در دعای روز بیست و هفتم ماه مبارک رمضان می خوانیم:
اللّـهُمَّ ارْزُقْنى فیهِ فَضلَ لَیْلَةِ الْقَدْرِ
خدایا فضیلت شب قدر را در این ماه روزیم گردان
وَصَیِّرْ فیه اموری فیهِ مِنَ الْعُسْرِ اِلَى الْیُسْرِ
و بگردان کارهایم را در آن از سختى به آسانى
وَاقْبَلْ مَعاذیرى وَحُطَّ عَنّىِ الذَنبَ وَالْوِزْرَ
و عذرهایم را بپذیر و گناهم را بریز
یا رَئؤفاً بِعِبادِهِ الصّالِحینَ
اى مهربان به بندگان شایسته ات
شرح دعای روز بیست و هفتم ماه رمضان
مرحوم آیت الله مجتهدی تهرانی در شرح فراز اول دعای روز بیست و هفتم ماه مبارک رمضان می گوید: خداوند متعال در قرآن می‌فرماید:
«لیله‌القدر خیر من الف شهر» یعنی: “شب قدر از هزار ماه بهتر و والاتر است”.
چراکه در شب قدر قرآن نازل گردید «انا انزلناه فی لیله القدر» و در این شب سرنوشت انسانها رقم می‌خورد و فرشتگان در این شب به زمین تنزل می‌کنند
«تنزل الملائکه و الروح فیها باذن ربهم من کل امر»
یعنی: “ملائکه و روح به اذن ذات اقدس پروردگار از (برای) هر امر و فرمانی در (این شب) نازل می‌گردند”
و این شب تا صبحگاه سلامت و رحمت است «سلام هی حتی مطلع الفجر») که ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم آن فضیلتی را که شب قدر دارد و با توجه به آیات بالا بیان گردید، نصیب ما گرداند.
منظور از «من العسر الی الیسر» چیست؟
وی در شرح این فراز از دعا «و صیر اموری فیه من العسر الی الیسر» تأکید می کند:
منظور از “من العسر الی الیسر“، “از سختی به سوی آسایش و راحتی”
می‌تواند همان وعده خداوند باشد که دو بار در یک سوره مکرر می‌فرماید: «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا»(انشراح ،۶) یعنی “به درستی که همراه هر سختی آسانی است”.
یعنی انسان هنگامی که سختی بر کار او باشد به حتم در کنار آن آسایش و راحتی خواهد داشت و منظور از راحت بودن عسر و سختی کار شاید صبری باشد که خداوند در تحمل آن کار به انسان می‌دهد تا به آن راحتی و آسایش دست یابد، چراکه خداوند نیز برای بندگانش سختی نمی‌خواهد بلکه آسایش و راحتی را برای آنان می‌خواهد.
چنانچه در قرآن می‌فرماید: «یُرِیدُ اللّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَلاَ یُرِیدُ بِکُمُ الْعُسْرَ»(بقره ،۱۸۵) یعنی :” خداوند برای شما آسانی و آسایش می‌خواهد
و برای شما سختی و مشقت نمی‌خواهد” چراکه خداوند به انسانها به خاطر ضعیف بودنشان در خلقت تخفیف دهد
چنانچه می‌فرماید: « یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یُخَفِّفَ عَنْکُمْ وَخُلِقَ الْإِنْسَانُ ضَعِیفًا» (نساء ،۲۸) یعنی: “خداوند می‌خواهد بر شما آسان گیرد”.
رابطه پذیرش عذر و بخشش گناهان
این استاد فقید اخلاق در شرح فراز پایانی این دعا می گوید:
«اقبل معاذیری و حط عنی الذنب و العذر یا رئوفا بعباده الصالحین»؛
همان‌طور که در قسمت قبل دعا توضیح داده شد خداوند برای انسانها آسایش و راحتی می‌خواهد و سختی و مشقت نمی‌خواهد پس باید یقین داشته باشیم که اولاً خداوند عذرهای ما را می‌پذیرد، اما باید این نکته را رعایت کرد و آن این است که هنگامی که از روی جهالت و نادانی گناهی را انجام دادیم سریعاً به سوی خداوند بازگشته و به درگاهش توبه کنیم ؛
«ثم یتوبون من قریب»؛
که اگر این عمل را انجام دهیم خداوند نیز توبه ما را پذیرفته و گناهان ما را می‌آمرزد. «”فاولئک یتوب الله علیهم»
یعنی: ” پس خداوند توبه آنان را می‌پذیرد” و باید این را بدانیم که هیچ کس جز خداوند نمی‌تواند گناهان ما را بیامرزد «وَمَن یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلاَّ اللّهُ”»(آل عمران ،۱۳۵)
یعنی: ” و چه کسی غیر از خداوند گناهان ما را می‌آمرزد” و ثانیاً هنگامی که خداوند عذر بنده خویش را بپذیرد به یقین گناه او را می‌آمرزد چراکه وقتی بنده به درگاه خداوند تضرع نموده و بگوید “رب انی ظلمت نفسی فاغفرلی”
یعنی: “خدایا من به خودم ظلم کردم پس مرا ببخش” خداوند نیز در جواب او می‌فرماید: تو را آمرزیدم که ما نیز در این روز از خداوند خواستاریم که به حق آن نظر رحمتی که بر بندگان صالح خود دارد عذر ما را پذیرفته و گناهانمان را بیامرزد.
نماز شب بیست و هشتم رمضان
نمازهای مخصوصی برای هر شب ماه مبارک رمضان از حضرت علی (ع) روایت شده و ثوابهای زیادی برای هر شبی ذکر فرموده اند. این نمازهای مستحبی تماما دو رکعت دو رکعت خوانده می شود و خواندن آن در حالت نشسته هم جایز است، لکن ایستاده افضل است.
نماز شب بیست و هشتم، شش رکعت (سه تا دو رکعتی) است که در هر رکعت بعد از حمد ۱۰ مرتبه آیة الکرسی و ۱۰ مرتبه سوره کوثر و ۱۰ مرتبه سوره توحید را بخواند و صلوات بفرستد و در قولی ۱۰۰ مرتبه صلوات بفرستد. حضرت امیر المؤمنین علی (ع) در ثواب این نماز فرمود: خدا گناه او را می آمرزد.
