حكمت 75
وَ مِنْ كَلَامٍ لَهُ عليه السلام لِلسَّائِلِ الشَّامِيِّ لَمَّا سَأَلَهُ أَ كَانَ مَسِيرُنَا إِلَى الشَّامِ بِقَضَاءٍ مِنَ اللَّهِ وَ قَدَرٍ بَعْدَ كَلَامٍ طَوِيلٍ هَذَا مُخْتَارُهُ وَيْحَكَ لَعَلَّكَ ظَنَنْتَ قَضَاءً لَازِماً وَ قَدَراً حَاتِماً وَ لَوْ كَانَ ذَلِكَ كَذَلِكَ لَبَطَلَ الثَّوَابُ وَ الْعِقَابُ وَ سَقَطَ الْوَعْدُ وَ الْوَعِيدُ إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ أَمَرَ عِبَادَهُ تَخْيِيراً وَ نَهَاهُمْ تَحْذِيراً وَ كَلَّفَ يَسِيراً وَ لَمْ يُكَلِّفْ عَسِيراً وَ أَعْطَى عَلَى الْقَلِيلِ كَثِيراً وَ لَمْ يُعْصَ مَغْلُوباً وَ لَمْ يُطَعْ مُكْرِهاً وَ لَمْ يُرْسِلِ الْأَنْبِيَاءَ لَعِباً وَ لَمْ يُنْزِلِ الْكُتُبَ لِلْعِبَادِ عَبَثاً وَ لَا خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ مَا بَيْنَهُمَا بَاطِلًا ذلِكَ ظَنُّ الَّذِينَ كَفَرُوا فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنَ النَّارِ
شناخت جايگاه جبر و اختيار
– اعتقادي- و در جواب مردي شامي فرمود:- مرد شامي پرسيد آيا رفتن ما به شام، به قضا و قدر الهي است امام با كلمات طولاني پاسخ او را داد كه برخي از آن را برگزيديم – واي بر تو شايد قضاء لازم، و قدر حتمي را گمان كردهاي اگر چنين بود، پاداش و كيفر، بشارت و تهديد الهي، بيهوده بود خداوند سبحان بندگان خود را فرمان داد در حالي كه اختيار دارند، و نهي فرمود تا بترسند، احكام آساني را واجب كرد، و چيز دشواري را تكليف نفرمود، و پاداش اعمال اندك را فراوان قرار داد، با نافرماني بندگان مغلوب نخواهد شد، و با اكراه و اجبار اطاعت نميشود، و پيامبران را به شوخي نفرستاد، و فرو فرستادن كتب آسماني براي بندگان بيهوده نبود، و آسمان و زمين و آنچه را در ميانشان است بيهدف نيافريد.
اين پندار كساني است كه كافر شدند و واي از آتشي كه بر كافران است.
