ماجرای تذکر رهبر انقلاب به خلاف گویی ولایتی

محمد صالح فرگاه

هفته گذشته اظهاراتی از دکتر علی اکبر ولایتی در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایرنا منتشر شد که از سوی کسی که عنوان مشاور بین الملل رهبر انقلاب را همراه دارد دور از انتظار بود؛ گرچه با توجه به شخصیت سیاسی علی اکبر ولایتی و نظراتش در خصوص مسائل بین الملل، این اظهارات چندان عجیب هم نبود.

عرصه هسته ای را با شبکه چهار سیما اشتباه نگیرید!
ولایتی گویا گاهی عنوان مشاور امور بین الملل رهبری بودن خود را فراموش می کند و اعلام مواضع بین المللی و سیاست خارجی  را با اعلام نظرات تاریخی و ادبی در شبکه چهار سیما اشتباه می گیرد؛ دیدگاههایی که حتی گاهی به اذعان کارشناسان تاریخ علم، غلط نیز هستند.  آقای ولایتی باید بداند اعلام یک موضع هسته ای در شرایطی که چالش اصلی ما با غرب در رسانه ها همین مساله است، آن هم با یک عنوان حقوقی با روایتگری تاریخی فرق دارد. وقتی ولایتی در یک برنامه تلویزیونی با مخاطب خاص و محدود، مواضعی نادرست داشته باشد چندان تبعات منفی و بازتابی ندارد اما یک موضع کوتاه او درباره مساله هسته ای در رسانه های دنیا به عنوان نظرات مشاور رهبر انقلاب انعکاس می یابد و ایستادگی و مقاومت تیم دکتر جلیلی زیر سوال می رود.

دفاع از دست پرورده ها
دکتر ولایتی که در مناظرات انتخاباتی نیز با ارجاع به یک گزارش خلاف واقع، حمله شدیدی به دکتر جلیلی و عملکرد وی نمود در گفتگو با ایرنا با بیان اینکه شیوه تیم قبلی مذاکره کننده را قبول ندارم مدعی شده که شیوه تیم فعلی مذاکره کننده هسته ای حکایت از تجربه آنها در مذاکرات دارد و جمهوری اسلامی ایران هم از کار خود و هم مذاکره کنندگانش مطمئن است.
گرچه دفاع ولایتی از ظریف و تیمش و انتقاد از تیم مذاکره کننده قبلی دور از انتظار نیست چرا که هاشمی (بخوانید مراد همیشگی ولایتی در عالم سیاست) درباره ظریف و تیمش گفته بود: «وزیر خارجه من آقای دکتر ولایتی بودند که تیم کنونی دیپلماسی، شاگردان، معاونان و مدیران ایشان بودند! امروز هم در ژنو آقای ظریف و همکاران او که از “دست پرورده‌های آقای ولایتی” بودند کار او را تکرار کردند که کار دشواری بود.» اما نکته اینجاست که ولایتی حمایت خود را با عنوان مشاور رهبری و بیان اینکه رهبری مبانی مذاکرات را مشخص می کنند، به ادعای دفاع رهبر انقلاب از تیم جدید گره زده است.

هزینه سازی به جای مشورت دهی!
ولایتی در ادامه گفتگو می گوید: «مذاکرات مبانی ای دارد که اصول آن توسط رهبر معظم انقلاب مشخص شده و دوستان مذاکره کننده باید در این چارچوب مذاکره کنند.» او ادامه می دهد: «داشتن صبر و حوصله، شنیدن حرف طرف مقابل و بیان موضع کشورمان را از جمله قواعد مذاکره است و ما از مذاکره کنندگان خود مطمئن هستیم.» همچنین او در خصوص نگرانی برخی منتقدین به شیوه کار تیم فعلی مذاکره کننده اظهار می دارد: «در داخل کشور هر کسی آزاد است و می تواند عقیده خود را بیان کند و این را به حساب دشمنی آن ها نباید قلمداد کرد اما هر کاری روش و چارچوب مشخصی دارد، چون مبانی اصلی آن جزو اختیارات مقام معظم رهبری است و مادامی که این کار تحت نظارت مقام معظم رهبری انجام می شود، ما نگرانی نداریم.» درباره این سخنان ولایتی باید گفت اولاً در صورت صحت این استدلال، می توان دقیقا همین حرف را در مورد تیم مذاکره کننده قبلی و حتی در مورد تیم هسته ای حسن روحانی به کار برد؛ که در این صورت باید گفت عقب نشینی های مکرر تیم هسته ای روحانی در آن سالها کار را به جایی رساند که رهبر انقلاب در سخنان علنی انتقادات خود را از روند آن مذاکرات اعلام کردند.
دوم آنکه رهبر انقلاب در صحبتی علنی فرمودند بنده در جزئیات مذاکرات دخالت نمی کنم. اگر بنا باشد با این استدلال که رهبری ناظر بر مذاکرات هستند، از ضعفهای تیم هسته ای انتقاد نکنیم چرا جناب ولایتی از تیم قبلی انتقاد کرده و می کنند؟

ماجرای تیرهای به هدف خورده!
ولایتی که گویا پیروزی تیم هسته ای فعلی یا همان دست پرورده هایش را پیروزی خودش می داند در حالی به دفاع تمام قد از آنها برخاسته که اساساً مدل رفتاری وی در دوران طولانی وزارتش همینگونه بوده است و دکتر محمد جواد لاریجانی مثل معروفی در خصوص روش مدیریت دکتر ولایتی دارد که می گوید: مدل ایشان بدین صورت بود که ابتدا تیر را پرتاب می کرد، بعد دور همان جایی که تیر خورده بود یک سیبل می کشید و می گفت تیر ما به هدف خورده است! گویا این بار هم بر همان روال مسبوق، ولایتی هر گونه اقدام تیم ظریف را پیروزی می داند و از آن دفاع می کند!

همصدایی ولایتی با روحانی، قبل از انتخابات
انتقاد ولایتی از تیم سابق هسته ای مسبوق به سابقه است و شاید برای اولین بار در جریان مناظرات انتخاباتی سال گذشته این قضیه حالت عمومی یافت. ولایتی که به ادعای رسانه های اصلاح طلب، مواضعش در جریان تبلیغات انتخابات به نفع اصلاح طلبان و خصوصا روحانی تدبیر شده بود، از جمله کاندیداهایی بود که در مناظره سوم سعی کرد این رویکرد تیم هسته ای سابق را به چالش کشیده و آنرا غیر منعطف بنامد.
ولایتی در بخشی از مناظره سوم کاندیداها با اشاره به موضوع هسته ای گفت: دیپلماسی این نیست که فقط بنشینند بیانیه بدهند و حرف هایی را بزنند و در آخرین دوری که در آلماتی آقای دکتر جلیلی داشت، آنها پیشنهادهایی به ایران کردند که بر اساس آن می شد کارها را مقداری جلو ببریم و آن پیشنهاد این بود که طرف مقابل 5+1 گفت غنی سازی 20 درصد را متوقف کنید و در کارهای فردو هم مقداری کندی ایجاد شود.
وی افزود: آنها اعلام کردند این سه تحریم را بر می داریم و ما در پاسخ گفتیم که این کار را می کنیم، شما کل تحریم ها را بردارید،که به شهادت معاون امور خارجه که در جلسه بوده است این مسائل را مطرح می کنم.

وقتی رهبری گزارش ولایتی را خلاف واقع دانستند
اما دکتر جلیلی رئیس تیم سابق هسته ای در  پاسخ به سخنان ولایتی گفت: اگر اطلاعات دیگرتان هم مانند همین اطلاعات بخش سوم صحبت هایتان باشد که واویلاست. نوار مذاکرات آلماتی پیاده شده و خدمت آقا عرضه شده است و اتفاقات همین گزارشی را که شما بر همین مبنا نوشته اید ایشان فرموده اند این گزارش خلاف است. آیا باید افتخار باشد که یک کارشناس در کاخ الیزه (لوید) می خواهد بیاید به ایران و نیامد؟ در آلماتی ما گفتیم که ما حاضریم گامهای متقابل برداریم. کاری که آنها درش گیر کردند و جوابی برای منطقمان نداشتند، امروز متاسفانه از سوی فردی مثل شما باید اینطور بیان شود؟ واقعا سوالم این است که اگر اینگونه در سیاست خارجی که حوزه جدی است و منافع کشور است برخورد کنیم حتما نمیتوانیم. کی گفته در گفتگوها فقط اعلام موضع کردیم؟ از سال87 فقط یک قطعنامه صادر کردند و نتوانستند دیگر اجماعی داشته باشند جلیلی ادامه داد: نکته دومی که وجود دارد، اتفاقا من برای مردم بگویم در آلماتی چه خبر بود؟ در آلماتی آنها همین بحث را که ایشان می گوید می گفتند، ما بیاییم 20 درصد را در ازای دو تحریمی که بعدا می خواهد انجام بشود، بدهیم. دُر برابر آب نبات. بعد آنها وارد سه درصد شوند. همین روند خطاست که عده ای از دوستان شما زمانی همین بحث را دنبال می کردند.
جلیلی در بخش دیگری از اظهاراتش گفت: آنچه شما درباره آلماتی گفتید، کاملا غلط است. نوار آلماتی موجود است و پیاده شده. اینجا به مردم‌مان عرض کنم. آنجا بحث شد که ما به آنها گفتیم ما حاضریم گام های متقابل برداریم. هر میزان که شما می آیید ما هم می‌آییم. اگر شما پنج کیلومتر، ما هم پنج کیلومتر. 25 کیلومتر و 100 کیلومتر هم همین طور.آنجا نماینده انگلیس گفت شما حاضرید همین الان این را انجام دهید؟ گفتم بله. گفتم شروع کنیم. من کاغذم را در آوردم. نماینده آمریکا به نماینده انگلیس گفت ساکت، چیزی نگو! ایشان متوقف شد که همه خندیدند. گفتم خب ادامه دهیم. شما می گویید 25 کیلومتر، خب 25 کیلومتر.
وی ادامه داد: این چه حرفی است؟ چیزی که آنجا نماینده انگلیس گیر کرده و همه به او خندیدند و بعد نماینده آمریکا به او گفت این طور پیش نرو و به همین دلیل منطق محکم ما بود که آنها اعلام کردند که پس ما باید به مراکزمان برویم و مشورت کنیم و بعد از چند روز به شما بگوییم. چند روزشان شد 40 روز.
جلیلی افزود: «بعد خانم اشتون آمد در استانبول این را مطرح کرد. بعد ما می آییم این را کاری که آنها در آن گیر کردند و نتوانستند در برابر منطق ما جوابی داشته باشند و اجازه خواستند که بروند در مراکز خود، امروز متاسفانه از سوی فردی مثل شما این طور بیان شود؟ کاری که نماینده انگلیس آنجا واقعا نتوانست این جواب را بدهد. جلیلی در پایان هم گفت: واقعا سوالم این است که اگر ما اینگونه در سیاست خارجی که حوزه جدی است، منافع و تهدید کشور است، این طور بخواهیم برخورد کنیم، حتما نمی توانیم.»

 رهبر انقلاب چه گفتند؟
حضرت آیت الله خامنه ای 12 روز پس از برگزاری انتخابات، در دیدار مسئولین قوه قضائیه با اشاره به برخی مباحث مطرح شده در مناظره های تلویزیونی فرمودند:مسئله‌ اینها (دشمنان) این است که نمیخواهند موضوع هسته‌اى ایران حل شود. اگر لجبازى آنها نبود، موضوع هسته‌اى براحتى حل میشد. بارها تا لحظه‌ حل پیش رفتیم، امضاء کردند، آژانس هسته‌اى امضاء کرد؛ قبول کرد که این اشکالاتى که وجود داشته، برطرف شده – اینها موجود است، اینها سند است؛ اینها که قابل انکار نیست – خب باید قضیه تمام میشد، پرونده‌ى هسته‌اى کشور باید پایان پیدا میکرد. آمریکائى‌ها بلافاصله یک چیز جدید را مطرح کردند، آوردند وسط. نمیخواهند قضیه تمام شود. نمونه‌هاى متعددى را ما در این زمینه داریم. حل مسئله‌ى هسته‌اى جمهورى اسلامى، به حسب طبیعت خود، از جمله‌ کارهاى سهل و آسان و روان است؛ اما وقتى طرف مقابل مایل نیست این قضیه حل شود، خب بله همین جور میشود که ملاحظه میکنید.
بنابراین این را باید توجه داشته باشند؛ جمهورى اسلامى در قضیه‌ هسته‌اى، هم قانونى عمل کرده است، هم شفاف عمل کرده است، هم از لحاظ استدلالى، منطقى عمل کرده است؛ منتها این یک نقطه‌اى است که براى فشار بر جمهورى اسلامى این را مناسب دانسته‌اند. اگر این هم نباشد، یک قضیه‌ى دیگرى را براى فشار مطرح میکنند. هدف، تهدید است؛ هدف، فشار است؛ هدف، خسته کردن است. خودشان گفتند: هدف، تغییر دادن نظام سیاسى و سازوکار سیاسى است. البته در حرفهاى خصوصى که میزنند، یا گاهى نامه که مینویسند، میگویند نه، ما نمیخواهیم نظام را تغییر دهیم؛ لیکن در گوشه و کنار حرفهایشان، در اظهاراتشان، در عملکردشان، این مسئله کاملاً روشن است. ملتى که زیر فرمان آنها نباشد، بر طبق میل آنها عمل نکند، بر طبق سلیقه‌ى آنها در ممشاى خود عمل نکند، مغضوب آنها است.