رابطه علم و ایمان

متن برنامه ی درس هایی از قرآن کریم حجت الاسلام قرائتی؛ تاريخ پخش   ::      1385/7/27

«بِاِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَانِ الرَّحِيمِ»

الهی انطقنی بالهدی والهمنی التقوی
عزیزان بحث را در آستانه روز قدس تماشا می کنند. یک جمله برای قدس بگویم، بعد هم بحث امشب‌مان را شروع می کنیم. امیرالمؤمنین شهید رمضان، شهید محراب، فرمود به پسرش امام حسن و امام حسین، (کونا للظالم خصما) نسبت به ظالم خصم و دشمن باشید. (وللمظلوم عونا) این از وصایای حضرت امیر است می فرماید که(کونا لظالم خصما) نسبت به ظالم باید خصم و دشمن باشید، (و للمظلوم عونا) معاون، عون، کمک باشید.
1- وظیفه ما در برابر مردم مظلوم فلسطین
مردم فلسطین حدود نیم قرن است که در مظلومیتند. و حدیث دیگری داریم: (من سمع رجلا ینادی یا للمسلمین)، کسی که بشنود صدای کسی را که(ینادی یا للمسلمین) می گوید آی مسلمان‌ها به فریاد برسید، کسی جواب ندهد، (فلم یجده فلیس بمسلم) ناله مظلوم را بشنوید، بی تفاوت باشیم، مسلمان نیستیم. این هم دو تا. به امیرالمؤمنین گفتند لشکر معاویه به فلان منطقه وارد شده، چنین و چنان شده از جمله یک زن غیرِ مسلمان، حالا یک زن یهودی یا مسیحی، مورد تجاوز مالی قرار گرفته، یعنی طلا و زینتش را از او گرفته‌اند و به دیگر مسلمان‌ها هم ظلم شده، مسلمان‌ها «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ» البقرة/156 می گفتند، آن زن یهودی هم در مظلومیت می سوخت. امیرالمؤمنین فرمود طبق آن نقل که اگر انسان از غصه بمیرد، مورد ملامت نیست، یعنی جا دارد از غصه انسان بمیرد که چرا روی کره زمین یک همچین جنایتی می شود که یک زن در امان نباشد در مملکت خودش، در شهر و خانه خودش. بنابراین ما با این راهپیمایی، بچه های فلسطین و لبنان را، مسلمان‌ها را تقویت می کنیم و ناله مظلومیت‌مان را با این راهپیمائی‌ها به دنیا می رسانیم، آنها دلگرم به ما هستند، راه دیگری جز آن نداریم. این راهپیمائی را به عنوان یک عبادت، هر سال می رفتید امسال هم انشاءالله خواهید رفت. یک دعا کنیم و بحثمان را شروع کنیم.
خدایا، دعاهایمان را مستجاب کردی، ما گفتیم مرگ بر شاه، شاه با نکبت مُرد. ما گفتیم مرگ بر صدام، به روز سیاه نشست، ما گفتیم مرگ بر منافقین، به در به دری افتادند، توطئه‌ها خنثی شد، هر آتشی روشن کردند، آن آتش خودشان را سوزاند به نفع ما، خدایا این آتش اسرائیل و آمریکا، این دعا را هم مثل لطفی که کردی نسبت به باقی کارها الحمد لله رب العالمین، شر این دشمنان را به خودشان و بدتر از آن سه گروه، متفرق و متشتّت بفرما. (الهی آمین)
اگر مسلمان‌ها غفلتی، گناهی کردند که باید تنبیه شوند، به آبروی شهید رمضان امیرالمؤمنین و مولود رمضان، امام حسن مجتی، مسلمان‌ها را از خواب غفلت بیدار و همه را متحدد در دفاع از حریم اسلام قرار بده. (الهی آمین)
خوب این دو جمله مربوط به روز قدس و اما بحث ما. موضوع بحث ما راجع به انسان بود.
«بِاِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَانِ الرَّحِيمِ»، بحث انسان، یکی از مسائلی که درباره انسان هست، گفتیم انسان چهار تا رابطه دارد. انسان با خدا، با خود، با مردم، با طبیعت.
رابطه انسان با طبیعت همین مسئله انرژی اتمی است. کشف استعدادها و زمینه هاست. بهترین استفاده از طبیعت است. رابطه انسان با مردم: پدر، مادر، همسایه، استاد، معلم، همسر. رابطه انسان با خودش، رابطه انسان با خدا. رابطه انسان با خدا را بحثی است در رابطه با دعا به مناسبت شب بیست و سوم شد.
در این جلسه می خواهیم رابطه انسان را با خودش صحبت کنیم. یکی از روابط این است که ببخشید حالا من جمله را. . . رابطه انسان با خدا را، اولین رابطه، رابطه ایمان است. ایمان به خدا، توکل بر خدا، محبت با خدا، گفتگوی با خدا، امید به خدا، تقوای الهی، همه اینها روابط انسان با خداست.
خوب، منتهی هرکسی ایمان دارد، ما اصلا آدم بی دین نداریم، چون قرآن به کافرها می گوید شما هم دین دارید: «لَكُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ» الكافرون/6 اینکه می گوید «لَكُمْ دِينُكُمْ» یعنی شما بت پرست‌ها هم یک دینی دارید. دین یعنی روش، مگر می شود یک کسی روشی نداشته باشد، بالاخره هر کسی یک روشی دارد. یک حرفی می زند، یک عملی انجام می دهد، یک عقیده ای دارد، بنابراین بی دین به معنای واقعی نداریم، منتهی دین‌ها فرق می کند.
2- نشانه های دین درست
و اما نشانه ایمان صحیح: از کجا بفهمیم کدام دین درست است؟ یک: نشانه‌اش این است که مستدل باشد. یعنی استدلال داشته باشد، بتواند دلیل بیاورد. دومین نشانه این است که نشاط آفرین باشد، نشاط و امیدآور باشد، امید آفرین باشد. حرکت بدهد. سوم، اینکه رشد و کاربردی باشد. چهارم اینکه فطری باشد. پنجم اینکه جامعیت داشته باشد.
بت پرستی، استدلال ندارد که یک آدم عاقل در مقابل بت سنگی گریه کند، این با عقل نمی خواند. نشاط و امید آفرین نیست، این بت خودش را هم نمی تواند نگه دارد، سنگ است، مخلوق من است نه خالق من. نه امیدی در آن است، نه رشدی در آن است، نه مطابق با فطرت است، نه جامعیت در آن است، هرکه خواست هر ایمانی داشته باشد به این شرط داشته باشد. می شود مسیحی باشیم، می شود که بله می شود، ولی دین مسیحیت در همه اینها می لنگد. به خصوص در جامعیتش. جامعیت یعنی مسئله ای پیدا نمی کنید مگر اینکه اسلام برای آن برنامه دارد. من در جلسه ای گفتم در همین شهر عزیز، که برای خوردن حدود چهار هزار دستور داریم، شما ساده ترین کار، چه بگویم؟ هر کاری که خواسته باشید بکنید، برای همه کارها نکته به نکته دستورات. ساده ترین کار، دستشویی رفتن، دیگر از این پست‌تر و ساده‌تر؟ سی، چهل تا دستور داریم. پای چپ بگذار، زیاد طول نده، نمی دانم، ادرارت را نگه ندار، ایستاده نباش، روی زمین سفت نباشد، پای درخت میوه نباشد، در نهر آب نباشد، رو به قبله نباشد، آنقدر که آدم وحشت می کند. برای شستن لباس، برای ظرف، آقا ظرف‌ها را می خواهیم بشوییم، می گوید شب بشور، ظرفی که چرب است نگذار بماند، وقتی شستی می گوید دمر بگذرا، وقتی دمر گذاشتی می گوید پارچه بکش روی آن.
3- جایزه و مدال در اسلام
دینی که برای ورزش، مسابقه، جایزه مسابقه چی باشد، مثلا اگر دو تا گروه ورزشکار مسابقه دادند چی باشد؟ الان دنیا جایزه طلا آویزان می کند، یک مدال می دهد، اسلام نظرش چی است درباره مدال؟ اصلا اسلام راجع به مدال حرف زده یا نه؟ مدال در اسلام داریم یا نه؟ بله، مدال داریم. مدال هایی که اسلام دارد. امام رضا پیراهنش را داد به شاعر، فرمود این پیراهن ساده نیست، هزار شب من این را پوشیدم، هر شبی هم هزار رکعت نماز با این خواندم، یعنی یک میلیون رکعت امام رضا که در کل عمرمان ما یک رکعت نماز با حال نمی خوانیم، می گوید تو شاعری هستی که شعرهایت حکومت را متزلزل کرد، شعر هم مهم است، شعر هم باید. . . یا مثلا حضرت عمامه‌اش را برداشت گذاشت روی سر امیرالمؤمنین طبق آن نقل، یا مثلا وقتی برنده می شدند شتر حامله می داد. یا درخت خرمای باردار می داد. می گفت جایزه هم باید یک جایزه ای باشد که خود آن جایزه کار تولید کند، یعنی شتر حامله کار تولید می کند. درخت خرما تولیدی است. ما الان یک قاب می دهیم، یک کاپ می دهیم، یک لوح می دهیم، می گذاریم تاقچه. من خیلی جاها می روم سخنرانی یک لوح به من می دهند. یک بار دیدم در انبارمان پر از لوح است، یک وانت آمد برد. بله خوب اظهار تشکر می کنند اما چیزی در آن نیست. اما مثلا فرض کنید برای اینهایی که در فوتبال، در والیبال، در کشتی، وزنه برداری می خواهیم جایزه بدهیم، یک حسابی بانکی برایشان باز کنیم، هرکه طرفدارش است، از صد تومان تا صد میلیون بریزند به حساب، بعد یک پول سنگینی می شود یک کارخانه تولید لباس ورزش برای اسم آن ورزشکار. . . آن ورزشکار یک مشت بیکار، رفیق هایش را سرِ کار می گذارد. بعد این کارخانه ای که امروز، چند سال دیگر می شود چهارصد میلیون، بعد تولید لباس ارزان به بچه های فقرا که پول لباس ندارند، لباس مجانی می دهد. یعنی برهنه‌ها پوشیده می شوند، دویست میلیون چهارصد میلیون می شود، یک پنجاه تا آدم بیکار هم سر کار می روند. حالا خانه‌اش را پر گل کنیم، امروز پر از گل می کنیم، فردا هم یک وانت می آید گلهای پلاسیده را می برد در بیابان. بهترین دین دینی است که با طبع بسازد. اسلام سیگار را اجازه نمی دهد، برای اینکه دود سیگار با ریه نمی سازد. هرچیزی که حلال است لذیذ است. هیچ چیز تلخ را اسلام اجازه نمی دهد. بهترین دین این است که استدلال عقلی داشته باشد، نشاط روحی داشته باشد، رشد و کاربردهای اجتماعی داشته باشد، فطرت درونی داشته باشد، جامعیت هم داشته باشد، همه چیزش با هم باشد. در خداشناسی می گوید: «أَفَلَا يَنْظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ وَإِلَى السَّمَاءِ» الغاشية/17-18 نگاه کن به شتر، نگاه کن به آسمان، یعنی برای خداشناسی دو تا کلاس گذاشته، کلاس شتر، کلاس آسمان، « إِلَى الْإِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ وَإِلَى السَّمَاءِ» نگاه کن به آسمان خدا را می شناسی، نگاه به همین شتر هم بکنی خدا را می شناسی.
حالا؛ آیا در زمان ما که دنیای علم و تکنولوژی است آیا باز هم ایمان لازم است؟ بله، علم مثل ترازو است، عقل هم مثل چراغ ببین بعضی ترازوها یک چیزهایی را می کشند، مثلا ترازوی زرگر یک چیزهایی را می کشد، با ترازوی زرگر که نمی شود هندوانه کشید. با ترازوی بقال یک چیزی می شود، با پول یک چیز دیگر می شود وزن کرد، عقل لازم است، علم هم لازم است، ولی خیلی جاها عقل کم می آورد، علم کم می آورد.
4- جایگاه علم و دین در زندگی
مرحوم مطهری یک بیانی دارد، من تقاضا می کنم تمام مسئولین آموزش و پرورش، البته این معروف هم هست ولی من می خواهم دین خودم را به مرحوم مطهری ادا کنم، من این جمله‌ها را می نویسم هر بچه دبیرستانی، اصلا چه اشکالی دارد از طرف وزارت آموزش و پرورش، اداره کل‌ها، رئیس سازمان‌ها، اینها را کاشی کاری کنند، در همه بدنه های دبیرستان‌ها و دانشگاه‌ها بزنند. اینکه می خواهم بنویسم، یک تابلوی قشنگ است، این را قبلا گفتم که من تا تخته را می خواهم پاک کنم کسی می خواهد قلم و کاغذ دست بگیرد پای تلویزیون، قلم و کاغذش را آماده کند.
5- علم، قدرت می دهد، ایمان، انتخاب بهتر
فرق بین ایمان و علم؛ تفاوت علم با ایمان. علم انسان را با جهان آشنا می کند. علم آشنایی با جهان است. توانستیم از در همین جهان، کشتی، هواپیما، چنین و چنان بسازیم. خوب؛ ایمان، آشنایی با خالق جهان است. علم سرعت می دهد، هواپیما ساخته، ماشین ساخته، سریع آدم حرکت می کند، اما ایمان جهت می دهد. علم تلفن همراه درست کرده که آدم از اینجا با یک فشار مختصر با آن طرف دنیا حرف می زند، سرعت انتقال، اما ایمان می گوید حالا که حرف می زنی چی بگو، راست بگو یا دروغ، چون آدم ممکن است. . . علم وسیله است، ایمان خودش است. مثلا تلفن همراه وسیله ارتباط است، اما ممکن است همه ما تلفن همراه جیبمان باشد، اما با هم قهر باشیم. یعنی وسیله ارتباط هست، خود ارتباط نیست. علم وسیله ارتباط است، ایمان خودِ ارتباط. علم می گوید چه هست، ایمان می گوید چه باید کرد. علم می گوید چه هست، ایمان می گوید چه باید کرد. علم ترکیبات شیمیایی را روشن می کند، در فیزیک، در شیمی، علم به ما ذرات هسته را نشان می دهد و خاصیتش را اما می گوید خوب. . . علم قدرت می دهد، ایمان خوب خواستن. علم قدرت می دهد، ایمان انتخاب بهتر. ایمان می گوید که اگر این را انتخاب کنی عاقبتش خراب است. (لا خیر فی لذت من بعده النار) علم می گوید این خوشمزه است، اگر این کار را بکنی شیرین‌تر می شود، لذیذتر می شود، فیلم جاذبه دار‌تر می شود، علم زیبایی ظاهری را نشان می دهد، ایمان می گوید خوب این خیلی قشنگ شد، کیف هم کردی، از این فیلم، از این ماهواره، از این، از این، بعدش چی؟ بعد فکرت کجا رفت؟ ذهنت کجا رفت؟ تحصیلاتت چی شد؟ ایمان می گوید: (لا خیر) این جمله برای امیرالمؤمنین است: (لا خیر فی لذت) خیر نیست در لذتی که(من بعده النار)، (لا خیر فی لذت) لذت هایی که بعدش آتش است، چون کسی ایمان دارد عاقبت را هم می بیند، آخرت را هم می بیند، می گوید حالا گیرم کلاه برداری کردم، گیرم رفتم این کشور را گرفتم، مال این را اختلاس کردم، کلاه برداری کردم، رشوه گرفتم، انواع حقه بازی‌ها را آموزش دیدم و با انواع تاکتیک‌ها توانستم یک سرمایه به هم بزنم، اما جواب قیامت را چه باید بدهم؟ به یک چوپانی گفتند از این شیر گله بده بخوریم، حالا که صاحبش نیست در بیابان یک خورده‌اش را بده بخوریم، گفت صاحبش نیست، (فاین الله) خدا که هست، صاحبش نیست، خدا که هست، علم به آدم قدرت می دهد اما ایمان به آدم جهت می دهد که راهی را حرکت کن که جواب. . .
خوب؛ علم به ما روشنایی می دهد، ایمان به ما عشق. علم روشنایی می دهد، ایمان عشق و امید. کسی که ایمان دارد، توکل به خدا دارد، هیچ وقت خودکشی نمی کند، چون معتقد است خدا گفته: «فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا» الشرح/5 دو مرتبه می گوید «إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا» الشرح/6. علم، حالا آفاتش را هم مرحوم مطهری نگفته، آفاتی هم دارد که باید به آن اضافه کرد. علم ابزار می سازد، ایمان مقصد می سازد. علم ابزار می سازد ولی ایمان مقصد را، هدفت چی است؟ از این کار می خواهی چه بکنی؟ علم انقلاب بیرونی است، ایمان انقلاب درونی. علم جهان را جهان آدمی می کند، ایمان، روان را روان آدمیت. علم جهان را تغییر می دهد، ایمان انسان را تغییر می دهد.
6- علم، طبیعت ساز است، ایمان، انسان ساز
علم طبیعت ساز است، ایمان، انسان ساز. علم نیروی منفصل است، ایمان نیروی متصل. علم زیبایی عقل است، ایمان زیبایی روح. خیلی کلمات، کلمات حکیمانه. خدا رحمت کند مطهری را. علم امنیت بیرونی است، شما با علم می توانید دوربین های مخفی بگذاری، نمی دانم، سگ را آموزش بدهی که دزد را بدهد، تریاک را بگیرد، اگر زلزله بشود زودتر پارس بدهد، سروصدا کند، یعنی با آموزش می شود امنیت بیرونی را کنترل کرد، با دوربین مخفی، با آموزش های نظامی، اما ایمان امنیت درونی. خوب حالا گیرم دزد حمله نمی کند، تو چی؟ آدم ممکن است دور تا دورش هم پلیس حفاظت کند اما این در خودش ناراحت است، «أَلَا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» الرعد/28 یعنی اضطراب تو را که پلیس نمی تواند ببرد، یعنی علم امنیت بیرونی می آورد اما ایمان امنیت درونی.
در برابر سیل، علم کار می کند، یعنی می شود در مقابل سیل سد ساخت، در مقابل بیماری، علم در مقابل بیماری، عمل های جراحی عجیبی که امروز می کنند، پیوندهایی که می دهند، علم از نظر امنیت های بیرونی، یعنی پیوند کلیه، یعنی تمام کارهای علمی برای این است که من امنیت داشته باشم، جانم سالم باشد، خانه‌ام سالم باشد، پلیس، فلان، اما بالاخره امنیت درونی را، اضطراب را که می تواند حل کند؟
چه دارم می گویم؟ جوان های ما باید این سخنان حکیمانه را که برخاسته از علم و حکمت و قرآن و حدیث است، اینها را باید تابلو بزنند لب دبیرستان‌ها، هر روز بخوانیم که دبیرستانی فکر نکند، دانشجو فکر نکند حالا با صد تا کتاب، گرفتن لیسانس و فوق لیسانس و یک مدرک، فکر کند دیگر نیازی به ایمان. . . هرچه خطر بیشتر باشد، هرچه اضطراب بیشتر باشد، نیاز ما به ایمان بیشتر است.
7- مقایسه رهبران امروز دنیا
خیلی هم راه دور نرویم، یک مثل بزنم که همه هم می شناسید. صدام را همه می شناسید، همان که هشت سال چقدر جنایت کرد. امام را هم می شناسید، رئیس جمهور آمریکا را هم می شناسید، از این قارون هایی هم که نفت می فروشند دلار جمع می کنند دورمان، آنها را هم می شناسید که آنها را اسمشان را نبریم. کدامیک اگر خواسته باشند بروند در قبر حاضرند یک خودکار بردارند بنویسند «بِاِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَانِ الرَّحِيمِ»، من بادلی آرام و نفسی مطمئن، یعنی الان رئیس جمهور آمریکا حاضر است بگوید من با دلی آرام فردا می میرم؟ دلار دار می شود بنویسد که من خیلی دلار دارم ولی با دلی آرام فردا نیستم. صدام بردارد بنویسد که بله، من خیلی قلدر هستم ولی با دلی آرام فردا نیستم. یعنی دلار و قلدری و تکنولوژی آرام بخش نیست. اینطور نیست که کشورهایی که تکنولوژی‌شان جلوتر است، آرامش داشته باشند. مصرف شرابشان، مصرف قرص خوابشان، تعداد بیما رستان های روانشناسی‌شان، مشکلاتشان بیشتر است.
انسان به ایمان نیاز دارد. مظهر ایمان همین نماز است، رابطه ما با خدا. جوان‌ها، به نماز عنایت بیشتری کنید، چند دقیقه نماز طول می کشد؟ اگر یک کسی یک باغ پسته، یک باغ انگور، یک باغ انار، یک باغ خرما، یک مزرعه ای بدهد به شما بگوید آقا همه‌اش برای تو، فقط سالی یک صندوق انار، سالی دو سه کیلو پسته‌اش را به ما بده. اگر شما دیدید این باغ را گرفت و سالی دو کیلو پسته نداد، از مخ تا کف پا، تمام سلول هایتان به این آقا نمی گوید ای نامرد، یک مزرعه به تو داد گفت سالی دو کیلو خرما بده، خیلی بی انصافی. خداوند یک زبان به ما داده، گفته هرچه می خواهی بگو، بعد گفته دو تا کلمه هم با ما حرف بزن. شما لطفا یک ساعت بگذار روی ثانیه، یک ساعت دقیق دارید که، یک، من می خواهم یک رکعت نماز بخوانم می خواهم ببینم چند ثانیه طول می کشد، یک، دو، سه، (الله اکبر)، «بِاِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَانِ الرَّحِيمِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ الرَّحْمَانِ الرَّحِيمِ مَالِكِ يَوْمِ الدِّينِ إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ اهْدِنَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ الحمد/1-7»، «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ اللَّهُ الصَّمَدُ لَمْ يَلِدْ وَلَمْ يُولَدْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ الإخلاص/1-4»، (سبحان الله، سبحان الله، سبحان الله)، (الله اکبر)، (سبحان ربی الاعلی و بحمده)، (الله اکبر)، (الله اکبر)، (سبحان ربی الاعلی و بحمده)، (الله اکبر)، این یک رکعت شد، چقدر شد؟ یک دقیقه، هفده دقیقه می خواهیم نماز بخوانیم، سه دقیقه هم وضو می گیریم، بیست دقیقه، بیست و چهار ساعت چند دقیقه است؟ بیست تا شصت دقیقه 1200 دقیقه، چهار تا هم شصت دقیقه 240 دقیقه با 1200، 1440 دقیقه مال خودت، 20 دقیقه‌اش با ما حرف بزن. آقا کل مزرعه برای خودت، دو کیلواش را به ما بده.
8- نماز، عامل تقویت ایمان
اصلا من نمی دانم آنهایی که نماز نمی خوانند چطور می خواهند. . . خدا را هم قبول دارند، هم خدا را قبول دارند، هم خدا را دوست دارند، هم وقتی گیر کردند سراغش می روند. آخر چرا وقتی گیر می کنیم می گوییم خدا، بعد آنوقت خدا با باقی رفیق‌ها نمی ارزد، چون سه ساعت با رفیقت حرف زدی، آنوقت خدا رفیق خوبی نیست؟ آن وقتی که در شکم مادر بودیم رفیق‌ها نبودند، آن وقتی هم که در قبر هستیم رفیق‌ها نیستند. «هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ» الحديد/3 اول با خدا بودیم، آخر هم با خدا هستیم. این رفیق‌ها مثل ظرف بستنی یک بار مصرف هستند. یک خورده با یک کلمه تغییر پیدا می کنند.
رابطه با خدا ایمان است، نقش ایمان هم این است که نوشتم. وسیله تقویت ایمان هم یکی‌اش نماز است، یکی هم زکات و کمک به فقرا.
به مناسبت روز قدس، یک کلمه هایی اول گفتم، کلمه هایی هم آخر بگویم. در راهپیمایی روز قدس همه شرکت کنید، این حمایت شماست. شما وقتی مرگ بر آمریکا گفتید آمریکا اهانت بهش می شود. در قرآن سه تا عذاب داریم، «عَذَابٍ شَدِيدٍ» إبراهيم/2، «عَذَابٌ أَلِيمٌ» البقرة/104، «عَذَابٌ مُهِينٌ» البقرة/90 آنها «عَذَابٍ شَدِيدٍ» بر فلسطینی‌ها دارند با ترور و بمباران و با موشک، آنها «عَذَابٍ شَدِيدٍ» دارند، ما که نمی توانیم موشک بفرستیم اسرائیل پس «عَذَابٌ مُهِينٌ» یعنی آنها اگر «عَذَابٍ شَدِيدٍ» دارند، ما از طریق «عَذَابٌ مُهِينٌ» و مرگ بر آمریکا و مرگ بر اسرائیل، «عَذَابٍ شَدِيدٍ» را با «عَذَابٌ مُهِينٌ» لااقل جواب بدهیم.
خدایا، ماه رمضان را برای همه مبارک، و همه الطافی که ماه رمضان به خوب‌ها کردی، به ما هم مرحمت بفرما. (الهی آمین) بحثم ایمان بود، روز به روز بر ایمان، بحثم علم بود، روز به روز بر علم و ایمان ما بیفزا. (الهی آمین) آنها که منحرف هستند توفیق هدایت مرحمت بفرما. (الهی آمین) ماه رمضان تمام شد، تمام می شود، یک عده خوردند، یک عده هم روزه گرفتند، آخر روز عید روزه دار شاد است، روزه دار شرمنده. حالا بعضی‌ها مریضند، پیرند، آنهایی که عذر دارند طوری نیست، بیائیم عذرخواهی کنیم و از این به بعد دستمان را بگذاریم در دست خدا.
والسلام علیکم و رحمه الله و بركاته