۲۵ مردادماه یازدهمین قسمت از برنامه راز در ماه مبارک رمضان، با موضوع ظرفیتهای فرهنگی جبهه انقلاب اسلامی با حضور وحید جلیلی (فعال فرهنگی و سردبیر مجله راه) و نادر طالب زاده مجری و کارشناس روی آنتن شبکه چهار سیما رفت و دانشجویان دانشگاه تهران نیز به عنوان میهمانان افتخاری حضور داشتند. در ابتدای این برنامه، نما آهنگی با درون مایههای مقاومت، جنگ، شناخت دشمنان خارجی، شهدا و استقامت پخش شد و پس از آن جلیلی برای ورود به بحث به بیان خاطرهای از زمان شهادت شهید آوینی پرداخت. همچنین در بخشی از برنامه با رحیم مخدومی نویسنده پیشکسوت دفاع مقدس و نگارنده «کتاب جنگ پابرهنه» ارتباط تلفنی برقرار شد و در ادامه، مستندی درباره تجمع فعالان فرهنگی در ورامین به نمایش درآمد.
دانلود قسمت اول (حجم: 100 مگابایت)
دانلود قسمت دوم (حجم: 100 مگابایت)
دانلود قسمت سوم (حجم: 100 مگابایت)
دانلود قسمت چهارم (حجم: 80 مگابایت)
مدت زمان: ۹۷ دقیقه
وحید جلیلی گفت: ۲۰ فروردین سال ۷۲ مرتضی آوینی شهید شد، به بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق مراجعه و درخواست پارچه سیاه کردیم. نماینده بسیج در جواب میگوید: آوینی کیه؟ سوره چیه؟ آیینه جادو چی هست؟ روایت فتح! آهان طرف صدای خیلی قشنگی داشت.
وقتی سیاه پوشیها رادید، گفت مگه کی بوده که انقدر شلوغش میکنید؟ پس از آن در روز تشییع جناره بسیاری متوجه شدند که آقا در آن مراسم بوده اند. این وضعیت سید مرتضی آوینی، سردار بزرگ فرهنگی ما برای مسئول فرهنگی بسیج دانشگاه امام صادق است!
در شرایطی که فریاد مبارزه با تهاجم فرهنگی بسیار بلند بود. الان چقدر وضعیت عوض شده؟ اگر ما شکر کنیم، برای شکر کردن اول باید شناخت داشت. جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی امروز چه چیزهایی دارد؟ چه آثاری؟ چه عناصری؟ چه مراکزی؟ بیاییم به این بحث بپردازیم.
وی در ادامه افزود: من چند سال پیش بحثی را با همین موضوع (جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی) و با همین آسیب شناسی که ما کلّی نیرو داریم، در مسجدی در مشهد مطرح کردم. خیلی وقت ها هم بودجه هست هم امکانات و هم مخاطب، ولی خیلی جاها که میرویم بسیاری از همین بچّه های فرهنگی کاسه چه کنم، چه کنم دستشان است.
جلیلی مشکل را در مقوله نرم افزاری دانست و در این باره گفت: در برّرسی ها به این جا رسیدم که ما اگر بخواهیم فرهنگ انقلاب اسلامی را بشناسیم، ابتدا باید انقلاب اسلامی را بشناسیم و اگر می خواهیم انقلاب اسلامی را بشناسیم، اول باید اسلام انقلابی را بشناسیم؛ اسلامی انقلابی که به تعبیر امام و رهبری بالاترین دستاورد دفاع مقدس است.
سردبیر مجله راه اظهار کرد: شبهاتی راجع به جنگ مطرح بود. امام شروع بر شمردن کردند و از همه مهمتر میگویند که استمرار روح انقلابی در پرتو جنگ محقق شده است. از این رو اگر اسلام انقلابی به درستی شناخته شود، به نظر من یک جهشی در فعالیت های فرهنگی کل کشور اتفاق خواهد افتاد.
مرز بندی انقلاب اسلامی
این روزنامهنگار ادامه داد: انقلاب اسلامی از دو طرف مرز بندی دارد، از یک طرف با غرب زده هاست و از طرف دیگر با اسلام قائدین و متحجّرین است؛ اسلام محدود شده که صرفاً در مسائل عبادی و معنوی و فردی و انقلاب اسلامی و رهبران و الگو هایش در این میانه ایستاده است. اگر ما این مرز بندی را بشناسیم و رعایت کنیم، می توانیم همان جوشش فرهنگی که اول انقلاب اتفاق افتاد را مجدداً تکرار شده ببینیم، ولی اگر نشناسیم و مزرهای آن مخدوش شود، دچار آسیب هایی خواهیم شد که در ادامه بحث به بعضی از آن ها اشاره خواهم کرد.
جلیلی مهم ترین محور در اسلام انقلابی را عدالت خواهی دانست و گفت: به نظر من این طور به نظر می رسد که جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی تلاقی عدالت خواهی و فرهنگ است.
وی با اشاره به آیه «لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط» ادامه داد: کار فرهنگی خدا جهت گیری اجتماعی داشته و آن خیزش عمومی برای عدالت است. اگر ما بخواهیم کار فرهنگی کنیم که ذیل انقلاب اسلامی تعریف شود نه ذیل انجمن حجّتیّه، نه ذیل کار های مذهبی ای که رنگ و بویی از انقلابی گری و تفکر امام ندارد، باید با این شاخص تنظیمش کنیم.
این کارشناس توضیح داد: بحث عدالت در حوزه فرهنگ در دو حوزه است؛ یعنی از یک طرف باید برای عدالت سازههای فرهنگی فراهم کنیم. عدالتی که ما دنبال میکنیم، عدالت کمونیستی نیست که صرفاً با ابزارهای مکانیکی قابل تعقیب باشد. لذا باید بستر سازی جدی شود که از این لحاظ فرهنگی ها نقش اساسی در فرهنگ و فرهنگ سازی برای اقامه عدالت دارند؛ و از طرفی در خود حوزه فرهنگ به معنای اخص می شود با یک نگاه عادلانه گشت ظلم ها را یافت و با آن ها مقابله کرد.
طالب زاده خطاب به جلیلی اظهار کرد: جالب است که شما بحث عدالت را با مسئله فرهنگ ارتباط می دهید؛ اینکه حرکتی فرهنگی نیست مگر این که عدالت خواه باشد. جلیلی در تشریح رابطه عدالت و فرهنگ بیان کرد: در مقاطعی عدهای آمدند بین این دو تفکیک ایجاد کردند. آقای حاتمیکیا فیلم ماندگار «آژانس شیشه ای» خودش را ساخته بود، روزنامه همشهری آن زمان با ایشان مصاحبهای داشت و اولین سؤالش این بود که آقای حاتمی کیا چرا شما از هنر دور شدهاید و از موضوعاتی مثل عدالت حرف می زنید؟ با این فضا سازیها به طور برنامه ریزی شده یا طبیعی تفکر وارداتی لیبرال در کشور ترویج شد.
آنهایی که نخواستند انقلاب رویشهای فرهنگی خود را داشته باشد!
وی تصریح کرد: به نظر من دو گروه نخواستند که انقلاب رویشهای فرهنگی خود را داشته باشد. یک گروه تیپهای روشنفکری بودند؛ در ایران به خصوص بعد از مشروطه یک بدنه روشنفکری شکل گرفته بود و حالا از لحاظ کمی در فضای ادبیات، رسانه، هنر در شاخههای مختلف. عدهای زیر پر و بال شهر بانو و فضای هنر سلطنتی بودند. عده ای دیگر متأثر از اندیشه های چپ و یک عده دیگر متاثر از اندیشه های لیبرال بودند. بعد از انقلاب قائدتاً این ها نمی توانستند در خدمت انقلاب قرار بگیرند و ظرفیت های اجتماعی و فرهنگی انقلاب را باز آفرینی و در فضای فرهنگ به معنای اخص خودش وارد کنند و در فضای رسانه، هنر و اندیشه ورزی به توحید برسانند؛ تمایلی هم نداشتند.
قهر بیشتر نخبگان با آشکار شدن ماهیت اسلام ناب انقلاب
جلیلی افزود: این ها قهر کردند، قهر نخبگان نسبت به انقلاب اسلامی به خاطر ماهیت اسلامی خودش به وجود آمد که هر چقدر ماهیت اسلام نابی انقلاب آشکار تر شد این ها مرز بندی شان جدّی تر شد و بیشتر فاصله گرفتند. از طرفی جوانان انقلابی وارد صحنه شدند و با درک این ضرورت خودشان شروع کردند به جوشش (مثل دهه اول انقلاب که خیلی کم راجع به آن کار شده است). امثال این گروه ها حوزه هنری و قیصر امین پور جزء پایه گذاران آن است. بعد از فوت او کانون نویسندگان بیانیه ای داد که از سطر سطر آن کینه ای بسیار بیرون زده است، کسانی که خود را روشنفکر میدانند و دقیقترین دقت ها را برای بر هم نخوردن مرز بندی هاشان دارند.
عده ای بر نمیتابیدند که دین در حوزه هنر ورود کند
سردبیر مجله راه در واکنش به صحبت طالب زاده مبنی بر اینکه این گروه ها در سطح شرق و غرب پشتیبانی می شوند، گفت: تهاجم فرهنگی حق آنهاست، آن ها در واقع دارند دفاع میکنند. انقلاب اسلامی یک موجی ایجاد کرده است. آنها تشکیلات داشته اند. ده ها سال درب های هنر بر روی حزب اللهی ها بسته بود. در کنار این ها واقعیت آن است که یک سری موانع درونی هم وجود داشت، یعنی عده ای هم بر نمی تابیدند که دین در حوزه هنر ورود کند؛ کسانی که اندیشه بلند حضرت امام برایشان جا نیافتاده بود و این به نظرم هنوز رسوباتش وجود دارد.
جلیلی افزود: در اول انقلاب دهها هزار هسته مقاومت فرهنگی در مساجد و مدارس ما شکل گرفت. هر مسجدی گروه سرود داشت، هر دو تا مسجدی یک گروه تئاتر داشت. در مدارس نیز همینطور، کتابخانههای بسیار فعالی وجود داشت و روی آنها کار می شد که میتوانست ادامه پیدا کند.
وی بیان کرد: یکی از سوال هایی که باید پرسیده شود این است که چرا آن کارها لا اقل با آن جوشش ادامه پیدا نکرد؟ یکی از دلایل این بود که یک سری جریانات متحجّری اجازه ندادند ادامه پیدا کند، آن هایی که به عنوان اکل میّت به کارهای رسانه ای میدان می دادند، گفتند دیگر بس است؛ ما اصالتاً که نباید دنبال این جور چیزها باشیم، آن موقع مقطعی بود و رفتیم دنبال این جور چیز ها. تا امروز ادامه دارد و به یک گسل هایی انجامیده که کارآمدی فرهنگی را پائین آورده است.
جلیلی خاطرنشان کرد: امام ۱۲ بهمن ۵۷ وارد ایران می شود، از پلّه که پائین میآیند وارد پاویون فرود گاه مهر آباد می شوند، برنامههایی که اجرا می شود بعد از قرائت قرآن و سرود “خمینی ای امام است” و بعد امام از آن جا به سمت بهشت زهرا حرکت میکنند. قبل از سخنرانی امام سرود “برخیزید” پخش می شود، در سخنرانی خود امام می گوید ما با سینما مخالف نیستیم با فحشاء مخالفیم. در آن مقطع گفتند این حرف از سوی یک مرجع تقلید حرف بسیار مهمی است چون در آن زمان مصادیقی که برای سینما در ایران وجود داشت، چیزی جز فحشاء نبود ولی امام از همان ابتدا از ظرفیت های هنری استفاده و اعلام میکند که من آمدهام تا هنر را ارتقاء دهم. این نگاه در برخی حوزه ها کم رنگ شد.
این منتقد افزود: بعد از مرگ قیصر امین پور آقا پیام بسیار سوزناکی دادند. ۴۰۰ نماز جمعه برگزار شد، کدام یک راجع به او پیام دادند؟ کسی که تمام عمرش برای امام، شهدا، دفاع مقدّس، برای امامان شعر گفت. این گسلی که بین بسیاری از تریبون ها وجود دارد ولی این ها اصلاً وظیفه و گاهی در شأن خود نمی دانند که از بدنه فعال انقلاب، از کسانی که تمام عمرشان را برای این انقلاب گذاشتند، مبانی دینی تولید کردند وآثار خلاقه آفریدند، حرفی بزنند.
طالب زاده نیز با تایید صحبت های جلیلی اظهار کرد: بسیاری از مسائل ما در طول این ۳۰ سال می توانست به وسیله موسیقی مطرح شود. موسیقی در ایران رشد کرده است. ظرفیت بود اما مجال ندادیم، من هنوز ندیدهام با یک زبان موسیقی و مجاز کاری ساخته شود.
در بخشی از این برنامه پس از پخش نماآهنگی با درون مایه های نکوهش دشمن، حضرت عبد العظیم، مرتضی آوینی، تاریخ و گذشته ایران، جلیلی بیان کرد: این کلیپها نمونه هایی هستندکه نشان می دهد در این فضای جنگ نرم، در مقابل امواج همه جانبه، فرد تولید هنری میکند که این ها در بخش های متعدد هستند. مثلاً در حوزه گرافیک. بچه ها فعالند و فهمیدند خودشان باید به میدان بیایند. مثلاً وبلاگ باروت پیشرفت ایران را به صورت یک تابلو در آورده که این ها نشان می دهد که ظرفیت و نیرو وجود دارد.
اول از همه ترازوهایتان را دیجیتال کنید!
جلیلی مخاطب داشتن آثار هنری را مهم ترین نکته برای هنرمندان خواند و گفت: من به بسیاری از این بچه ها میگویم که اول از همه ترازوهایتان را دیجیتال کنید، «فمن یعمل مثقال ذرة خیرا یره و من یعمل مثقال ذرة شرّ یره» اگه کار خوب کوچک را می توانید انجام دهید، انجام دهید. در فکر کار خیلی بزرگ نباشید هر کس در هر حدی که هست، فرصت هایش را فهرست و ببیند از این فرصت ها چگونه می تواند استفاده کند.
سردبیر مجله راه ادامه داد: باقی تولیدات هنری همچون شعر شاعری در همین جریان فتنه، «خبر برید دو سه شاخ ی تبر شده را، که این درخت پر از زخم خم نخواهد شد». چند تا مقاله باید نوشت تا این حرف منتقل شود؟ یا “کربلا در کربلا می مانند اگر زینب نبود”، این مصرع چند مقاله است؟ اگر فعالان فرهنگی به درستی با تولید کننده ها ارتباط برقرار کنند و این مهمات فرهنگی را برای بستر سازی فرهنگی برسانند خیلی اتفاق های بزرگ خواهد افتاد، با همین نیرو، با همین بودجه یکدیگر را بیابند، پیدا کنند.
جلیلی با تاکید بر اینکه باید اضلاع اندیشه، هنر و رسانه کنار هم قرار بگیرند، گفت: اگر این اتفاق بیفتد در فضای رقیب اتفاق می افتد که در دوره ای بین برخی هنرمندان بود و بده و بستان اتفاق می افتاد. از یک سو هم آقا این ها را به عنوان یک متفکر اسلامی تغذیه ی فکری میکردند یا استاد محمد رضا حکیمی بچه ها را از لحاظ فکری تغذیه میکرد
فرهنگ همیشه تولید کننده نمیخواهد
وی با بیان اینکه فرهنگ همیشه تولید کننده نمیخواهد، افزود: فرهنگ گاهی حلقه توزیع قوی می خواهد که یکی از بهترین توزیع کننده ها خود رسانه است. اگر رسانه این ارتباط ها را برقرار کند، خیلی از فساد ها به وجود نمی آیند. در قرآن می گوید قبل از به وجود آمدن فساد یک سری اتصالات است و شما را تکلیف کرده این اتصالات بین جامعه مومنین وجود داشته باشد، اگر این ها قطع شود جامعه وارد یک سری معادلات و مناسبات دیگر می شود. از این رو این اتفاق باید بیفتد. مثلاً نهاد دین و نهاد هنر باید با هم مرتبط باشند. رهبر در همین نشست هر سالشون با شعرا، آموزش می دهند که سؤال کنیم. این نشان از اهمیت دادن ایشان به این موضوع است. کتاب «من و کتاب» در مورد نظرات آقا درباره کتاب های دیگر و نویسندگان آن ها است. ۲۰ سال پیش آقا به شکل مصداقی نوشته اند و مسئولان ما در همین حد هم کاری نکردند. این شیوه هنوز درست ترویج نشده است، صد ها و هزارها میلیارد تومان هزینه شده، اما بدیهی ترین چیز ها آموزش داده نشده است.
با مناسبت فاسدی در رسانه مواجهیم!
جلیلی درباره راهکارهای رسیدن به مقصود توضیح داد: اگر مسئله طرح و درست مطرح شود آن فردی که فکر می کند باید این مسئله حل شود، در برابر آن سکوت نمی کند. لازمه اش آن است که ضریب بگیرد. ما با یک مناسبت فاسدی در رسانه مواجهیم. به مسئلهای مانند فوتبال بسیار پرداخته می شود، ولی چقدر نکته ای همچون ژورنالیسم علمی، در کشور داریم؟ کلی پیشرفت در عرصه علم به دست آمده است. چرا سفید نمایی نمیکنید؟ چرا پاکی ها را نشان نمی دهید؟ از امکان رسانه ای چرا استفاده نمی کنید؟ گله ای که آقا از جنبش دانشجویی داشتند؛ آنها آمدند سرمایه ملی کشور ما را شهید کردند، یک پوستر برای او درست نکردید.!
در ادامه، حسین بهزاد، نویسنده و پژوهشگر و نویسنده کتاب «هم پای صاعقه» به صورت تلفنی درباره موضوع مورد بحث برنامه و همچنین حلقه مفقوده بین کانون های مولّد دانشگاهی و صنعت گفت: این ماجرا در مورد فرهنگ، ادب و هنر کشور ما مصداق دارد. یعنی تولید کنندهها در غربت و در حاشیه کارهایشان را میکنند. اینها تولید می شوند اما آن حلقه مفقوده کجاست تا آن را به گوش و چشم مردم برساند؟ در زمینه ادب و هنر نسبت به رسانه های بروکراسیک کشور یک حلقه مفقوده وجود دارد.
طالب زاده نیز در این باره اظهار کرد:گاهی اوقات سازمان های بزرگ نه تنها در جاهایی با هم تعامل ندارند بلکه جدال هم دارند، این مسائل وقتی به سطح می آید دیده می شود. درسی که می گیریم این بود که درس نگرفتیم، عبرت اصلی را نگرفتیم. انسسجام کجاست؟!
سپس جلیلی گفت: بهترین عبرت آن است که منتظر هیچ کس نباشیم و هرکس هر مقدار که می تواند کاری بکند که اگر کار بصیرانه و مخلصانه باشد، خدا خودش برکت می دهد. نباید منتظر باشیم کار بزرگی صورت گیرد یا فرد دیگری کار را شروع کند. در حال حاضر تکنولوژی را هم داریم.
طالب زاده تصریح کرد: نیرو ها هستند، نیاز به صبر داریم. قلب باز و شجاع میخواهد که با کینه توزی و حقیر بینی جور در نمی آید. همچنین در بخشی از برنامه با رحیم مخدومی نویسنده پیشکسوت دفاع مقدس و نگارنده «کتاب جنگ پابرهنه» ارتباط تلفنی برقرار شد و وی در سخنانی اظهار کرد: من در بیانات آقا نکته ای دیدم که برایم اهمیت داشت؛ در مورد کارهایی که قائم به گروه های کوچک بوده ولی به کارهای بزرگ تبدیل شده است. ما باید اقدام خالصانه داشته باشیم، خداوند خودش برکت می دهد. مثلاً در مورد تسخیر لانه جاسوسی امام میگویند انقلاب دوم بود. با توجه به آن که فلسفه نظام آن است که دین را حاکم کند و جامعه را به سوی دین پیش ببرد، باید تدابیری صورت پذیرد، متولیان انسجام را به وجود آورند و مقاومت کنند. لذا لازم است هر کس در حد خودش عمل کند.
در ادامه، مستندی درباره تجمع فعالان فرهنگی در ورامین به نمایش درآمد و پس از آن طالب زاده بیان کرد: امروز همه می خواهند بدانند انقلاب اسلامی چیست؟ کسی غیر از بچههای حزب اللهی نمیتوانند. بچه ها باید به سطح بیایند و دیده شوند. اما محفلی برای معرفی و دیده شدن افرادی همچون آقای میر شکاک وجود ندارد.
کار فرهنگی فقط دشمن شناسی نیست
جلیلی در پایان صحبت های خود اظهارکرد: در مشهد برای آقای سید علیرضا مؤید شاعر آیینی، شاعر معروف شعر “خدا کند که بیایی” بزرگداشتی گرفتند اما دریغ از این که یک رسانه آن را ضریب داده باشد. رسانه باید به این سمت هم دقت کند. کار فرهنگی فقط دشمن شناسی نیست، بلکه شناساندن کارهای خودمان و شخصیت های بزرگ کشورمان است.
در مورد فایل های این نوشته به این نکته توجه فرمایید:
اگر لینک دانلود چند قسمتی است، ابتدا تمام فایلهای مربوطه را دریافت کرده؛ سپس با کلیک روی فایل فشرده اولی اقدام به بازگشایی(Extract) فایل صوتی یا تصویری مربوطه به طور کامل نمایید. لازم به ذکر است برای این کار قبل از آن شما بایستی نرم افزار Winrar را نصب نمایید.