏شود مى‏رود تسليت، عزا، پرس، تعبيرهاى مختلف دارد. مى‏رود جلسه ى فاتحه، زن هايى كه توى شهر مى‏ميرند، خانم هم مى‏رود فاتحه خوانى، من هم بهش مى‏گويم نرو. اجازه‏اش نمى‏دهم برود. خانم هم يه روز پا شده مى‏گويد: اين كه تو مى‏گويى نرو واقعاً اسلام گفته نرو يا تو مردى هستى كه دارى قلدرى مى‏كنى. اگر اسلام گفته نرو، خوب من نمى‏روم. اما واقعاً مى‏خواهم ببينم اگر يكى از فاميل‏ها، بستگان، همسايه‏ها از دنيا رفت من نروم يك فاتحه‏اى بخوانم؟ چرا به من اجازه نمى‏دهى؟ اسلام گفته اين طور؟ خلاصه بنا شد هر چى امام كاظم ع گفت، اى امام كاظم ع گاه يآشنايى از دنيا مى‏رود خانمم مى‏رود فاتحه خوانى، من هم نمى‏گذارم. قرار شده است شما داور باشى. قاضى باشى. بگذارم برود يا نگذارم برود. امام كاظم ع فرود كه: ها، «عَنِ الْحُقُوقِ تَسْأَلُنِي»(كافى، ج‏3، ص‏217) سؤال مهمى كرد، بعد فرمود: پدرم موسى بن جعفر اجازه مى‏داد به مادرم و همچنين‌ام فروه مى‏گفت: هر وقت از افراد، آشناها، زن‏ها، كسى مرد، شما برويد فاتحه خوانى. يعنى امام صادق به خانمش اجازه مى‏داد كه خانمش در بعضى از مجالس شركت كند. گفت: خيلى خوب پس من هم اجازه مى‏دهم. البته بعضى زن‏ها هم ديگر هيچ كارى جز اين كارها ندارند. اصلاً مثل اين كه زن‏هاى تهران توى صف مى‏ايستند، شهرهاى كوچك مى‏روند روضه، آقا هم چهل دقيقه بالاى منبر است و اين‏ها مثلاً از دو بعد از ظهر مى‏روند تا ساعت غروب. حساب دارد. قرآن، متن قرآن است كه اگر يك جايى رفتيد مهمانى تا غذا خورديد برويد بيرون «فَإِذا طَعِمْتُمْ فَانْتَشِرُوا» احزاب/53 آيه ى قرآن است. طعام كه خورديد زود برويد بيرون.

به هر حال اجازه ندادن‏ها باعث يك سرى اختلافات مى‏شود. اجازه ندادن‏ها باعث يك سرى اختلافات مى‏شود كه آن سخت‏گيرى‏ها هم در اسلام نيست. بعضى از اختلاف‏ها اين است كه مشكلات را بازگو مى‏كنند. بازگو كردن مشكلات، بازگو كردن نابجا، زن و شوهر مسائلى دارند اما زن ور مى‏دارد مسائل را مى‏گويد خوب شوهر ناراحت مى‏شود. يا شور مشكلات را مى‏گويد، ناراحت مى‏ود. ما در اسلام سفارش شده به كتمان. داريم در قرآن كه «لا يُحِبُّ اللَّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَنْ ظُلِمَ وَ كانَ اللَّهُ سَميعاً عَليماً» نساء/148 در يك مواردى غيبت اجازه داده شده و گر اين كه انسان به افرادى رسيد سفره دلش را باز كند و هر چه مى‏خواهد بگويد، يك سرى اختلافات به خاطر اين است كه نقل مى‏كنند. اگر مى‏خواهيد مشكلات كم بشود بايد يك مشكلاتى كه توى خانه هست اين را براى ديگران نقل نكنيد.

يك سرى اختلافات به خاطر اين است كه مرد يك مردهايى را مى‏آورد خانه و خود مرد مقصر است. زن نگاه به مرد مى‏كند وبعد هم آشنا مى‏شوند، بعداً هم روابط گرم مى‏شود. سوء ظن پيدا مى‏شود و على اى حال در اين جا يك حديثى داريم. حديث درايم كه مرد نبايد هر مردى را به عنوانى به خانه بياورد. اگر كارگر آمد خانه بايد بغل دستش بايستى. بنا داريم شيشه برداريم، لوله كشى داريم. هر كس داريم، نگويد: آقا بچه حزب اللهى است. شهوت حزب اللهى سرش نمى‏شود. شهوت شب عاشورا نمى‏فهمد. شهوت ماه رمضان بلد نيست. شهوت بيرون از زمان و مكان هر كس باشد، به هر حال يكى از عوامل فتنه و يكى از مسائلى كه، كم و زياد توى دادگاه‏ها، توى دادگاه‏هاى خانواده، توى دفاتر طلاق، توى درد دل‏ها، نامه‏ها، هست. اين را كه مى‏بينى ريشه‏اش اين است كه اين اقا خانه‏اش را داده اجاره و بالاخره اين صاحب خانه دخترى دارد يا مستأجر دخترى دارد، از صاحب خانه به مستأجر، يا از مستأجر به صاحب خانه، حرف هايى سرايت مى‏كند و اين‏ها باعث يدرد سر مى‏شود و لذا داريم كه اميرالمؤمنين على ع فرمود: مسئله حفاظت و حجاب را دقت كنيد «وَ لَيْسَ خُرُوجُهُنَّ بِأَشَدَّ مِنْ إِدْخَالِكَ مَنْ لَا يُوثَقُ بِهِ عَلَيْهِنَّ»(نهج‏البلاغه، نامه 31) هر كسى را به خانه‌ات راه نده. صرف اين كه ايشان اجاره‏اش زياد است، ايشان بهتر اجاره مى‏كند. بله ممكن است يك كسى دو هزار تومان، هزار تومان، پنج هزار تومان هم بيش‏تر اجاره كند اما شما اطمينان بهش نداريد. يك مقدار هم مسائل خانوادگى روى اين است كه مرد پول پرست دنبال اجاره ى بيش‏تر است. كار ندارد كه طرف چقدر متدين است و به سراغ پول بيش‏تر مى‏رود و اون هم حرفى ندارد پول بيش‏تر بدهد وقتى ديد توى اين خانه دو سه دختر جوان است، پول بيش‏تر هم مى‏دهد. يك كسى مى‏گفت: من سينمايى كه مى‏روم، نه يعنى توى حرف هايى كه زده مى‏شد، يكى مى‏گفت سينمايى كه مى‏رود ده تومانش پول فيلمش است بايد صد و ده تومان باشد، صد تومانش پول تاريكى‌اش است، صد تومان به خاطر تاريكى‌اش است. منتهى حالا ده تومان كه مى‏دهيم، ده تومان پول فيلمش است. حالا گاهى وقت‏ها حرفى ندارد دو، سه هزار تومان هم اجاره ولى شما حساب كن كه پول چى مى‏گيريم و اين بعد سر از كجا در خواهد آمد. حديثى داريم كسى كه به زن مردم نگاه كند، مردم به زنش نگاه مى‏كنند. «مَا يَأْمَنُ الَّذِينَ يَنْظُرُونَ فِي أَدْبَارِ النِّسَاءِ أَنْ يُبْتَلَوْا بِذَلِكَ فِي نِسَائِهِمْ»(من‏لايحضره‏الفقيه، ج‏4، ص‏19) شما كه به زن مردم خيره مى‏شوى يك كسى هم به زن خودت خيره مى‏شود. نگاه نكنيد و خواهرها حديث داريم كه اگر كسى خودش را آرايش كند براى غير شوهرش، «لَمْ تُقْبَلْ مِنْهَا صَلَاةٌ»(كافى، ج‏5، ص‏507)، هيچ نمازى ازش قبول نمى‏شود جز آن كه آن آرايشى كه براى شوهرش كرده پاك كند.

بدزبانى: در باره ى بدزبانى توى آن جلسه گفتيم اين جا ديگر نمى‏گوييم. فقط قرآن يك آيه هست درباره ى بدزبانى مى‏گويد قرآن مى‏فرمايد «وَ قُلْ لِعِبادي يَقُولُوا الَّتي‏ هِيَ أَحْسَنُ إِنَّ الشَّيْطانَ يَنْزَغُ بَيْنَهُمْ إِنَّ الشَّيْطانَ كانَ لِلْإِنْسانِ عَدُوًّا مُبيناً» اسراء/53 «يَقُولُوا»، بگويند چيزى كه حرف، حرف خوب به هم بزنند. بعد مى‏گويند «إِنَّ الشَّيْطانَ يَنْزَغُ بَيْنَهُمْ» بدرستى كه شيطان كينه مى‏اندازد بين مردم حرف قشنگ بزنيد كه اگر به هم حرف زشت بزنيد، اين حرف‏هاى زشت جرقه ى فتنه است. « لا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسى‏ أَنْ يَكُونُوا خَيْراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسى‏ أَنْ يَكُنَّ خَيْراً مِنْهُنَّ» حجرات/11 همديگر را مسخره نكنيد شايد او از تو بهتر باشد «وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ» قرآن مى‏گويد: خانم، خانمى را مسخره نكن، شايد او از تو بهتر باشد. عشوهگرى، گاهى وقت‏ها عامل فتنه اين است كه زن عشوه گرى مى‏كند. در باره ى عشوه گرى يك آيه داريم. مى‏فرمايد «فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذي في‏ قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفاً» احزاب/32، «تَخْضَعْنَ» از خضوع است. خضوع يعنى نرمش، خانم‏ها با نرمش حرف نزنيد، «فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ» حرف كه مى‏زنيد با قهقهه با كرشمه و عشوه حرف نزنيد، چرا؟ براى اين كه «فَيَطْمَعَ» طمع پيدا مى‏كند، ميل پيدا مى‏كند. كى ميل پيدا مى‏كند؟ «فَيَطْمَعَ الَّذي» همان آقايى ميل پيدا مى‏كند كه «في‏ قَلْبِهِ مَرَضٌ» آن كسى كه در قلبش مرض است اين رقم حرف زدن تو جاذبه دارد. خانم‏ها جورى حرف نزنيد كه آن كسى كه ريگى توى كفشش است هواى شما را بكند. آيه ى قرآن «فَيَطْمَعَ الَّذي في‏ قَلْبِهِ مَرَضٌ» البته طبق اين آيه به قول ما طلبه‏ها مى‏توانيم تنقيه منات كنيم، يعنى مسئله را از مورد خاص ببريم بالاتر، پسرها و جوان‏ها، پيراهن بى آستين پوشيدن حرام است؟ نه، مرد واجب نيست پيراهنش آستين داشته باشد. مى‏تواند پيراهن بدون آستين بپوشد. اما يك چيزى را بهت مى‏گويم. شما كه پيراهن آستين كوتاه پوشيديد توى اداره، اداره‏اى كه زن مى‏آيد و مى‏رود، «يَطْمَعُ» بازوى شما را كه مى‏بيند ميل پيدا مى‏كند، كسى كه در قلبش مرض است. اصلاح قيافه چه جور باشد؟ يك جورى خودتان را درست نكنيد كه «فَيَطْمَعَ الَّذي في‏ قَلْبِهِ مَرَضٌ» گاهى وقت‏ها حلال است، اما حلالى كه «فَيَطْمَعَ الَّذي في‏ قَلْبِهِ مَرَضٌ» خوب، گاهى اوقات اختلافات خانوادگى به خاطر مسائل، گاهى عشوه گرى است كه آيه‏اش را خوانديم. گاهى هم مسائل مالى. اختلافاتى كه توى خانه‏ها هست سر مسائل پول، زمان جاهليت بعضى جوان‏ها مى‏رفتند سراغ دختر پول دارها و منتظر بودند كه پدرزنشان بميرد و ارث پدرزن را بالا بكشند. اصلاً وقتى مى‏خواست ازدواج كند كار به دختر نداشت، اول پدرزنش را گزينش مى‏كرد. اول پدر زن را گزينش مى‏كرد بعد مى‏رفت سراغ خواستگارى دختر. از طريق پدرزن وارد مى‏شد. آيه‏اى داريم در قرآن كه اين كار را نكنيد. «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا لا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّساءَ كَرْهاً وَ لا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَيْتُمُوهُنَّ إِلاَّ أَنْ يَأْتينَ بِفاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ» نساء/19 آيه ى قرآن است كه سراغ پدرزنى نرويد كه سر پول چون حديث داريم اگر كسى دختر را به خاطر شكل و پولش ازدواج كند باهاش دير يا زود زندگيشان تلخ مى‏شود. حديث است هر كس دخترى را فقط به خاطر شكلش و به خاطر مالش باهاش ازدواج كند، چون شكل با زايمان و مريضى و پيرى، چون كسى كه دنبال شكل است بالاخره خوبش را پيدا مى‏كند ديگر، البته خيلى‏ها هم كه دنبال شكلند آخرش هم خوبه را پيدا نمى‏كنند. اين هم هست كه اين طورى است. اين هايى كه مى‏خواهند خوب شود خراب مى‏شود. حالا، حالا برقرض، فرض كنيم يك كسى دلش مى‏خواهد زنش توى فاميل نمونه باشد، شد؟ زن را مى‏گيرد، چون اصل برايش شكل است يك مرتيه نگاه مى‏كند اى خاك بر سر يك نفر از شكل زن ما بهتر است. باز مى‏آيد دعوا مى‏كند، حديث داريم، يا براى مال، هر چى كمد و فرش قشنگ باشد روى دستش يك مدى مى‏آيد، مد خانم شما كهنه مى‏ود. حديث داريم هر كس به خاطر شكل و مال ازدواج كند زندگيشان تلخ مى‏شود. حالا بعضى‏ها بد اخلاقى مى‏كنند براى اين كه يك مقدار مهريه را پس بگيرند، اين را هم قرآن مى‏گويد كه و اگر «وَ آتَيْتُمْ إِحْداهُنَّ قِنْطاراً فَلا تَأْخُذُوا مِنْهُ شَيْئاً أَ تَأْخُذُونَهُ بُهْتاناً وَ إِثْماً مُبيناً» نساء/20 اگر هر چى هم زياد مهريه داديد، ديگر پس نگيريد. از اول خوب است مهريه كم باشد، حديث داريم زن خوب دو تا نشانه دارد شكلش خوب و مهرش كم، اين حديث است اما اگر حالا مهر را بالا بردى ديگر برگرداندنش خيلى بد است، قرآن، متن آيه ى قرآن است كه مى‏فرمايد آيه ى بيست سوره نساء، مهر خانم را پس نگيريد يك، از طريق گزينش پدر زن هم سراغ دختر نرويد و گرنه زندگيتان تلخ مى‏شود. بعضى وقت‏ها توى خانواده‏ها افرادى هستند يك كلماتى مى‏گويند فتنه به پا مى‏كنند. امروز اين حديث دستمان رسيد، «مَنْ عَمِلَ فِي فُرْقَةٍ بَيْنَ امْرَأَةٍ وَ زَوْجِهَا كَانَ عَلَيْهِ غَضَبُ اللَّهِ وَ لَعْنَتُهُ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ كَانَ حَقّاً عَلَى اللَّهِ أَنْ يَرْضَخَهُ بِأَلْفِ صَخْرَةٍ مِنْ نَارٍ»(ثواب‏الأعمال، ص‏288) اگر كسى با يك كلمه‏اى بين زن و شوهر اختلاف بيندازد لعنت خدا بر اين كس د ردنيا و در آخرت، پيغمبر فرمود: خدا لعنت مى‏كند، آن كسى كه بين زن و شوهر اختلاف بيندازد. اگر هم زن به شوهر يك چيزى گفت بهش نگو، شوهر براى زنش يك چيزى گفت نرويد به خانم بگوييد شوهرت همچين گفت، از جاهايى كه غيبت واجب است آن جاهايى است كه اگر راستش را بگويى، معذرت مى‏خواهم از جاهايى كه دروغ حرام نيست، از جاهايى كه دروغ حرام نيست آن جايى است كه اگر دروغ نگويى فتنه مى‏شود و اگر «وَ مَنْ مَشَى فِي فَسَادِ مَا بَيْنَهُمَا وَ لَمْ يُفَرِّقْ كَانَ فِي سَخَطِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَعْنَتِهِ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ وَ حَرَّمَ(اللَّهُ عَلَيْهِ) النَّظَرَ إِلَى وَجْهِهِ»(ثواب‏الأعمال، ص‏288) اگر كسى حركت كند و با آمد و شدش بين زن و شوهر فساد راه بيندازد «كَانَ فِي سَخَطِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَعْنَتِهِ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ» چه فساد كند، حالا فساد يك مرتبه به طلاق برسد يا نرسد، به طلاق برساند يا نرساند، كسى كه گام بردارد حركتى بكند، فعاليتى بكند به خاطر اين كه اختلاف بين زن و شوهر بيندازد. آقا اين اختلاف‏ها به خاطر اين است كه زن و شوهرها با هم آشنا نيستند. الان شما اين جا كه هستيد براى آموزش است. شركتى است وابسته به وزارت نيرو، برادرها را مى‏آورند اين جا آموزش مى‏دهند، چطور شد كه ما براى هر چيزى آموزش مى‏خواهيم براى زندگى آموزش نمى‏خواهيم چه مانعى دارد يك كلاسى باشد. يك اردويى باشد، عروس و دامادها يك ماه تويش دوره ببينند. واقعاً مى‏گويم‏ها، اصلاً به عروس بگويند وظيفه‌ات چى است. به داماد بگويند وظيفه‌ات چى است. چون عروس و داماد شهوت به قدرى تند است، اصلاً خدا خوشمزه‏اش كرده كه بخورند و به همين خاطر كه خوشمزه‏اش كرده كه بخورند، ديگر فكر مصالح نيستند. توى داغ و داغ تصميم خودشان را مى‏گيرند و بعد اختلاف مى‏شود و اختلافات خانوادگى كم نيست. بنابر اين مى‏ارزد، حالا اين را نمى‏دانم مسئولش را بگوييم كى، فقط اداره و وزارت خانه خيلى است ولى اين كارها زمين مانده. سازمان تبليغات هست، دفتر تبليغات هست، ارشاد هست، صدا و سيما هست، اردو هست، اموزش و پرورش هست، دانشگاه هست، نمى‏دانم، نمى‏دانم اين بار را بايد كى بلند كند. ولى مى‏ارزد كه يك اردويى باشد، يك كلاس هايى باشد، اموزش، كه واقعاً زن به وظائفش آشنا باشد، مرد به وظائفش اشنا باشد. اساتيدى بيايند، روان شناس هايى بيايند براى تربيت كودك، براى، حتى مسائل جنسى را شما خيال نكنيد كه مسائل جنسى ساده است. يك شرايطى داريم كه حالا توى تلويزيون نمى‏تواند آدم بگويد كه اگر آميزش جنسى جورى باشد بچه نابينا مى‏شود. بچه نمى‏دانم فلج مى‏شود. بچه كم استعداد مى‏شود. پر استعداد مى‏شود. بچه چنين مى‏شود. لال مى‏شود. يك مسائلى است كه اين‏ها را نه مى‏شود توى خطبه نماز جمعه گفت، نه مى‏شود توى تلويزيون گفت، نه مى‏شود جايى گفت كه بچه ى جوان غير ازدواج كرده بشنود. فقط بايد آدم هايى كه ازدواج كرده‏اند بشنوند. هر كس دفتر عقدش را گرفت، دفتر عقد را ببرد تحويل بدهد، اسم نويسى كند، حالا يا پولى، يا مفتى، يك دوره نيازهاى اوليه را ياد بگيرند و جمهورى اسلامى بايد اين كار را بكند. و اگر اين كار را بكند، خوب است. آقاى قرائتى چه كاره‏اى كه مى‏گويى بايد، هيچى ى، هيچ كاره. كاره‏اى نيستم اما حرف حق را آدم بايد بزند. بسيار خوب.

وظايف مرد: مرد احترام به خانمش بگذارد. امام صادق فرمود: «مَنِ اتَّخَذَ امْرَأَةً فَلْيُكْرِمْهَا»(قرب‏الإسناد، ص‏33) هر كس داماد مى‏شود، احترام به خانمش را بگيرد. حديثى ديگر داريم َ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: «إِنَّمَا الْمَرْأَةُ لُعْبَةٌ مَنِ اتَّخَذَهَا فَلَا يُضَيِّعْهَا»(كافى، ج‏5، ص‏510) حقش را ضايع نكند. قرآن مى‏گويد: «وَ لا تُضآرُّوهُنَّ» طلاق/6 ضرر به خانم‏ها نزنيد. پيغمبر فرمود: به قدرى جبرئيل سفارش زن‏ها را كرد كه من گفتم طلاق دادنش حرام است. اميرالمؤمنين فرمود: «إِنَّ الْمَرْأَةَ رَيْحَانَةٌ وَ لَيْسَتْ بِقَهْرَمَانَةٍ َارِهَا عَلَى كُلِّ حَالٍ وَ أَحْسِنِ الصُّحْبَةَ لَهَا لِيَصْفُوَ عَيْشُكَ»(من‏لايحضره‏الفقيه، ج‏3، ص‏556) با خانمت با مدارا رفتار كن. بعد مى‏گويد: و اگر مدارا «وَ أَحْسِنِ الصُّحْبَةَ» آن هفته و در آن جلسه حديث خواندم كسى اگر پهلوى خانمش چند دقيقه‏اى بنشيند، نشستن پهلوى خانم ثواب اين را دارد كه آدم توى مسجد پيغمبر مشغول عبادت باشد. فقط عرض كردم شرطش اين است كه خانم هم نگويد كه، به شوهرش نگويد خواهش مى‏كنم صبح تا شب بنشين عبادت كن. بالاخره همان عبادت توى مسجد پيغمبر، اگر خود افرادى هم توى مسجد پيغمبر بنشينند عبادت كنند، خود پيغمبر مى‏گويد: بابا غير از اين كار ديگر هم هست. ولى اين طور هم نباشد كه آدم احساس كند پهلوى خانم نشستن حرام مى‏شود. يك ده دقيقه، نيم ساعت، يك ساعت، چهل دقيقه مى‏نشيند، اما باقيش هم به مطالعه، به كارهاى اجتماعى بعضكم من بعض امتيازى نداريم من از شما هستم، شما از ما هستيد فرقى نمى‏كند. گاهى وقت‏ها اختلافات زن و شوهرى اين است كه مى‏گويد: والله دلم گرم نيست. نمى‏دانم چه جورى است زنم را نمى‏خواهم. نمى‏دانم چه جورى است شوهرم را دوستش ندارم. زود تصميم نگييد. قرآن مى‏گويد: «فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسى‏ أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ يَجْعَلَ اللَّهُ فيهِ خَيْراً كَثيراً» نساء/19 خانم اگر «كَرِهْتُمُوهُنَّ»، برادرها اگر از خانم هايتان كراهت داريد، يا خانم‏ها اگر از شوهرتان كراهت داريد، زود تصميم نگيريد «فَعَسى‏ أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ يَجْعَلَ اللَّهُ فيهِ خَيْراً كَثيراً» چه بسا چيزهايى را كراهت داريد، اما «وَ يَجْعَلَ اللَّهُ فيهِ خَيْراً كَثيراً» خداوند خير كثير به شما مى‏دهد. بنا بر اين اگر يك چيزى را كراهت داريد زود تصميم نگيريد. گاهى وقت‏ها همين كه همديگر را نمى‏پسندند مى‏گويد: آقا من زنم را نمى‏خواهم. يك خورده صبر كن چون «وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً» روم/21 گاهى وقت‏ها زن و شوهرها اول همديگر را نمى‏خواستند مدتى كه گذشته همديگر را دوست داشتند. زود تصميم نگيريد.

در اين جا من بايد سفارش كنم به اين كه برادرها و خواهرها كتاب آيين همسردارى را حتماً مطالعه بفرمايند. كتا ب خوبى است انصافاً «لَا يَخْدُمُ الْعِيَالَ إِلَّا صَدِّيقٌ أَوْ شَهِيدٌ أَوْ رَجُلٌ يُرِيدُ اللَّهُ بِهِ خَيْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ»(جامع‏الأخبار، ص‏102) عجب حديثى، كمك خانم نم يكند مگ ركسى كه صديق باشد يا مقام شهيد داشته باشد، يا كسى كه خدا مى‏خواهد خير دنيا و آخرت بهش بدهد. كمك مرد توى خانه، اميدوارم خانم خودم امشب پاى تلويزيون نباشد. خوب والله ديگر، البته حالا ما براى مصلحت روزگار گاهى يك چيزى مى‏شوريم ولى يك وقتى ما با آيت الله مدنى شهيد محراب گفتيم كه ما حرف هايى كه مى‏زنيم چه كنيم؟ همه‏اش را عمل كنيم. خوب، اسلام مى‏گويد: از هر طرف تا چهل تا خانه همسايه است. ما فقط چهل تا خانه از اين ور، چهل تا خانه از آن ور ما همين همسايه دارى را بكنيم از همه ى كارهايمان مى‏مانيم. خدا رحمت كند شهيد محراب آيت الله مدنى را فرمود: يك خورده عمل كن كه بى عمل هم نباشى. مثلاً اگر مى‏خواهى درباره ى نماز شب صحبت كنى يك هفته نماز شب بخوان بعد حديثش را بخوان. يك جورى باشد كه اين طورى بى خبر بى خبر هم نباشى. حالا اگر به حاج شيخ عباس قمى گفتند همه ى دعاهايى كه تو يمفاتيح است خودت مى‏خوانى، فرمود: همه را اگر نمى‏خوانم يك بار در عمرم خوانده‏ام. حالا، بالاخره ما در عمرمان يك بار ظرف شسته‏ايم. حالا، به هر حال داريم كه، البته يك بار حد اقل است، بيش‏تر شسته‏ايم «لَا يَخْدُمُ الْعِيَالَ إِلَّا صَدِّيقٌ أَوْ شَهِيدٌ» خدمت خانم نمى‏كند، مگر كسى كه در درجه ى صديق يا شهيد يا «أَوْ رَجُلٌ يُرِيدُ اللَّهُ بِهِ خَيْرَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ» كمك خانم بكنيم. حديث داريم گاهى، البته حضرت امير معمولاً نان خالى و نمى‏دانم نان و سركه و اين‏ها بود ولى خوب، گاهى هم كباب گيرش مى‏آمد. يك بار كه حضرت گوشت پيدا كرده بود، مى‏خواستند كباب درست كنند سر گوشت را حضرت امير گرفته بود و حضرت زهرا هم، يعنى دو نفرى كباب درست مى‏كردند. آخه ما يك اميرالمؤمنين هم درست كرديم و واسه ى مردم يك حضرت على گفتيم كه اگر بگويند حضرت على كباب مى‏خورد مى‏گويند: اِ، اِ ندارد. حضرت على نان خالى مى‏خورد بارها، تصادفاً گاهى هم چيز خوب مى‏خورد يعنى دين را يك دينى درست نكنيد كه بگويند اگر كسى غير از نان خالى بخورد دين ندارد. اصل بر سادگى و زهد است َ«سَعِيدَةٌ سَعِيدَةٌ امْرَأَةٌ تُكْرِمُ زَوْجَهَا وَ لَا تُؤْذِيهِ وَ تُطِيعُهُ فِي جَمِيعِ أَحْوَالِهِ»(كنزالفوائد، ج‏1، ص‏149) درود بر خانم، درود برخانمى كه احترام شوهرش را بگيرد. «أَرْضَاكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَسْبَغُكُمْ عَلَى عِيَالِهِ»(كافى، ج‏4، ص‏11) آبرومندترين مردها كسى است كه بيش‏تر به خانمش احترام بگذارد. قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص: «مَنْ دَخَلَ السُّوقَ فَاشْتَرَى تُحْفَةً فَحَمَلَهَا إِلَى عِيَالِهِ كَانَ كَحَامِلِ صَدَقَةٍ إِلَى قَوْمٍ مَحَاوِيجَ»(ثواب‏الأعمال، ص‏201) اگر كسى وارد بازار شد چيزى بخرد و آورد توى خانه «كَحَامِلِ صَدَقَةٍ إِلَى قَوْمٍ مَحَاوِيجَ»اگر چيزى كسى براى زن و بچه‏اش ببرد انگار براى محرومين برده، يعنى چطور غذا دادن به گرسنه‏ها ثواب دارد.

تشكر از همسر: اصولاً فرهنگ تشكر در ميان ما كم است. توى اداره‏ها هم كم است. آقا پشت ميز نشسته چاى مى‏آورد، اصلاً نمى‏گويد: دست شما درد نكند. خيال مى كند حالا كه اين چاى ريز است، بله وظيفه‏اش است كه چاى بريزد اما حالا شما هم يك تشكر هم، كم تشكر مى‏كنند. بخصوص خودى‏ها از هم كمتر تشكر مى‏كنند. امام صادق فرمود: «خَيْرُ نِسَائِكُمُ الَّتِي إِنْ أُعْطِيَتْ شَكَرَتْ وَ إِنْ مُنِعَتْ رَضِيَتْ»(بحارالأنوار، ج‏100، ص‏239) بهترين خانم‏ها كسى است كه اگر بهش احسان شد تشكر كند. امام سجاد توى مكارم الاخلاق مى‏گويد: «وَ أَنْ أَشْكُرَ الْحَسَنَةَ»(صحيفه سجاديه، دعاى 20) به من توفيق بده كه هر كه به من خدمت مى‏كند تشكر كنم ازش.

«أَشْكَرُكُمْ لِلَّهِ أَشْكَرُكُمْ لِلنَّاسِ»(كافى، ج‏2، ص‏99) هر كس مى‏خواهد شكر خدا را انجام بدهد، شكر آن كسى را انجام بدهد كه و لذا حديث داريم روز قيامت خداوند به افراد مى‏فرمايد كه من به تو نعمت دادم تو شكر نكردى. مى‏گويد: چرا من خيلى الحمد لله گفتم. ى گويد: بله الحمد لله مى‏گفتى اما تشكر از مردم نمى‏كردى. يك روايت ديدم ديروز، پريروز، هر كس به مسلمانى آفرين بگويد، خدا تا قيامت برايش آفرين مى‏نويسد. عرب‏ها به هم مى‏رسند مى‏گويند: «مَرْحَباً، مرحباً اَهْلاً وَ سَهْلاً، اَهْلاً وَ سَهْلاً»، اصلاً كلمه ى «مَرْحَباً، اَهْلاً وَ سَهْلاً» كلمه ى آفرين، متشكرم، خوشبختم، اصلاً برخورد شيرين، در تورات نوشته «مَكْتُوبٌ فِي التَّوْرَاةِ اشْكُرْ مَنْ أَنْعَمَ عَلَيْكَ وَ أَنْعِمْ عَلَى مَنْ شَكَرَكَ»(كافى، ج‏2، ص‏94) هر كه به تو لطف كرد تشكر كن و اگر كسى تشكر كرد، لطفت را بر او بيش‏تر كن. تشكر از همديگر، خستگى‌اش برطرف مى‏شود. پيراهن را اتو كرده‏اى؟ بله، دست شما درد نكند. سبزى گرفتى؟ بله، متشكرم. چه مانعى دارد؟ نه من اين قرتى گرى‏ها را بلد نيستم. قرتى گرى نيست. بى شعورى است بعضى خانم‏ها خيال مى‏كنند كه اگر بگويند متشكرم، اين، نه آقا، تشكر دستور اسلام است.

بد اخلاقى توى خانه: يكى از اصحاب پيغمبر به نام سعد بن معاذ از دنيا رفت. پيغمبر بدون عبا پا برهنه آمد تشييع جنازه، گفتند يا رسول الله خيلى هيجانى آمديد جنازه ى ايشان را دوش گرفتيد. فرمود: ديدم فرشته‏ها تشييع جنازه مى‏كنند سعد بن معاذ را، مادر كه اين را ديد گفت: درود بر تو با اين مردنت، مرحبا، اين مردن بر تو گوارا باد. مردنى كه رسول خدا پا برهنه امد عيادت تو و فرمود: فرشته‏ها آمدند. اما چون اين مرد با همه ى خوبى هايش در خانه بد اخلاق بود، امشب كه شب اول قبر است فشار قبر دارد. اين طور نيست كه حالا اگر كسى نماز شب بخواند خدا كاريش نداشته باشد. ممكن است افراد بد اخلاق هزار تا كار خوبى داشته باشند، فشار قبر داشته باشند. حالا، اختلافات خانوادگى را ببينيم چه جورى بايد حل كرد.

براى حل اختلافات خانوادگى راه هايى هست كه برايتان عرض مى‏كنم چند تايش را، يك وظيفه‏اى دولت و مسئولين دارند، يك وظيفه‏اى خود آدم دارد. يك وظيفه‏اى مردم دارند. حل اختلافات، حل اختلافات، يكى خود ما بايد حل كنيم، يكى مردم بايد حل كنند. يكى هم دولت. خود ما چه جورى حل كنيم؟ آقا گذشت، گذشت، عفو، قرآن مى‏گويد: «وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ قالُوا سَلاماً» فرقان/63 آدم‏هاى خوب كسانى هستند كه اگر يك برخورد بدى هم باهاشان شد اين انتقام نكشد «قالُوا سَلاماً»، «وَ إِذا خاطَبَهُمُ الْجاهِلُونَ» جاهلون وقتى با اين‏ها برخورد مى‏كنند «قالُوا سَلاماً» ايشان خانم به من توهين كرده، اقا به من توهين كرده، توهين كره؟ اين آقا جاهلى بوده كه به شما توهين كرده «قالُوا سَلاماً» تعريف مى‏كند خدا از كسانى كه برخوردها را ناديده مى‏گيرند «ادْفَعْ بِالَّتي‏ هِيَ أَحْسَنُ» فصلت/34 يعنى اگر يك كسى به شما بد برخورد كرد، شما به او خوب برخورد كن. «وَ إِذا ما غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ» شورى/37 مؤمن كسى است كه وقتى جوش آورد، «يَغْفِرُونَ» ببخشد. «أُولئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَيْنِ بِما صَبَرُوا» قصص/54 اجر دو برابر دارند. چرا؟ به خاطر اين كه اين‏ها توى اختلافات انتقام نمى‏گيرند «وَ أَنْ تَعْفُوا أَقْرَبُ لِلتَّقْوى‏» بقره/237 اجمالاً وظيفه ى خود ما اين است كه، حالا برادرها يك صلوات بفرستيد كه تمركز فكر ما از بين نرود اللهم صل على محمد و آل محمد.

حرف هايمان را جمع كنيم كه چى گفتيم؟ اختلافات خانوادگى:

بخشى‌اش را جلسه ى قبل گفتيم كه عوامل اختلاف عذر را نمى‏پذيرد. آرايش زن و شوهر براى هم نمى‏كنند، چشم و هم چشمى است، مى‏گويد: چون شوهر خواهرم، برادر خانمم، خانه و ماشين دارد من مى‏خواهم. گاهى اختلافات به خاطر بى كارى است. گاهى به خاطر زخم زبان است. توقعات نابجاست. گاهى اختلافات به خاطر اين است كه چرا زنم مرتب دختر مى‏زايد جر و بحث مى‏كنند. اين‏ها ريشه‏هاى اختلافات است. امروز هم يك سرى دنباله ى اون اختلافات خانوادگى را گفتيم كه باز اختلافات خانوادگى به خاطر باز توقع نابجاست. اختلافات خانوادگى رفت و آمدهاى تفرقه‏انگيز است. حالا رفع اختلافات چى است. يك مقدار دست خودمان است كه كوتاه بياييم يك مقدار هم دست مردم است. يك مقدار هم دست مسئولين، على بن ابيطالب آمد لب در خانه برود تو، هواى داغ ديد يك خانمى گريه مى‏كند. چه‌ات است؟ شوهرم گفته كتكت مى‏زنم. اِ؟ بعد ديد هوا داغ است. فرمود: الآن صبر كن، عصر يك كمى هوا خنك شود من مى‏آيم واسطه مى‏شوم. خانم گفت: اگر دير كنم بيش‏تر بهم مى‏زند. حضرت امير يك خورده سرش را پايين انداخت فرمود: نه، نمى‏شود توى حكومت من، مرد جر. ت كند به زنش بگويد كتكت مى‏زند جورى كه زن اين طور بشود. پا شد آمد در خانه ى مرد را زد. تا مرد آمد گفت كه شما ايشان را تهديد كردى كتكت مى‏زنم؟ مرد هم نشناخت كه اين آقا اميرالمؤمنين است. گفت: بله، بهش مى‏زنم. حالا كه تو آمده‏اى واسطه شوى، اول به تو چه، به حضرت امير گفت: به تو چه، بعد حالا كه تو آمده‏اى دخالت كنى من نمى‏زنم، آتش مى‏زنم. تا گفت: آتشش مى‏زنم، حضرت امير شمشير را كشيد. گفت: چى، زنت را آتش مى‏زنى شمشير را كشيد. تا شمشير را كشيد مردم كه مى‏آمدند بروند ديدند على بن ابيطالب شمشير دستش است. گفتند: سلام عليكم السلام عليك يا اميرالمؤمنين هى يكى يكى سلام عليكم، سلام عليكم، اين مرد گفت: كى است اين كه هى سلامش مى‏كنند. يك مرتبه متوجه شد كه اين آقا اميرالمؤمنين است. تا گفت اميرالمؤمنين است افتاد روى پاى آقا و التماس و ببخشيد، معذرت مى‏خواهم. حضرت شمشير را غلاف كرد گفت: برو زندگى كن. بعد به خانم گفت: خانم تو هم يك كارى نكن كه شوهرت جوش بيايد. جوش بيارد. به هر حال اميرالمؤمنين سر ظهر دخالت مى‏كند برود. به شما بگويم اگر شما سورى دادى، امد و رفتى كردى براى اصلاح هيچ عبادتى ثوابش، روزه ى مستحب، نماز مستحب، روضه ى مستحب، انفاق، هيچ عبادتى حديث داريم كه ثوابش بيش‏تر از اين نيست كه آدم دو تا زن و شوهر يا دو تا مسلمان ه با هم قهرند آشتى‌شان بدهد و آخر حرف من اين بود كه يك عروس و داماد با هم قهر كردند، آمدند گفتند بيا آشتى بده، گفت: مرا مى‏بينى، من قسم خورده‏ام پشت دستم را به قول امروزى‏ها داغ كرده‏ام كه ديگر از اين كارها نكنم من قسم خوردم كه هيچ وقت دخالت توى كار كسى نكنم. دخالتى كه آشتى بدهم. قرآن آيه نازل شد «وَ لا تَجْعَلُوا اللَّهَ عُرْضَةً لِأَيْمانِكُمْ» بقره/224 هرز اين قسم‏هاى الكى را نخوريد. قسم خوردى، بى‏خود خوردى. بى خود خوردى. بعضى از اين تيمسارهاى زمان شاه را كه گرفته بودند مى‏گفتند ما قسم خورديم كه تا آخر عمر به شاهنشاه آريامهر وفادار باشيم. اصلاً قسمى ارزش دارد كه راه حق باشد و گر نه آدم قسم بخورد پايش را هوا كند و با دست هايش راه برود. خوب اين نبايد بگويد آقا من قسم خورده‏ام. خوب بى خود قسم خورده‏اى. قسم بخورد كه آب غير بهداشتى بخورد. قسم بخورد كه زمستان با پيراهن تابستانى برود. خيابان و تابستان با پيراهن. اصلاً كارهاى احمقانه قسم ندارد كه، يك آيه داريم مال كسانى كه قسم مى‏خورند دخالت نكنند اميرالمؤمنين در هواى داغ حركت كرد. و جامعه هم آيه داريم «وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَيْنِهِما» اگر احتمال داديد زن و شوهر اختلاف است زود يك دادگاه خانواده تشكيل بدهيد. نه دادگاه خانواده‏اى كه الآن است، يا در دنياى غرب هست. اين دادگاه خانواده غريبه است. از خودى يك نفر از فاميل عروس يك نفر از فاميل داماد بيايند اين‏ها را اشتى بدهند. آيه‏اش هم توى قرآن است. «وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَيْنِهِما فَابْعَثُوا حَكَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَكَماً مِنْ أَهْلِها» نساء/35 اگر ديدى عروس و داماد دارند، اختلاف و شكر آب بينشان است فورى يك داور، يك داور از فاميل مرد يك داور از فاميل زن بيايند قصه را حل كنند و اين دادگاه خانواده مفت است و سريع است و خرج و اضافه كار و مرخصى و آيين نامه داخلى و اين‏ها هم ندارد. ساعت هشت دعوا مى‏كنند. هشت و نيم دادگاه خانواده تشكيل مى‏شود. اگر توى برف و ترافيك باشد نه، به هر حال دادگاه خانواده‏اى است سريع، مفت. چون خودى هم هست، مسائل را آدم بهتر مى‏تواند بگويد. چون گاهى عروس و داماد دعوا مى‏كنند رويشان نمى‏شود آن چه هست به ديگرى بگويند، غريبه است. خجالت مى‏كشند. اما وقتى خودى بود آدم بهتر مسائل را مى‏گويد. زندگى ما مى‏گذرد. داريم رو به قيامت مى‏رويم «يا أَيُّهَا الْإِنْسانُ إِنَّكَ كادِحٌ إِلى‏ رَبِّكَ كَدْحاً فَمُلاقيهِ» انشقاق/6 ما لحظه به لحظه داريم به سمت قبر مى‏رويم. دنيا هم چيزى نيست به خاطر اين كه يك كلمه جسارت كرده، من گفتم اين، او گفت اون، به خاطر يك جفت كفش، به خاطر يك غذا، به خاطر يك ديد و بازديد، به خاطر اين كه چرا ديدن من نيامد، بازديد من نرفت. رونما براى او برده، رو نما براى من نياورد. در عروسى زهره خانم او سوار مينى بوس شد، او سوار اتوبوس شد، نمى‏دانم، يك حرف‏هاى الكى، انگار ما آمده‏ايم هميشه باشيم. خدا ما را خلق نكرده براى اين حرف‏ها، از اين حرف‏ها بياييم بيرون، و ديرهم نشده از همين شب جمعه بياييم بگوييم. ها، تمام شد، تمام اختلافات هست. همه نقاط سياهى كه هست، فحش داده نيامده بازديد، نمى‏دانم چه كرده، چه كرده، چه كرده، همه ى تاريكى هست شد؟ ها، ها، تمام شد رفت. از امشب زندگى كنيم. به شرط اين كه اگر مى‏خواهيد زندگى شيرين باشد باز گذشته را نگوييد چون گذشته را بگوييد دو مرتبه، هر چى بوده هيچى من بد نكرده‏ام هيچى، تو بد كرده‏اى هيچى، قورتش بدهيم كه زندگى شيرين باشد. آن وقت توى زندگى شيرين بچه‏ها خوب رشد مى‏كنند. خدايا زندگى را شيرين، در راه رضاى خودت قرار بده(الهى آمين) لطف هايى به امام كردى كه رهبرى را به بهترين وجه انجام داد. آن چه لطف به حضرت امام رضوان الله تعالى عليه كردى همه آن لطف‏ها را به آيت الله خامنه‏اى مرحمت بفرما. (الهى آمين) هرچه به عمر ما اضافه مى‏كنى بر ايمان و علم و عمل و اخلاص و عمق و بركات كار ما بيفزا(الهى آمين) بحث ما كه تمام شد، نمى‏خواستم حرف بزنم. اگر حرف ما اثرى نداشته باشد، پس اين حديث هايى كه خواندم هيچى، ايه هايى كه خواندم هيچى، شما به آيات قرآن اعتنا نمى‏كنيد، شما به حديث‏هاى اميرالمؤمنين اعتنا نمى‏كنى. اين همه سفارش شده به عفو و بخشش، اين همه سفارش شده «وَ الْكاظِمينَ الْغَيْظَ» آل عمران/134 هيچى به هيچى، باز هم يك دندگى، مى‏گويى نه، من گفته‏ام پايش مى‏ايستم. بر گذشته‏ها صلوات. امشب زندگى شيرين بشود. يك هجوم مى‏خواهد، عين رزمنده كه هجوم مى‏كند، شما هم بايد هجوم كنيد. هجوم نظامى داريم. هجوم اخلاقى داريم. هجوم اخلاقى يعنى انسان با تمام فحش هايى كه شنيده، تلخ هايى كه ديده، همه ى اين زنجيرهايى كه دور روحش بسته شده هجوم كند و اين زنجيرها را پاره كند و يك زندگى نواز سر بگيريم، نگذاريم بچه‏ها غصه بخورند.

«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»