کمی پیش از آن که مردم حضور شهدا را در جامعه احساس کنند، تیم های مختلف در مناطق عملیاتی کشور در طول دفاع مقدس در حال «تفحص» هستند؛ تفحص پیکر کسانی که شهید شده اند، اما پیکرشان به وطن بازنگشته است. بد نیست از دریچه آمار هم به عملیات تفحص شهدا نگاهی داشته باشیم.
پس از اتمام عملیات مبادله اسرا در سال 84 با اعلام رسمی بنیاد شهید، رزمندگانی که بدن های آنان کشف و شناسایی نشد، به عنوان «شهید» و «مفقودالجسد» معرفی شدند. اولین پرسش آماری در مورد عملیات تفحص این است که این افراد چه تعدادی هستند؟ در حالی که عملیات تفحص در خاک کشور به پایان رسیده مسئول امر تفحص شهدا رقم 7000 نفر را در مورد شهدای مفقودالجسد اعلام کرده اند. البته باید 4300 شهید گمنام دفن شده در سراسر کشور را هم به این رقم اضافه کرد و در نهایت به این نتیجه رسید که 11 هزار و 300 شهید و خانواده شهید مفقودالاثر در کشور وجود دارد.
پرسش دوم این است که عملکرد تفحص تاکنون چگونه بوده است؟ بنا بر آمار اعلام شده از میان 230 هزار شهید جنگ تحمیلی، پیکر 50 هزار نفر از آنان طی عملیات تفحص کشف شده که از این میزان بیش از 4000 شهید غیرقابل شناسایی بودند که در همان زمان دفاع مقدس پیکر 3000 نفر از آنان دفن شد.
پرسش سوم آماری درخصوص عملیات تفحص این که بیشترین شهدای تفحص شده در کدام منطقه کشف شده اند؛ فرمانده تفحص تیپ 21 امام رضا(ع) در این زمینه گفته بیشترین شهدای مناطق عملیاتی را در فکه، تنگه چزابه و شرهانی پیدا کرده ایم. در میان مناطق عملیاتی خارج از مرز ایران هم به گفته یک عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هشتم، پیکر شهدا در مناطق بصره، العماره و فاو قرار دارد. عملیات زیادی در این دو منطقه به وقوع پیوسته است، اما مهم ترین آنها کربلای 5 و والفجر 8 بود که شهیدان زیادی هم در این دو عملیات جان خود را برای کشور فدا کردند.
پرسش چهارم در مورد تفحص هم پرسش از بودجه این عملیات است. از نظر سازمانی وظیفه تفحص شهدا در کشور به عهده کمیته جستجوی مفقودان است. کمیته جستجوی مفقودان یکی از نهادهای زیرمجموعه ستادکل نیروهای مسلح است. در ریز بودجه این نهاد در بودجه سال 92، بودجه جزئی برای این کمیته معلوم نشده، اما حجم کلی بودجه ستاد کل 1500 میلیارد تومان است. ارتباط ساختاری کمیته مفقودان با بنیاد حفظ و نشر آثار دفاع مقدس کاملا مشخص نیست، اما اگر هنوز هم مانند سال های دهه 70 این کمیته زیرنظر بنیاد شهید باشد، باید گفت سهمی از بودجه 42 میلیاردی آن دارد.
منبع : جام جم
