متن برنامه ی درس هایی از قرآن کریم حجت الاسلام قرائتی؛ تاريخ پخش :: 1386/7/12
بِاِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
الهي انطقني بالهدي و الهمني التقوي
بينندگان عزيز بحث را در شب بيست و سوم ماه رمضان شروع مي‌کنم از طريق تلويزيون مي‌بينند و هيچ مناسبتي بيشتر از احياء و دعا ندارد بنابراين بحث ما بحث دعا است دعا و رمضان هم به هم جفت شده قرآن و آيات روزه و آيات دعا با هم جفت شده «وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي بقره/186» را با هم بشنويم پس موضوع بحث دعاست.
زماني که سوال مي‌کنند از تو بندگان من آمدند گفتند يا رسول الله دعا مي‌خواهيم بکنيم داد بزنيم يا يواش بگوييم فرمودند من نزديک هستم يواش بگوييم اگر سوال کردند بندگان من از من بگو من نزديک هستم قريبم اجابت مي‌کنم اجابت کننده را حتي اگر بيايد سراغ خودم پس استجابت از خودم بخواهيد و به خودم ايمان بياوريد در اين آيه خدا هفت بار گفته خودم. . . . يعني لطيفترين آيات قرآن به قول الميزان اين آيه است چون مي‌گويد «إِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي» بندگان خودم «عَنِّي» از خودم « فَإِنِّي » خودم « أُجِيبُ » خودم اجابت مي‌کنم به شرط اينکه دعاکننده بيايد سراغ خودم « دَعْوَةَ الدَّاعِ » استجابت از خودم بخواد، به خودم ايمان بياورد اين خيلي آيه لطيفي است
1.اجابت دعا از سوي خدا
راجع به به دعا بايد نکاتي را خدمتتان را عرض کنم. خيلي آيه و حديث داريم منتهي يه جوري من همه را فشرده مي‌کنم لااقل فهرست وار بخش مهمش را بتوانم بگويم يک حديث داريم که خسته نشويد از دعا اگر زياد در بزني در باز مي‌شود «انفذ من السناء بالحديد» دعا از سر نيزه بهتر سوراخ مي‌کند يعني نفوذ دارد. داريم که وقتي دعا مي‌کنيد «يرفع ايديکم» پيغمبر وقتي دعا مي‌کرد دستش را بالا مي‌برد داريم که وقتي دست مي‌آيد بالا خدا مي‌گويد من خجالت مي‌کشم دستي که آمده بالا محروم برگردانم اينکه ما دست را بالا مي‌کنيم يعني نه اينکه خدا بالاست اگر خدا بالا بود همچين مي‌کرديم اين يعني من سائلم آدمي که مي‌خواهد سوال کند گدا است دستش را اين طور مي‌کند اين علامت فقر من است نه علامت مکان خدا اگر مي‌خواستيم بگوييم خدا مکانش بالاست اين طور مي‌کرديم اين علامت سوال نه علامت مکان. دستي که مي‌آيد بالا خدا بهش مي‌دهد حالا يا همان چيزي که مي‌خواهد مي‌دهد يا اگر صلاح نيست مشابهش را مي‌دهد يا اگر اصلا” صلاحش نيست درباره بدي که کرده بلايي را از جونش دور مي‌کند، حاجتش را بهش نمي‌دهد اما يک خطري را از جونش دور مي‌کند. پس ببينيد يا 1-يا خودش را مي‌دهد 2- مشابهش را مي‌دهد 3- بلا از جونش دور مي‌کند 4- براي نسلش ذخيره مي‌کند 5- براي قيامتش ذخيره مي‌کند يعني دستي که مي‌آيد بالا محروم بر نمي‌گردد. ممکنه اين چيزي که من مي‌گويم امروز نشود يا خودش يا مشابهش يا رفع بلا يا نسلم يا آينده ام قيامت وقتي دعا مي‌کنيد «و انتم مومنون بالاجابة» يعني شک نکنيد يعني يقين کنيد که اين دعا مستجاب مي‌شود با اخلاص دعا کنيد وقتي دعا مي‌کنيد بلند نظر باشيد نگوييد خودم، دخترم، پسرم، همسرم، برادرم، خواهرم «اللهم اغن کل فقير کل. . . » حتي آنهايي که به شما ظلم کردنند برايشان دعا کنيد. کساني به شما ظلم کردند اما برايشان دعا کن هر کسي است برايش دعا کن
2. راه دريافت آمرزش الهي
مگر شب قدر نمي‌روريم داخل مسجد بگوييم خدا ما را بيامرز خدا ما را بيامرز مي‌دانيد راه آمرزش چيست؟ قرآن يک کليد دارد مي‌گويد راه بخشش اين است 1- « وَلْيَعْفُوا 22/نور» عف کنيد همديگر را افرادي در بين راه به من مي‌گويند آقاي قرائتي يک حديث براي ما بگوييد مي‌گويم بهترين حديث اين است که هر که فحش داد حلالش کن غيبت، تهمت، ظلم اينها را بشوريد بعد بياييد مسجد که خدا شيرش کند خدا قلبي را که پر از کينه است شما وقتي ليوان برديد که پر از سوک و پشه بود کسي داخلش شير و شربت و چايي نمي‌کند بنابراين شب بيست و سوم اگر مي‌خواهيد خدا ببخشد مردم را ببخشيد « وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا نور/22» آيه قرآن است ببخشيد همديگر را الا تحبون دوست نداريد « يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ نور/22» دوست نداري تو را ببخشد اگر بخشش خوب است تو هم مي‌خواهي خدا تو را ببخشد تو هم رفيق خود را ببخش حالا يک سيلي زده يک فحش داده يک کمي غيبت تو را کرده يک جور خوارت کرده تحقيرت کرده بگذر اين مسئله مهمي که عرض کردم هر کس الآن پاي تلويزيون نشستيد صيغه اش را بخوانيد بسم الله الرحمن الرحيم خدايا به احترام شب قدر براي در يافت لطف تو کساني که به من ظلم کردند خدايا من آنها را بخشيدم بعد بگو خدايا تو هم من را ببخش در روزها بهترين روز براي دعا کردن روز عرفه است و در شبها بهترين شب، شب قدر است.
3. آغاز و انجام دعا با صلوات بر پيامبر
داريم وقتي مي‌خواهيد دعا کنيد قبل از اينکه دعا کنيد بسم الله بگوييد دعا بگو بسم الله الرحمن الرحيم دعايي که اولش بسم الله الرحمن الرحيم باشد به اجابت رد نمي‌شود وقتي مي‌خواهيد دعا بکنيد تنها دعايي که قطعا” مستجاب مي‌شود صلوات است چون صلوات هم وقتي شما مي‌گوييد اللهم صل علي محمد وآل محمد يعني خدايا بر محمد وآل محمد درود بفرست اين دعا قطعا مستجاب مي‌شود بعد دعا کن بعد دو مرتبه بگو اللهم صل علي محمد وآل محمد دعاي وسطش حتما مستجاب مي‌شود حديث داريم خدا بزرگوارتر از اين است که در صف دعا اولي را قبول کند آخري را قبول کند اين وسطي را قبول نکند بعد از نماز دعا مستجاب است جاء رجل الي المسجد فصلي رکعتين ثم فصلي کسي آمد در مسجد دو رکعت نماز خواند از خدا ستايش کرد بر پيغمبر صلوات فرستاد آنوقت پيامبر گفت الآن اگر دعا کني دعايت مستجاب مي‌شود.
4. نقش لقمه حلال در استجابت دعا
لقمه حلال حديث داريم حضرت فرمود هر کس دوست دارد دعايش زود مستجاب بشود «لا يدخل بطنک الحرام» اگر دوست داري دعايت مستجاب بشود لقمه حرام نخور لقمه حرام مثل گازوئيل مي‌ماند اگر گازوئيل را بريزي در هواپيما هواپيما نمي‌پرد هواپيمايک بنزين مخصوص مي‌خواهد قير بريزي داخلش در هواپيما قير بريزي نمي‌پرد لقمه حلال باشد دعا مستجاب مي‌شود اگر مي‌خواهيد دعايتان مستجاب بشود «الدعا مع البر» اين هم مستجاب مي‌شود «يکفي من الدعا مع البر وما يکفي الطعام من الملح» يعني اگر مي‌خواهي دعا بکني يک کاري هم بکن مثلا يک پولي بده به فقير بعد دعا کن يعني يک کرمي بکن تا کرم ببيني اينها همه اش روايت است
اگر مي‌خواهيد دعايتان مستجاب بشود به چهل تا مومن دعاکنيد خدايا فلاني را شفاء بده فلاني رابيامرز بدهي فلاني را بپرداز لغزش فلاني را ببخش مشکل فلاني را حل کن حديث داريم «من قدم في دعاي اربعين من المو منين ثم دعا لنفسه استجيب له» اگر به چهل نفر مومن قبل از اينکه به خودت دعا کني به چهل نفر دعا کني دعايت مستجاب مي‌شود چه قدر درس تربيتي است اسلام مي‌خواهد بگويد اول ديگران بعد خودت
امام حسن مي‌گويد مادرم زهرا سلام الله عليها ازسر شب تا صبح براي ديگران دعا کردند گفتم خانم مادر جان يک دعا هم به خودت مي‌کرد‌ي فرمود«الجار ثم الدار»اول مردم اسلام نمي‌خواهدمردم خودمحور باشد جامعه قبل از شماگاهي دعا مستجاب مي‌شود ولي بعدازاينکه دعا مستجاب شد انسان يک گناه مي‌کندآمده است بيست و سوم دعاهم کرده است دعايش هم مستجاب شده است فردا صبحش يک کلاه برداري مي‌کند يک خيانت مي‌کند يک آبروي يک نفر را مي‌ريزديک گناه مي‌کند خداوند مي‌گويد آنيکه ديشب شد دست نگه داريد «لا تقلي حاجة و احرمه اياه» محرومش کنيد.
با اينکه کلي دعا کردو گريه کرد واحيا گرفت صبح باز دست گل به آب داد يعني گناه باعث شد که دعا مستجاب نشود.
5. دعا بر اساس معرفت و شناخت
يک عده آمدند پيش امام صادق آمدند گفتند «ندعوا فلا يستجيب لها» دعاهاي ما مستجاب نمي‌شود فرمودند «انکم تدعون ولا تعرفون» شما دعا مي‌کنيد ولي خدا را نمي‌شناسيد چه طور مي‌شود مگر مي‌شود ما خدا را نشناسيم بله مي‌گويند تو مي‌خواهي داماد شوي نان از کجا مي‌آوري آنهايي که مي‌گويند نان از کجامي آوري خدا اگر يکي باشد خداست قدرت دارد به تو خرجي بدهد اما اگر دو تا شدي ديگر قدرت خدا به آخر مي‌کشد اينهايي که مي‌گويند ازدواج نمي‌کنند از دست خرجي اينها خدا را نشناخته اند در ذهنش اين است اگر يکي باشم خدايا تو قدرت داري اما اگر دو تا شديم آنوقت ديگر قدرت نداري. چون دو تا شويم تو قدرت نداري پس من ازدواج نمي‌کنم ولذا حديث داريم کسي که ازدواج نمي‌کند از ترس خرجي اين سوء ظن به خدا دارد خدا را نشناخته است بابا دختر جايش عوض مي‌شود روزي اش که قطع نمي‌شود شما آمار بگيريد اگر يک نفر را در مملکت ما پيدا کردي که بگويد آقا من قبل از ازدواج وضعم بهتر بود تمام آدم‌هايي که در کوچه و بازار راه مي‌روندهمه بعدازازدواج حالشان بهتر شده است کسي نمي‌گويد آقا من قبل از ازدواج وضعم خوب بود اما حالابه خاطر همسر و بچه وضعم بدتر شده است همسر که مي‌آيد رزقش را هم مي‌آورد بچه که مي‌آيد رزقش هم مي‌آورد خدا به ما حالي مي‌کند که همين که مادر حامله مي‌شود ذره ذره پستانش هم شير مي‌آيد که وقتي بچه بدنيا آمد شير حساب شده شير کامل غذاي کامل بنابراين شما دعا مي‌کنيد ولي خدا را قبول نداريد البته دعاها هم بايد عاقلانه باشد گاهي وقتها ما غلط کاري مي‌کنيم به خاطر خودمان مي‌گوييم درستش کن مگر خدا ضامن غلط کاري‌هاي ماست. مي‌گويند يک بچه در امتحان جغرافيا گفت کوه هيماليا سبزوار است مثلا درياچه‌ي اروميه گفت سنندج است چيزها را در امتحان جابه جا جواب داد بعد آمد ديد غلط کرده فوري رفت در خانه در اتاق را بست و گفت اي خدا نمي‌شود کوه هيماليا را بياوري در سبزوار مادرش گفت اين چه دعايي که مي‌کني گفت آخر من غلط کردم مي‌خواهم خدا درستش کند خيلي از کارهايي که ما مي‌کنيم غلط مي‌کنيم بعد مي‌گوييم خدايا تو درستش کن بايد مسير را هم درست بروي معناي دعا اين نيست که هرکس هر غلطي بکند و خدا هم بيايد درست کند که «ان کرم الله لا ينقض حکمت الله» خدا کريم است اما کرم خدا معنايش اين نيست که بساط خدا با حکمت خدا. . . اگر دعا کرديد مستجاب نشد مي‌گويد «لا تنتقوکه تاخير العجابت فانا العطيه لعلاقه الذنيه»؟ اگر دعا يت دير مستجاب شد تعجب نکن حديثي داريم که خداوند فرمودند که اگر اين دعايش مستجاب بشود ديگر نمي‌آيد و من دوست دارم صدايش را بشنوم بگذاريد اين دعايش را مستجاب نکنم تا مدتي دعا کند افرادي هستند که اگر دعايشان مستجاب بشود ديگر پايشان را مسجد نمي‌گذارد تا گير کردند مي‌آيند اينجا در مغازه نوشته بود که از نسيه دادن معذوريم يعني نمي‌توانم به شما نسيه بدهم زيرش نوشته بود مي‌خواهم شما را ببينم يعني چه يعني اينکه اگر نسيه کنيد ناپديد مي‌شويد مي‌روي که مي‌روي. چون من مايلم شما را ببينم نسيه نمي‌دهم اگر نسيه بدهم ديگر نمي‌توانم شما را ببينم.
6. دعا براي برقراري امنيت در جامعه
حالا چه چيز از خدا بخواهيم در قرآن انبياء چه خواستند نعمت امنيت حضرت ابراهيم که دعا مي‌کند مي‌گويد « رَبِّ اجْعَلْ هَـَذَا بَلَدًا آمِنًا بقره/126» خدايا اين مکه را شهر امن قرار بده نعمت امنيت دنيا دور تا دور ما پر از آتش است شما يک نگاهي کنيد به دور خودمان نعمت امنيت نعمت مهمي است پس اگر امنيت نباشد ما نمي‌توانيم عبادت کنيم قرآن مي‌گويد « مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا نور/55» بعد از امناً مي‌گويد يعبدونني کلمه يعبدونني بعد از امناً است يعني تا امنيت نباشد نمي‌توانيم عبادت کنيم اگر ميلونها آدمها وارد مدرسه دانشگاه پادگان کارخانه مزرعه بازار اينها که کار مي‌کنند مملکت امن است اگر مملکت امن نباشد که کسي جرات نمي‌کند از خانه اش بيرون بيايد راجع به امنيت دعا کنيد راجع به رهبري دعا کنيد حضرت ابراهيم گفتند خدايا بعد از من يک رهبري به اينها بده که « ُ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ بقره/129» اگر رهبر يک رهبري باشد مثل امام اين جامعه ترسو را شجاع مي‌کند همه نيروها را بسيج مي‌کند مسئله رهبري مهم است اقامه نماز حضرت ابراهيم مي‌گويد « رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاَةِ ابراهيم/40» خدايا به من توفيق بده نماز به پا دارم به پا داشتن نماز به غير از خواندن نماز است اينهايي که در خانه يک نماز دست پا شکسته مي‌خوانند اين اقامه نماز نيست شما اگر شب عاشورا در خانه ات تاريخ کربلا را خواندي دو ليتر هم گريه کردي اين را نمي‌تواني بگويي که من اقامه عزا کردم اقامه عزاداري اين نيست که تاريخ کربلا را تنهايي بخواني و تنهايي گريه کني به اين است که بيايي در خيابان بگويي حسين حسين نماز در مسجد با جماعت اول وقت
نسل خوب، براي بچه‌ها خيلي دعا کنيد نسل ما بالاخره ديگر ما تا چه وقت هستيم بچه‌هاي ما چه هستند عبادصالح هستند مومن فاسق هستند «ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً آل عمران/38» اينهايي که مي‌گويند از خودم نيست « رَبِّ اجْعَلْ هَـَذَا بَلَدًا بقره/126» آمنا دعاي حضرت ابراهيم است امنيت « رَبَّنَا وَابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولاً بقره/129» دعا براي رهبر آينده « رَبِّ اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلاَةِ ابراهيم/40» اقامه نماز « تَوَفَّنِي مُسْلِمًا يوسف/101» نسل پاک حسن عاقبت « تَوَفَّنِي مُسْلِمًا يوسف/101» حضرت يوسف سه حادثه رخ داد سه دعا کرد در چاه افتاد يک دعا کرد در زندان يک دعا کرد همين که شاه شد و حکومت را دستش گرفت يک دعا ديگرکرد گفت « تَوَفَّنِي مُسْلِمًا يوسف/101» « رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنَا آل عمران/8» خدايا حالا که مرا هدايت کرد مرا برنگردان.
7. دعا براي حسن عاقبت و ثبات قدم
دعا براي حسن عاقبت دعا براي اينکه تمايل به باطل پيدا نکني همينکه « وَقُل رَّبِّ أَدْخِلْنِي مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِي مُخْرَجَ صِدْقٍ اسرا/80» خدايا با صداقت آمدم با صداقت بروم يعني اول و آخرم يک جور باشد اين طور نباشد اول با هيجان بيام بعد با آبرو ريزي بروم صادق باشيم ثبات قدم. «ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا بقره/250» اين دعاهاي قرآن است خدايا ما را ثابت قدم بدار اين طور نباشيم اول انقلابي باشيم بعد ضد انقلاب بشيم اول حزب اللهي باشيم بعد کم کم اول حجابمان خوب باشد بعد کم کم حجابمان بد باشد « ثَبِّتْ أَقْدَامَنَا بقره/250» دست از مکتب نکشيم قبولي عمل « رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا بقره/127» بله ماه رمضان خيلي‌ها عبادت مي‌کنند عبادت يک چيز است حفظ عبادت چيز ديگر بالاترين آدمها پيغمبران هستند حضرت اباهيم بهترين کارها ساختن کعبه است بهترين مکانها مکه است حضرت ابراهيم عزيز در مکه عزيز کعبه عزيز رامي سازد تازه « وَإِذْ يَرْفَعُ إِبْرَاهِيمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَيْتِ بقره/127» وقتي پايه را مي‌برد بالا مي‌گويد « رَبَّنَا وَ تَقَبَّلْ » يعني اگر قبول نباشد من ابراهيم بودنم هيچ چيز مسجد الحرام هيچ چيز کعبه هيچ چيز به شرطي کعبه ارزش دارد به شرطي من ارزش دارم به شرطي ساختن کعبه ارزش دارد که تو قبول کني اگر قبول نکني ببينيد گاهي وقتها يک چايي را مهمان قبول مي‌کند ولي خوب يک خانم يا آقا زحمت کشيده غذا تهيه کرده که مهمان مي‌گويد ببخشيد من اينها را هيچ کدام را نمي‌خورم مهم اين نيست که شما جه جيزي تهيه کرديد مهم اين است که آيا مهمان پذيرفت يا نپذيرفت گاهي تلفن پول خورد را مي‌پذيرد ولي اسکناس چند هزاري را نمي‌پذيرد گاهي دست من خوني مي‌شود يک پارچه کوچک را مي‌پذيرم ده تا لحاف کرسي بياري نمي‌پذيرم مي‌گويد لحاف کرسي من مي‌گويم نمي‌خواهم مهم نيست که شما چه کاري کرديد مهم اين است خدا قبول کرد يا نه.
8. حفظ ايمان، مهم تر از اصل ايمان
حفظ چيز از خود چيز مهمتر است يک قالي را چند ساله يا چند ماها مي‌بافند اما حفظ قالي شايد چند قرن زمان بخواهد ازدواج همسر گرفتن مهم نيست همسر داري طول مي‌گشد زايمان خيلي طول نمي‌کشد تربيت بچه طول مي‌کشد عبادت ماه رمضان را انجام دادي اما اين عبادت ماند برايتان يا بعد از ماه رمضان خرابش مي‌کنيد بنابراين تقبل اين قبول بشود ذخيره بشود وگرنه خيلي از افراد مثل استخر سوراخ دار هستند هر چه قدر آب مي‌ريزي آب داخلش نيست سوراخ دارد چيزي داخلش بند نمي‌شود يکي از دعاها مي‌گوييم «اللهم سددني» سددني يعني خدايا ما را سد سازي کن اگر من را سد سازي نکني هر چه هم عبادت کنم مي‌رود بيرون «اللهم سددني» سددني در دعاها است يعني خدايا سد سازي کن من را دعا به پدر و مادر اينها دعاهاي قرآن است «رب الفقني لوالدي الرحمن هما» دعا براي علم؟ « رَّبِّ زِدْنِي عِلْمًا طه/114» کلمه فارغ التحصيل روي خودتان نگذاريد زن حامله فارغ مي‌شود هيچ وقت انسان با ليسانس فوق ليسانس دکترا؟ وقتي خدا به پيغمبرش مي‌گويد « زِدْنِي عِلْمًا طه/114 » يعني چه يعني هر شب بايد علمت زياد شود دعا براي روح بزرگ چون بعضي‌ها سوادشان خوب است اما تنگ نظر هستند سر يک چيز جزئي قهر مي‌کنند استعفا مي‌دهند مي‌گويد «رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي طه/25» يکي از دعاهاي قرآن اين است که حضرت موسي گفت خدايا روح بزرگ به من بده اين دعاهاست حرفهايم تمام نشد ولي چون شب بيست و سوم است چهار آيه داريم در قرآن که مي‌گويد فلله اسماءالحسني هم صحيح مسلم صحيح بخاري هم کتابهاي مهم سني هم کتابهاي مهم شيعه نقل کردند که نود و نه اسم دارد خدا که اگر اين نود و نه اسم را بگوييد اينها دعا را مستجاب مي‌کنند همه شما‌ها که پا تلويزيون هستيد يک دقيقه طول مي‌کشد با هم بخوانيم اين نود و نه اسم را بعد دعا کنيم
والسلام عليکم و رحمة الله و برکاته
