اين عمليات دومين عمليات لشكر 10 (بعد از عمليات والفجر 4) در طول هشت سال دفاع مقدس در منطقه غرب كشور در فصل زمستان بود ،كه بعضي روزهاي آن دما به 20 درجه زير صفر هم مي رسيد. عقبه لشكر در اين عمليات از اهواز به سنندج و پادگان امام علي (عليه السلام) منتقل شد و گردانها جهت سازماندهي و آموزش به “اردوگاه قائم مابين شهر مياندوآب و مهاباد ” منتقل شدند .
قرارگاه تاكتيكي لشكر در موقعيت صف “پشت ارتفاعات قشن ” دائر شد و كارهاي شناسايي را شروع نمود . نيروهاي لشكر در اين عمليات مي بايست از رودخانه قله چولان عبور مي كردند و ادامه مسير تا زير ارتفاعات قميش كه پوشيده از برف بود را ادامه ميدادند . با كمك تيم راپل پادگان امام علي (عليه السلام) تهران (تيم برادر ميرجاني ) در شرايط بسيار سخت و خطرناك ، و بصورت ابتكاري ، با سيم بكسل و ابزارهاي لازم پلي را بر روي رودخانه خروشان نصب نمودند نظر به اينكه احداث پل به صورت ضربتي و با حد اقل امكانات صورت گرفته بود (در زير پاي دشمن ) و طول آن به بيش از 200 متر مي‌رسيد و ارتفاع تا لبه آب رودخانه بيش از 40 متر بود جهت رعايت احتياط ظرفيت عبوري را حداكثر 10 نفر مشخص نمودند و 10 نفر 10 نفر از پل عبور مي كردند و همين مسئله باعث طولاني شدن عبور گردانها از پل مي شد .
احداث اين پل باعث شد تا يگانهاي همجوار لشكر (لشكر 31 عاشورا ) جهت عبور گردانهايش از اين پل استفاده نمايد . لشكر در اين عمليات در 2 مرحله وارد عمل شد و جمعا 11 گردان پياده و 12 گردان پشتيباني رزم وارد عمل كرد و اهداف از پيش تعيين شده را ثصرف نمود و بعد از تثبيت اهداف تصرف شده ،حدود يك ماه پدافند منطقه را به عهده داشت .
عمليات نصر 8 و تصرف ارتفاع گرده‌رش در غرب رودخانه قلعه چولان سرپل زمينه مناسبي را براي انجام عمليات بيت‌القدس 2 فراهم ساخت. ضمن اين كه با علميات نصر4 و تصرف ماووت نيز امكان اجراي عمليات در جناح چپ منطقه فراهم شد و موفقيت حاصل از سلسله عمليات انجام شده در منطقه شمالغرب سبب گرديد تا شرايط لازم براي اجراي عملياتي بزرگ در شمال سليمانيه فراهم شود. عمليات بيت‌المقدس2 در شرايط جوي نامناسب بايستي جوي نامناسب بايستي انجام مي‌شد. به علاوه، از نظر وضعيت زمين، عقبه، انطباق روحيه فرماندهان و رزمندگان با محيط شمالغرب و مسائلي از اين دست، از جمله مشكلات اجراي عمليات بود.
اهداف و طرح مانور:
منطقه عملياتي بيت‌المقدس2 در شمال سليمانيه قرار داشت و شامل منطقه عمومي دشت هرمدان و ارتفاعات ويولان، گوجار، قميش، دولبشك، الاغلو و ارتفاع آمدين مي‌شد. اين عمليات به منظور پيشروي به سمت جنوب و غرب منطقه عملياتي و با هدف نزديك شدن به شهر سليمانيه و سد دوكان در منطقه قلعه ديزه طرح ريزي شد. اين اهداف در چند مرحله تحقق مي‌يافت. در مرحله اول، بايد ارتفاعات ويولان، دشت هرمدان، يال‌هاي ابتداي ارتفاع گوجار و يال‌هاي مقابل اين ارتفاع كه بر ارتفاع و تنگه الاغلو تسلط داشت، و نيز ارتفاعات الاغلو، قميش و دولبشك به همراه تنگه دولبشك – الاغلو تصرف مي‌شد. در مرحله دوم، بنا به وضعيت موجود، نيروها بايستي به طرف ارتفاعات موكبه و قيوان پيشروي مي‌كردند؛ و سپس در مرحله سوم، عمليات به سمت دوكان ادامه مي‌يافت. البته، مراحل دوم و سوم عمليات، در صورتي انجام مي‌شد كه وضعيت دشمن و زمان بندي دست‌يابي به اهداف مرحله اول، طبق برنامه تعيين شده پيش مي‌رفت و خللي در آن ايجاد نمي‌شد.
سازمان رزم:
وضع خاص جغرافيايي منطقه و وجود رودخانه قلعه چولان ميان ارتفاع آمدين و ارتفاعات دولبشك، الاغلو و قميش، عملاً منطقه عمليات را به دو محور جداگانه تقسيم مي‌كرد، به همين دليل، جهت آماده‌سازي و انجام عمليات در منطقه، دو قرارگاه در نظر گرفته شد. علاوه بر اين، كثرت يگانهاي عمل‌كننده ايجاد مي‌كرد، تا هدايت عمليات به طور جداگانه به عهده دو فرمانده و دو قرارگاه گذاشته شود. بنابراين، قرارگاه‌هاي نجف و قدس براي آماده‌سازي و انجام عمليات بيت‌المقدس2 انتخاب شدند. قرارگاه نجف در محور قميش و قرارگاه قدس در محور آمدين، اقدامات خود را آغاز كردند. در محور آمدين، قرارگاه قدس با استعداد 47 گردان و با يگانهاي زير كار شناسايي و آماده‌سازي منطقه را آغاز كرد:
لشكرهاي 10 سيدالشهدا، با 15گردان؛ 27 حضرت رسول(ص) با هشت گردان؛ 31 عاشورا با هشت گردان؛ 32انصارالحسين با هفت گردان؛ 52 قدس با پنج گردان؛ 57حضرت ابوالفضل(ع) با چهار گردان و تيپ زرهي 20رمضان با دوگروهان تانك خشايار. در محور قميش نيز، قرارگاه نجف با استعداد 57 گردان و با تركيبي از يگانهاي زير اقدامات شناسايي و آماده‌سازي منطقه را آغاز كرد: لشكرهاي 5نصر با 12گردان؛ 21 امام‌رضا(ع) با 10 گردان؛ 55شهدا، با شش گردان و تيپ‌هاي12قائم(عج) با پنج گردان؛ 18 الغدير با پنج گردان؛ 35 امام حسن(ع) با هشت گردان؛ 48 فتح با پنج گردان.
در مجموع، استعداد دو قرارگاه با حضور 15 يگان به 104گردان رسيد كه با توجه به محورهاي عمليات، مأموريت هر يك از قرارگاه‌ها و يگان‌ها تعيين شد. همزمان با تعيين مأموريت يگان‌ها و بررسي جزئيات بيشتر طرح مانور، يگان‌ها، كارشناسايي وضعيت دشمن در منطقه و آماده‌سازي منطقه و نيروها را آغاز كردند. اگر چه آماده‌سازي منطقه و حضور نيروها در محورهاي عمليات به دليل شرايط سخت منطقه به آهستگي صورت مي‌گرفت و شرايط مطلوب فراهم نشده بود، اما با وجود مشكلات فراوان، يگان‌ها در 25 دي 1366 آماده عمليات شدند.
وضعيت دشمن:
تحرك نيروهاي خودي در منطقه فاو و اجراي عمليات بزرگ سالانه در منطقه جنوب، سبب گرديد تا دشمن توجه ذهني و تمركز نيروهاي خود را به منطقه جنوب معطوف نمايد. وضعيت فصلي در منطقه شمال غرب نيز به گونه‌اي بود كه دشمن با توجه به سوابق عمليات‌هاي پيشين رزمندگان اسلام در اين منطقه، امكان عمليات جدي و گسترده را پيش‌بيني نمي‌كرد. در مجموع اين عوامل منجر به غافلگيري دشمن شد. حتي پس از اجراي مرحله اول عمليات، دشمن همچنان از انتقال نيروي متناسب با اين عمليات به منطقه امتناع كرد. تنها پس از آغاز مرحله دوم عمليات و با پيشروي به سمت محور اصلي عمليات، دشمن در اين منطقه حضور پيدا كرد و تدريجاً به انتقال يگانهاي جديد و يگانهاي احتياط سپاه يكم و سپاه دوم و همچنين دو تيپ 66 و 68 نيروي مخصوص از لشكر گارد، اقدام كرد. نيروهاي دشمن كه از ابتدا تا انتهاي عمليات به منطقه وارد شدند مجموعاً 8 تيپ و 4گردان بودند.
اجراي عمليات:
به رغم مشكلات بسياري كه براي اجراي عمليات در فصل سرما و يخبندان و در ميان ارتفاعات صعب‌العبور وجود داشت، تلاش‌هاي وسيعي به منظور فراهم سازي مقدمات عمليات انجام گرفت. علاوه بر اقدامات شناسايي و طرح‌ريزي عمليات، فعاليت‌هاي گسترده‌اي براي باز نگاه داشتن جاده در مقابل ريزش برف انجام گرفت.
علاوه بر اين براي تردد نيروهاي لشكرهاي 10و31 در محور قميش، روي رودخانه قلعه چولان پلي نصب شد.
سرانجام پس از استقرار نيروها، عمليات بيت‌المقدس2 در ساعت1:15بامداد روز جمعه 25/10/66 با رمز مبارك يا زهرا سلام‌الله عليها آغاز شد. ابتدا يگانهاي قرارگاه نجف و سپس نيروهاي قرارگاه قدس در سه محور ويولان، دشت هرمدان و ارتفاع قميش وارد عمل شدند.
نتايج عمليات در شب اول به شرح زير بود:
– لشكر 32 انصار در محور ماووت تحت امر قرارگاه قدس براي تصرف يال‌هاي انتهايي قشن وارد عمل شد. اهميت تصرف و پاكسازي و تأمين اين منطقه به دليل فراهم سازي امكان عبور يگانهاي بعدي به سمت ارتفاع آمدين بود. پيچيدگي و استحكامات موجود در منطقه سبب گرديد تا ادامه عمليات در اين محور به شب بعد موكول شود.
– لشكر 31 عاشورا روي ارتفاع قميش وارد عمل شد و با استفاده از راه‌كار لشكر 10 سيدالشهدا(ع) پيشروي كرد طوري كه قبل از روشن شدن هوا، مواضع دشمن در اين محور سقوط كرد.
– لشكر 6 پاسداران نيمي از ارتفاع ويولان را تصرف كرد. علت اصلي عدم تصرف كامل اين ارتفاع، وجود برف زياد و مشكل تردد نيروها بود.
– لشكر 5 نصر، تيپ 35 امام حسن(ع) و تيپ 18 الغدير دشت هرمدان را تا ساعت 9 صبح پاكسازي كردند.
– ارتفاع قميش در محور لشكر 10 به طور كامل تصرف شد و در سمت لشكر 31 قله اصلي آن تصرف نشد و الحاق كامل ايجاد نگرديد.
مجموعاً در شب اول به رغم مشكلاتي كه در تردد نيروها در ميان برف و كوهستان و در مسيرهاي طولاني وجود داشت، بخش عمده اهداف مورد نظر تأمين شد.
با روشن شدن هوا عمليات همچنان ادامه يافت. نيروهاي دشمن كه در محاصره قرار گرفته بودند. بعضاً براي فرار به ميان برف‌ها مي‌رفتند كه جز مرگ يا اسارت سرانجام ديگري نداشتند. در مجموع، عكس‌العمل جدي و قابل توجهي از دشمن مشاهده نشد و همين امر نشانه غافلگيري دشمن نيز بود. متقابلاً برابر تدبير فرماندهي قرارگاه نجف براي ورود به تنگه قميش و پشت سرگذاشتن مواضع دشمن، نيروهاي تحت امر اين قرارگاه با يك خيز نسبتاً بلند وارد تنگه شدند و بدين ترتيب مواضع دشمن در پشت ارتفاعات قميش از سمت دهكده، متزلزل شد، ضمن اين كه نيروهاي لشكر عاشورا نيز قبل از ورود نيروهاي قرارگاه نجف به داخل تنگه، قلعه اصلي ارتفاعات قميش را تصرف كردند و در نتيجه نيروهاي خودي به طور كامل بر اين منطقه مسلط شدند.
موقعيت جديد نيروهاي خودي در اين منطقه (تنگه قميش) و تأثيرات ناشي از اين وضعيت، منجر به افزايش حساسيت دشمن و در نتيجه افزايش فشار قواي عراقي براي باز پس‌گيري منطقه گرديد.
پس از اين مرحله موفقيت آميز، لازمه تداوم عمليات تصرف ارتفاعات دولبشك و الاغلو بود كه بدين وسيله امكان پيشروي به سمت ارتفاعات موكبه و قيوان فراهم شود. با گذشت زمان و تداوم عمليات نيروهاي خودي در شبها و روزهاي بعد، در اوضاع جوي بسيار نامساعد و افزايش تدريجي حضور نيروهاي دشمن و فشار آنها، ادامه عمليات ضرورتاً نياز به توان بيشتري داشت و اين امر تنها با كسب زمان براي بازسازي يگان‌ها امكانپذير بود. بنابراين، نيروها در محورهاي مختلف به تثبيت منطقه تصرف‌شده اقدام كردند.
در اين عمليات ضمن تصرف ارتفاعات آمدين، ويولان، گوجار، قميش، تپه‌سوزني و گرده شيلان، امكان تردد نيروهاي قرارگاه رمضان به مناطق آزاد‌شده در داخل خاك عراق فراهم شد. در اين ميان، مجموعاً بيش از 70% از اهداف عمليات تأمين شد. در اين عمليات بيش از پنج هزار نفر از نيروهاي دشمن كشته و زخمي و بين 50 تا 100% يگانهاي درگير آن در منطقه منهدم شدند. غنائم به دست آمده در اين عمليات نيز قابل توجه بود.
