بنابر گزارش‌های متعدد از منابع اطلاعاتی قرارگاه‌های کربلا، نصرت و تیم‌های شناسایی یگان‌های مستقر در هور، شکل آرایش دشمن متأثر از دکترین نظامی روسیه می‌باشد که به شکل آرایش یک گروهان تا رده گردان کشیده شده است. به گونه‌ای که خطوط ارتباطی تا رده تیپ، جاده آسفالت و تا رده گردان، جاده شنی است. نحوه‌ی حفاظت از مقر قرارگاه‌ها عمدتاً به شکل دایره‌ای یا مثلثی است. در خط حد لشکرها، معمولاً تا استعداد یک گروهان به عنوان کمین در جلوی خطوط اصلی هر گردان انجام وظیفه می‌کنند – و پس از 15روز با یک گروهان دیگر در خط تعویض می‌شوند- طول خط پدافندی هر گردان 1300 تا 1500 متر است که یک گروهان در آن به شکل مثلثی آرایش می‌گیرد، هر دسته این گروهان در پشت یک خاکریز که به طول 150متر است مستقر هستند و از تجهیزاتی نظیر دوشکا نیز بهره می‌برند. موانع معمولاً از دو عمق برخوردارند. موانع اولیه دارای عمق کم (100متر) بوده که از یک رشته سیم خاردار سپس یک ردیف مین منور و بعد از آن مین‌های ضد نفر و ضد تانک تشکیل می‌شود. مین ضدنفر از نوع فشاری، جهنده و مین‌های سه شاخه‌ای می‌باشد.
البته قبل از موانع اولیه، منطقه ممنوعه‌ای به عمق 300 متر که عوارض زیر در آن واقع می‌باشد، وجود دارد.
– گروه‌های گشتی که در جلوی میادین مین استقرار دارند.
– نیروهای کمین – که بعضاً بالغ بر 9 نفر سرباز و یک ستوانیار می‌باشند- جلوی هر گردان مستقر هستند.
فاصله سنگرهای کمین متغیر است که گاهی تا 50 متر هم می‌رسد. روزها عموماً سه نفر تک تیرانداز در سنگر مستقر هستند و شب‌ها استعدادشان بیشتر می‌شود.
همچنین دشمن میدان مین اول که دارای عمق 100متر است را توسط یک رشته سیم خاردار محدود کرده، این در حالی است که در برخی محورها یک منطقه خالی به عمق 50 متر وجود دارد که واحد تأمین به استعداد یک گروهان در جلوی هر گردان در این منطقه مستقر است. نیروهای تأمین دارای 4 کانال می‌باشند که سنگرهای آنان به طرف جلو میدان، احداث شده‌اند و توسط یک کانال مواصلاتی به عرض و عمق 5/1متر به صورت مارپیچ به قرارگاه گردان متصل می‌شوند.
میدان مین دوم، به عمق 300 تا 400 متر متغیر است و میدان مین سوم به عمق 15 متر که خصوصیات میدان مین اول را دارند.
شکل سنگرها و ترتیب استقرار نیروهای کمین و تأمین: شکل سنگرها و ترتیب استقرار نیروهای کمین و تأمین گرچه به اقتضاء وضعیت زمین و کم و زیاد بودن آب‌گرفتگی‌ها در منطقه حائل با ایران کمی تفاوت دارند، اما عمدتاً از یک شیوه رایج تبعیت می‌کنند. به طور مثال هر تیپ لشکر8 پیاده عراق، دو گردان در خط، هر گردان 3 گروهان در خط و یک گروهان احتیاط دارد. گروهان‌ها معمولاً 500 متر را تحت پوشش پدافندی دارند. هر گروهان 3 دسته، که دسته‌های سوم پشت 2 دسته فوق گسترش دارند و قرارگاه گروهان در 30 متری پشت دسته سوم قرار دارد. قرارگاه گردان در 500 متری پشت گروهان و در خاکریز مثلثی شکل قرار دارد. نیروی گروهان‌ها و دسته‌ها توسط یک کانال مواصلاتی به عمق 5/1 متر و عرض 80 سانتی‌متر با هم ارتباط دارند.
– در سنگرها روزنه‌ی آتش تعبیه شده است.
– تیربارهایی در جناح و در معابر نیروی تأمین استقرار داده شده‌اند.
– گردان احتیاط که در پشت کانال‌ها به صورت خطی آرایش دارند، در زمان‌هایی که خط اول جبهه به آنها نیاز داشته باشد، یک گروهان را به صورت کمین مأمور خط مقدم می‌کند. قرارگاه گردان معمولاً در فاصله 500 متری پشت گروهان‌ها قرار دارند.
از دیگر سفارشات و رهنمودهای فرماندهان عالی‌رتبه به یگان‌های مستقر در منطقه، ساخت سنگرهای بتونی و استفاده از سلاح‌های شعله‌افکن در خط مقدم بود. بر این اساس و در پی رهنمودهای جانشین فرمانده کل نیروهای مسلح عراق مقرر شد تا یگان‌های پدافندی در خصوص ساخت مواضعی به شکل سنگرهای بتونی یا سنگرهای معمولی که بخشی از آنها دارای شیارهای پدافندی هستند، تلاش کنند.
همچنین براساس اطلاعات جمع‌آوری شده، وضعیت کانال‌های آتش، موانع سیم‌خاردار، میادین مین، مواضع تانک و نفربرهای عراقی در منطقه عمومی (عملیات خیبر) بدین شرح گزارش شد.
کانال‌ها:
– ابعاد کانال‌ها به گونه‌ای است که حفاظت نسبی از گلوله‌های زمانی و گلوله‌های دیگر را تا جایی که امکان دارد، تأمین می‌کند.
– کانال‌ها دارای عمق مناسب برای تیراندازی هستند.
– کانال‌ها عمدتاً دارای میدان تیر مناسب بودند و مانعی که تیراندازی را محدود و بر بُرد مفید سلاح تأثیر منفی داشته باشد، وجود ندارد.
– کانال‌ها به گونه‌ای مهندسی و طراحی شده‌اند که آتش متقابل میان مواضع همجوار برقرار است.
محل‌هایی برای نیروها جهت بهره‌برداری از نارنجک‌ها در نظر گرفته شده است.
همچنین محل‌هایی متعدد و نزدیک به هم برای حفظ مهمات ذخیره احداث گردیده است.
در کانال‌ها محل‌هایی برای خروج و یا منحرف ساختن آب- با هدف اجرای جنگ آب- وجود دارد. کانال‌ها عمدتاً به گونه‌ای هستند که راه‌های ارتباطی بین قرارگاه‌های دسته به گروهان و نیز نقاط نزدیک برقرار است.
پناهگاه‌ها:
– پناهگاه‌ها، نزدیک سنگر آتش احداث شدند، از طریق کانال‌های نفررو حفاری شده با یکدیگر ارتباط دارند و حداکثر گنجایش آنها 5 تا6 نفر در نظر گرفته شده تا از تجمع افراد جلوگیری شود.
– پناهگاه‌ها برای امنیت بیشتر نیروها، مسقف ساخته شده و تا جای امکان نزدیک محل نصب شیب قرار دارند.
– در برخی پناهگاه‌ها مکانی برای حفظ سلاح و مهمات از اثرات باران و گرد و خاک در نظر گرفته شده است.
کانال‌های آتش: این کانال‌ها به عرض 60 و عمق حداقل 110سانتی‌متر و تا جای امکان به صورت مارپیچ احداث شده‌اند و نیروهای مستقر در آن میدان دید و تیر مناسبی برای پوشش دادن معابر وصولی (آبراه‌ها) و معابر موجود در موانع دارند.
سیم‌های خاردار و مین‌ها: به منظور تأمین حفاظت افراد مستقر در کانال‌های آتش در برابر پرتاب نارنجک‌های دستی، سیم‌های خارداری با عمق 50متر جلوی کانال‌ها به کار برده شده‌اند، همچنین برخی آبراه‌های مهم –که به عنوان معابر وصولی بودند- با هدف جلوگیری از تردد گروه‌های گشتی رزمی به وسیله سیم‌های خاردار مسدود می‌شوند. علاوه بر این نیز سیم‌های خاردار در جلوی مواضع، میادین مین را محافظت می‌کنند. اما در همین رابطه دشمن برای فریب رزمندگان و کشاندن نیروها به میدان مین، آبراه‌های دروغین (فریبنده‌ای) را در نظر گرفته بود، به طوری که این آبراه‌ها تا نزدیک مواضع دشمن فاقد موانع حساسیت برانگیز بودند و نیروهای دشمن در حوالی میادین مین یا به صورت کمین و یا گروه‌های گشتی رزمی به سر می‌بردند.
سلاح‌های پشتیبانی‌کننده: سلاح‌های پشتیبانی‌کننده نظیر تیربارها به گونه‌ای مستقر بودند که تعیین قوس آتش آنها متقاطع بود و یا سلاح‌های ضد هوایی که علاوه بر استتار مناسب به نحوی استقرار یافته بودند که تقاطع قوس‌های آتش آنها و نیز عدم وجود شکاف میان آنها رعایت شده بود. تانک‌ها نیز در حال افقی آرایش داشتند تا زاویه کور آنها به حداقل ممکن برسد که تأمین پشتیبانی متقابل و تأمین حفاظت آنها توسط نیروهای پیاده (پیاده نظام) در شب انجام می‌شد.
منبع : خبرگزاری فارس
