مرکز مطالعات وتحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در کتاب “اسکورت نفت کشها”از مجموعه کتابهای “روزشمار جنگ ایران وعراق”حوادث این روز را اینگونه بیان می کند:
جمعه 2 مرداد 1366 27 ذیقعده 1407 24 ژوئیه 1987
در سومین روز از حرکت کاروان نفت کش های کویتی ، نفت کش غول پیکر “ بریجتون “ ( Bridgeton ) یکی از دو فروند نفت کش کاروان تحت حفاظت نیروهای امریکا در آب های خلیج فارس صبح امروز در نزدیکی جزیره فارسی با مین برخورد کرد .
نفت کش “ بریجتون “ و “ گاز پرنس “ به همراه سه فروند ناوشکن پیش رفته امریکایی بنام های “ کید “ ، “ فوکس “ و “ کروملین “ در نخستین کاروان نفت کش های کویتی حفاظت شده ، سفر دریایی خود را دو روز پیش ، از “ جزیره خورفکان “ در دریای عمان ، آغاز کردند . این کاروان پس از عبور از تنگه هرمز با حوادث متعددی مواجه شد تا این که صبح امروز پس از پشت سرگذاشتن جزیره فارسی ، در ساعت هفت صبح ( به وقت محلی ) در 120 مایلی کویت ، با یک مین دریایی برخورد کرد . با انفجار مین ، در پهلوی چپ این نفت کش حفره ای به وسعت 43 متر مربع پدید آمد و 4 مخزن از 31 مخزن آن از آب پر شد . افراد روی عرشه نیز بر اثر انفجار و به هم خوردن تعادل نفت کش ، به اطراف پرتاب شدند . در این هنگام فرمانده نفت کش و افسر امریکایی همراه وی همزمان با بیسیم خطاب به ناوشکن های امریکایی فریاد می زدند : » ما مورد اصابت قرار گرفته ایم ، ما در میدان مین هستیم . 1 ) « )
فرمانده کاروان پس از انفجار مین برای جلوگیری از وقوع حادثه ای مشابه برای ناوشکن های امریکایی که مخازن آنها پر از مهمات و مواد منفجره بود ، آرایش کاروان را تغییر داد ، ( 2 ) بدین گونه نفت کش آسیب دیده “ بریجتون “ را به جای یکی از ناوشکن ها که در جلو حرکت می کرد قرار داد . از این پس به جای این که ناوشکن های امریکایی ، نفت کش های کویتی را در ب رابر حوادث محافظت کنند ، نفت کش های کویتی به سپری برای حفاظت از نیروهای امریکایی تبدیل شدند . ( 3 )
خبر برخورد نفت کش “ بریجتون “ با مین در آب های خلیج فارس ، در صدر اخبار رسانه های خبری و مطبوعات جهان قرار گرفت . آنها با تشریح چگونگی برخورد نفت کش “ بریجتون “ با مین ، مشکلات امریکا در تامین امنیت نفت کش های دیگر در مقابل خطر مین های دریایی ، عوامل مین گذار و پی آمدهای آن را مورد بررسی قرار دادند .
خبرگزاری رویتر در گزارشی از این حادثه به نقل از رادیو دولتی امریکا گفت : » این انفجار زمانی صورت گرفت که کاروان نفت کش های کویتی و ناوگان جنگی همراه آنها ، در فاصله 200 کیلومتری جنوب شرقی کویت حرکت می کردند و انفجار مین ، پهلوی چپ نفت کش را درید و آب به درون آن رخنه کرد ، و لی هیچ یک از 24 سرنشین نفت کش آسیب ندیدند . بنابه گزارش های خبری رسیده از کاروان ، خدمه ای که در سیصد متری محل انفجار روی عرشه ایستاده بودند ، تعادل خود را از دست دادند . صدای انفجار ، در عرشه ناو شکن “ یو . اس . اس . کید “ ( یکی از رزم ناوهای همراه کاروان ) در حدود یک کیلومتری پشت نفت کش قرارداشت ، شنیده شد . پس از انفجار ، دیده بانان بیشتری در ناوشکن های امریکایی به کار گرفته شدند که برخی از آنان ، برای حمله به هر شی مشکوکی در آب ، آماده بودند . « این گزارش می افزاید : » پیش از انفجار امروز ، ملوانان نیروی دریایی امریکا در بالاترین سطح آمادگی قرار داشتند ، زیرا کاروان از نزدیکی جزیره فارسی می گذشت . « این خبرگزاری همچنین در مورد عوامل مین گذار گزارش داد : » رادیو بی . بی . سی ، مین های کار گذاشته شده در خلیج فارس را که با نفت کش “ بریجتون “ برخورد کردند ، به نیروهای ایران نسبت می دهد و به نقل از منابع کشتی رانی در خلیج فارس می گوید : » قایق های کوچک ایرانی کمی پس از انفجار ، در منطقه مشاهده شده اند ا ما هیچ دلیلی وجود ندارد که نشان بدهد آنها در حال مین گذاری بوده اند . 4 ) « ) خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز به نقل از بی . بی . سی . گزارش داد :
» پیش از آن که نفت کش “ بریجتون “ با مین اصابت کند ، کاروان متشکل از این نفت کش و ناوشکن های امریکایی ، به علت آگاهی از خطرناک بودن آب های خلیج فارس و نزدیکی آن به منطقه ای که ایران برای کشتی رانی ممنوع اعلام کرده است ، در حال آماده باش جنگی بودند .
شدت انفجار به حدی بود که خبرنگاران و ملوانانی که در نزدیکی نفت کش “ بریجتون “ روی عرشه ناوشکن امریکایی ایستاده بودند ، تقریبا به دریا پرتاب شدند . پس از انفجار کاروان نفت کش و ناوشکن های نیروی دریایی امریکا ، مدتی از سرعت حرکت خود کاستند ، اما مجدداً با سرعت اولیه حرکت کردند . ولی بدون شک این کاروان با تاخیر زیادی به کویت خواهد رسید . منابع کشتی رانی معتقدند که مین منفجرشده احتمالا حدود 270 کیلوگرم وزن داشته و در مسیر حرکت نفت کش ها کار گذاشته شده است . نظر عموم بر آن است که نیروهای ایرانی که در نزدیکی محل انف جار مستقر هستند ، مسئول کار گذاردن این مین بوده اند .
به سبب عمق زیادی که برای حرکت کشتی های عظیم ضروری است ، این کاروان نمی توانست مسیر دیگری را برای حرکت انتخاب کند . کارشناسان امور کشتی رانی همواره گفته اند که اصابت با مین ، بزرگ ترین خطری است که نیروی دریایی امریکا را در آب های خلیج فارس تهدید می کند ، زیرا عملیات مین یابی بسیار دشوار و طرح ریزی برای واکنش نظامی با آن ، تقریبا غیرممکن است . این اولین بار است که در آب های سواحل کویت ، یک نفت کش با مین برخوردمی کند . این بخش از آبهای خلیج فارس خارج از منطقه ای است که مین های آن را در اوائل هفته جاری امریکا ، کویت و عربستان سعودی برچیدند . 5 ) « )
خبرگزاری آسوشیتدپرس و رویتر نیز در گزارش هایی اعلام کردند که این مین را نیروه ای ایرانی کار گذاشته بودند . آسوشیتدپرس به نقل ازکارشناسان نجات دریایی بحرین نوشت : » مینی که به سوپر نفت کش “ بریجتون “ اصابت کرد ، ممکن است تنها دو ساعت قبل از انفجار در آب رها شده باشد دو مین دیگر به وسیله کشتی های عبوری در آب های جنوبی خلیج فارس یعنی درست در محلی که “ بریجتون “ قبلا در آنجا بود ، دیده شده است . « همچنین یک کارشناس دریایی دیگر گفت : » این احتمال وجود دارد که ایرانی ها بااستفاده از قایق ماهیگیری یا بلم ، دو ساعت قبل ازعبور کاروان ، با استفاده از لنگر ، مین ها را رها کرده باشند . 6 ) « )
همچنین خبرگزاری رویتر به نقل از منابع دیپلماتیک گزارش داد :
» احتمال دارد مین ها توسط کشتی های بازرگانی یا قایق های پاسداران انقلابی ایران ، که گمان می رود نسبت به نیروی دری ایی منظم ایران از استقلال بیشتری برخوردار هستند ، کار گذاشته شده باشند . 7 ) « )
“ فرانک کارلوچی “ مشاور امنیت ملی امریکا ، امروز صبح زود ریگان را از خواب بیدار کرد تا خبر برخورد مین به نفت کش کویتی “ بریجتون “ را به آگاهی او برساند . ( 8 ) خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی از واشنگتن به نقل از سخن گوی کاخ سفید نوشت : » پرزیدنت ریگان را بلافاصله پس از رسیدن خبر انفجار ، از خواب بیدار کردند تا “ کارلوچی “ مشاور امنیت ملی ، وی را از این حادثه آگاه سازد . 9 ) « )
در حالی که این حادثه اعتبار عملیات حفاظت از نفت کش های کویتی را زیر سوال برد و ناتوانی امریکا را در این عملیات به نمایش گذاشت ، دولت امریکا قصد دارد این حادثه را کم اهمیت نشان دهد . “ مارلین فیتز واتر “ سخن گوی کاخ سفید در مورد عا ملان این حادثه و موضع امریکا در این مورد گفت : » در حال حاضر انتقام گیری از ایران به خاطر این مین گذاری ، مورد نظر نیست ، اما حفاظت از نفت کش ها بخشی از اقدام درازمدت ایالات متحده است که ادامه خواهد داشت . ( 10 )
وی در مورد عامل این حادثه گفت : » ما در حال حاضر نمی دانیم چه کسی مسئول این حادثه است . کارگذاشتن یک مین چیزی است که مشخص کردن عامل آن بسیار مشکل است و در حال حاضر اقدام تلافی جویانه از سوی امریکا تحت بررسی نیست . 11 ) « ) همچنین سفیر امریکا در کویت ( کوئینتون ) در پاسخ به این سوال که مسئول کارگذاری مینی که به نفت کش “ بریجتون “ آسیب رساند ، چه کسی است ؟ گفت : » هنوز خیلی زود است که در مورد عاملان این حادثه به گمانه زنی بپردازیم . ( 12 )
ولی به احتمال قوی ایران مسئول انفجار امروز است . من تصور می کنم این اقدام به احتمال قوی توسط دولت ایران یا یکی از عوامل آن صورت گرفته است . 13 ) « )
وی سپس در مورد تداوم برنامه حفاظت از نفت کش های کویتی پس از این انفجار ، گفت : » با وجود حاد ثه برخورد نفت کش “ بریجتون “ با مین در مرکز خلیج فارس ، طرح امریکا برای حفاظت از نفت کش های کویتی براساس برنامه پیش بینی شده ، ادامه خواهد یافت . علتی نمی بینیم که این حادثه به لغو برنامه های ما برای حفاظت از نفت کش هایی که پرچ م امریکا برفراز آنها برافراشته شده است ، بینجامد . 14 ) « )
در پی برخورد مین با نفت کش تحت حفاظت ناوگان امریکا در خلیج فارس ، برنامه های ریگان در داخل ایالات متحده با مخالفت های جدیدی روبه رو شد . گروهی از رزمناوهای امریکایی ضمن درخواست محدودیت شش ماهه برای حفاظت از نفت کش های کویتی ، اعلام کردند : » افزایش حمله با مین علیه نفت کش های کویتی تحت حفاظت امریکا در خلیج فارس ، حتمی است . سناتور “ دیل بامپرز “ نیز گفت : » تجدید این حملات همچون طلوع خورشید ق ابل پیش بینی است و مینی که به نفت کش “ بریجتون “ خسارت زده ، احتمالاً توسط ایران کار گذاشته شده است ، ولی هیچ راهی برای اطمینان از این کار وجود ندارد و امریکا نباید تلافی کند . 15 ) « )
سناتور “ بروک آدامز “ نیز هشدارداد : » تصمیم کاخ سفید برای حفاظت از نفت کش های کویتی ، خطرناک ترین تصمیم سیاست خارجی امریکا پس از اعزام نخستین تفنگ داران دریایی خود به ویتنام در سال 1965 میلادی ، بوده است . « رییس اکثریت سنای امریکا “ رابرت برد “ هم افزود : » ما وقوع چنین حوادثی را پیش بینی کرده بودیم و این یکی از
خطرات طرح غیرمدیرانه دولت ریگان است که خوش بختانه تلفات جانی نداشت . 16 ) « )
ناخدا “ دیوید یانکرز “ فرمانده ناوگان امریکایی که مسئول حفاظت از نفت کش های کویتی در خلیج فارس است ، در ا ین مورد گفت : » این ناوگان قادر نیست در برابر مین از خود دفاع کند . ناوگان امریکایی در خلیج فارس شامل کشتی های مین جمع کن نیست ، هیچ یک از هلی کوپترهای مین یاب امریکایی نیز در خلیج فارس حضور ندارند . پیش از حرکت کاروان نفت کش های کویتی تحت حفاظت امریکایی ها در خلیج فارس به مقصد کویت ، مردان قورباغه ای امریکایی و کویتی اقدام به جست وجوی مین در منطقه نزدیک بندر نفتی الاحمدی کویت کرده بودند ، اما جست وجویی در منطقه اطراف جزیره فارسی انجام نشده بود . 17 ) « )
در پی انتشار خبر برخورد نفت کش کویتی “ بریجتون “ با یک مین دریایی در خلیج فارس ، قیمت نفت خام در معاملات نقدی ناگهان 10 تا 12 سنت در هر بشکه افزایش یافت و در این میان ، معامله گران نفتی سعی کردند نفت برنت دریای شمال را ب رای بارگیری
در ماه سپتامبر ( شهریور ماه 1366 ) ، بیست دلار و شصت سنت بفروشند ، اما پس از آن که دریافتند نفت کش مزبور قادر به حرکت است و کسی در این حادثه مجروح نشده ، حالت متشنج بازار رفع شد . از دیگر سو ، قیمت طلا در هر اونس دو دلار افزایش یافت . ( 18 )
مسئولان جمهوری اسلامی ایران در نخستین واکنش به خبر برخورد نفت کش “ بریجتون “ با مین در خلیج فارس ، مسئولیت این حادثه را برعهده نگرفتند و آن را تیر غیبی عنوان کردند که بر پیکر نیروهای امریکایی در خلیج فارس وارد آمده است . هنگامی که “ حجت الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی “ امام جمعه موقت تهران ، مواضع جمهوری اسلامی در خلیج فارس و سیاست مقابله به مثل را تشریح می کرد ، خبر برخورد نفت کش “ بریجتون “ با مین اعلام شد که با ابراز اح ساسات و تکبیر نمازگزاران روبه رو گردید . سخن گوی شورای عالی دفاع در مورد عاملان مین گذاری گفت : » واقعاً اینها از همان ملائکه های خداوند هستند که نازل می شوند و کار خود را به موقع انجام می دهند . این کار یک معجزه است و ما هیچ نامی غیر از معجزه نمی توانیم بر آن بگذاریم . « آقای هاشمی در ادامه با بیان این سیاست که یا همه ما از خلیج فارس استفاده می کنیم یا هیچ کس افزود :
» اگر کشتی ما مورد حمله قرارگرفت ، به کشتی های شرکای عراق نیز حمله خواهد شد . البته ما نمی گوئیم که می زنیم ، ما مسئولیت هیچ حمله ای را به عهده نمی گیریم تیر غیب است و هستند کسانی که بزنند . « وی در مورد سیاست جدید ایران و علت اتخاذ چنین سیاستی گفت : » ما به خاطر گستاخی کویت و به خاطر گستاخی امریکا یک تصمیم جدید ی گرفتیم که سیاست جدید مقابله به مثل است و تا به حال اجرا نمی شد ، ولی این بار تصمیم جنگی جمهوری اسلامی این است که اگر به مراکز و تاسیسات ما حمله کنید ، تاسیسات و مراکز شرکای عراق مورد حمله قرار می گیرد . این هدیه ای است که امریکا به کشورهای جنوب خلیج فارس داد این جزای گستاخی یک ابرقدرت است که با پررویی ادعا می کند در جنگ بی طرف است ، ولی از متجاوز حمایت می کند . « رییس مجلس با بیان این نکته که در سیاست مقابله به مثل ، میان کشورها تفاوتی قائل ن یستیم ، افزود : » وقتی که بنا باشد درگیر شویم ، برای ما امریکا ، انگلیس ، فرانسه ، کویت ، عراق و اینها فرقی نمی کند ، هرکس که شریک عراق باشد و ما حق مقابله به مثل داشته باشیم ، آن شریک را می زنیم ، هرکس که می خواهد باشد . « وی سپس با اشاره به این که هدف امریکا ، نه تامین امنیت در خلیج فارس بلکه جلوگیری از اجرای سیاست مقابله به مثل ایران است ، ( 19 ) گفت : » این کشتی های امریکایی ( ناوشکن ها ) امنیت را هم تضمین نمی کنند ، بلکه امنیت با دستور ارباب و رعیتی که شما به عراق دادید تضمین شد . ما اطلاع موثق داریم که شما نماینده عراق را خواستید و به او گفتید اگر شرارت بشود در حالی که کشتی ها آن جاست و ایران را تحریک بکنید ، ممکن است راه ترکیه بسته شود ، ممکن است بندر عقبه بسته ش ود ، ممکن است بنادر کویت بسته شود و ممکن است اطلاعات ماهواره ها و آواکس ها به شما داده نشود و ممکن است پول اعراب به شما نرسد . خوب شما می توانستید این حرف را بدون این ماجراجویی و نمایش ها بزنید ، این
چه اقدام ابلهانه ای است که سیاست مداران امریکایی انجام می دهند ! 20 ) « ) “ حجت الاسلام و المسلمین هاشمی رفسنجانی “ در تشریح مواضع ایران در مورد قطع نامه 598 ، با بیان بی اعتبار شدن شورای امنیت ، نقض قطع نامه با دخالت نیروهای غربی در خلیج فارس و مشخص نشدن متجاوز از طرف سازمان ملل ، به نفوذپذیری شورای امنیت اشاره کرد و گفت :
» مصادف شدن روز تصویب قطع نامه 598 در شورای امنیت با شروع پرچم گذاری بر روی کشتی های کویتی ، یک توطئه هماهنگ را نشان می دهد . شما آبروی شورای امنیت را هم بردید . حتی روزنامه “ لیبراسیون “ نیز که در دشمنی با ایران سابقه دارد ، از این تصمیم شما در شورای امنیت ابراز تعجب کرد و نوشت : » “ آیا شورای امنیت نمی داند متجاوز کیست ؟ “ این شورا نتوانسته است تصمیم درستی بگیرد و قاطع قضاوت بکند . آیا شما عدالت را رعایت کرده اید و انصاف به خرج داده اید که ما رای شما را بپذیریم « وی با اشاره به نصب پرچم و حفاظت از کشتی های کویتی ، گفت : » شما نمی توانید در منطقه به این طریق امنیت ایجاد کنید . اگر شما به عراق بگویید کشتی ه ا را نزند ، عراق نمی تواند بزند . بنابراین شما دروغ می گویید ، آرامش و امنیت نمی خواهید . ( 21 )
راه روشن جلو پای شماست و آن این است که متجاوز را معرفی نمایید و اعلام کنید و بگوید که این ، جنایت کرده است . او هفت سال منطقه را به خطر انداخته است . یک دادگاه تشکیل بدهید و او را محاکمه کنید . 22 ) « )
خبرگزاری فرانسه در گزارشی از مواضع ایران در برابر تحولات خلیج فارس از “ آقای هاشمی رفسنجانی “ گزارش داد : » رییس مجلس ایران با لحنی خشک بی تفاوتی تهران را در برابر تهدیدات تلافی جویانه نیروی هوایی و دریایی امریکا چنین ابراز داشت : “ وقت فداکاری فرا رسیده است . “ 23 ) « )
“ آیت الله خامنه ای “ رییس جمهور و رییس شورای عالی دفاع ، با ابراز تاسف از نفوذپذیری شورای امنیت سازمان ملل متح د از قدرت های استکباری جهان ، قطع نامه 598 را یک طرفه ، غیرعادی و به سود عراق خواند و افزود : » امروز که برای رفع تجاوز کوشش می کنیم ، امریکا و دیگر پشتیبانان رژیم بعثی عراق ، احساس خطر کرده و می خواهند حرکت ما را خنثی کنند ، لکن ما زیر بار نخواهیم رفت و قطع نامه ای که به سود عراق و یک جانبه باشد ، مورد قبول ما نخواهد بود 24 ) « )
ماگارت تاچر نخست وزیر انگلستان ضمن دعوت از امریکا به خویشتن داری همانند مقامات این کشور ( امریکا ) برخورد نفت کش “ بریجتون “ با مین را یک امر عادی جلوه داد .
وی در گفت وگو با تلویزیون “ بی . بی . سی “ با بیان استراتژی ( خط مشی ) غرب در خلیج فارس ، از امریکا خواست تا در برخورد با مسائل ، به آرامی از خود واکنش نشان دهد . وی افزود : » استراتژی امریکا و غرب در منطقه خلیج [ فارس ] ، این است که از شدت تنش های موجود بکاهند و آزادی کشتی رانی را تامین کنند . وجود یک مین در این منطقه ، یک امر جدی است و ما فکر می کردیم همه مین ها جمع آوری شده اند ، اما همان طور که می دانید اطمینان یافتن از نبود هرگونه مین ، بسیار مشکل است . « نخست وزیر انگلیس سپس گفت :
» من فکر می کنم این مین در منطقه ای بود که ما انتظار نداشتیم . گاهی مین ها در جاهایی که کار گذاشته شده اند ، باقی نمی مانند و حرکت می کنند . 25 )
« ) رادیو “ بی . بی . سی . “ به نقل از نخست وزیر انگلستان گفت : » امریکا باید با آرامش از خود واکنش نشان دهد . مهم این است که ما در خلیج [ فارس ] متوجه این امر باشیم که از کشتی ها حراست می کنیم و ناگهان واکنش نشان ندهیم . 26 ) « )
با تصویب قطع نامه 598 شورای امنیت و تحرکات جدید بین المللی برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق ، دکتر ولایتی وزیر امورخارجه ایران ، برای تبیین مواضع جمهوری اسلامی در مورد جنگ ایران و عراق و شرایط پایان آن ، به تعدادی از کشورهای اروپایی سفر کرد و با مقامات این کشورها و نمایندگان سازمان ملل در اروپا ، به گفت وگو پرداخت . دکتر ولایتی پس از مذاکره با مقامات آلمانی در بن و مصاحبه مطبوعاتی در آن کشور برای دیدار با مقام ات سازمان ملل صبح امروز وارد ژنو شد و با “ سوماروگا “ رییس کمیته صلیب سرخ جهانی ، دیدار و گفت وگو کرد . آقای “ سوماروگا “ دیروز در دیدار با “ دکترولایتی “ در ژنو در مورد به کارگیری سلاح های شیمیایی گفت : » کمیته صلیب سرخ جهانی ، کاربرد سلاح های شیمیایی را در هر شرایطی به شدت محکوم می کند و آماده است برای یاری به مجروحان ، اقدام نماید . « وی افزود که صلیب سرخ جهانی به تلاش های خود در عراق برای بهبود وضعیت اسیران ایرانی ادامه خواهد داد . ( 27 )
خبرگزاری جمهوری اسلامی در گزارشی از ملاقات های آقای ولایتی در اروپا اعلام کرد که دبیرکل سازمان ملل در هفته جاری خواستار ملاقات با آقای ولایتی در اروپا شده است . این خبرگزاری افزود : » ریگان و تاچر در پی دیدار خود در واشنگتن ، از “ دکوئیار “ خواستند که ماموریت صلح بین ایران و عراق را بپذیرد . 28 ) « )
خبرگزاری فرانسه نیز به نقل از منابع رسمی ژاپن ، از توکیو گزارش داد : » “ تاداش کوداناری “ وزیر خارجه ژاپن در کنفرانس سازمان ملل با ولایتی ملاقات خواهد کرد . وی از ایران خواهد خواست که به قطع نامه شورای امنیت سازمان ملل که روز سه شنبه در مورد جنگ خلیج فارس به تصویب رسید و در آن یک آتش بس فوری درخواست شده است ، پاسخ مثبت دهد . ( 29 )
تحلیل گران رسانه های خبری غرب از تحرک دیپلماتیک ایران به عنوان یک تهاجم دیپلماتیک نام بردند و مواضع ایران را در قبال قطع نامه جدید شورای امنیت ، محافظه کارانه دانستند و آن را تغییری در مواضع قبلی ایران تلقی کردند . روزنامه اقتصادی “ تایمز مالی “ در این مورد نوشته است : » ایران اعلام کرده است اگر فرانسه فروش اسلحه به عراق را متوقف سازد و امریکا از افزایش نیروهای خود در منطقه خودداری کند ، آماده است با سازمان ملل برای پایان دادن به جنگ ، همکاری نماید . « این روزنامه می افزاید : » بیانیه وزیر امور خارجه ایران و اظها رات وی در یک مصاحبه مطبوعاتی در پایتخت آلمان غربی ، حاکی از ملایمت قابل توجه مواضع ایران در مورد جنگ و شدت تهاجم دیپلماتیک این کشور برای مقابله با انزوای جهانی فزاینده می باشد . 30 ) « )
خبرنگار روزنامه “ تایمز “ نیز در تفسیری نوشته است : » ایران سرانجام ظاهراً نقش میانجی گری سازمان ملل برای پایان دادن به جنگ خلیج فارس را قبول کرده و علاقه تازه ای برای مذاکره با سازمان ملل هرچند نه براساس قطع نامه شورای امنیت نشان داده است . « وی افزود : » در نامه علی اکبر ولایتی وزیر امورخارجه ایران ، هیچ اشاره ای به صدام حسین و برکناری وی نشده است ، در حالی که آیت الله خمینی برکناری صدام حسین را شرط اصلی پایان جنگ قرار داده بود . 31 ) « )
برای نخستین ب ار پس از هفت سال تجاوز آشکار عراق به قلمرو جمهوری اسلامی ایران و سکوت مجامع جهانی کشورهای غربی ، وزیر خارجه آلمان ( دیتریش گنشر ) عراق را آغازگر جنگ خواند و افزود : » عراق آغازگر جنگ بوده و در آن از بمب های شیمیایی استفاده کرده است . بنابراین کاملا منطقی و مسلم است که آلمان نباید از هیچ کاری فروگذاری کند تا این دو ملت با فرهنگ قدیمی ، از شر این جنگ رهایی یابند . 32 ) « ) وی در مورد گفت گوهایش با دکتر ولایتی و تلاش های دبیرکل سازمان ملل متحد برای برقراری آتش بس ، گفت : » در مذاکرات با دکتر ولایتی این گونه برداشت کردم که قطع نامه شورای امنیت روی ایران بی تاثیر نبوده است و صلح بین دو کشور ، به صبر و فراغت عمل ، بیش تری از سوی کشورهای خارجی نیاز دارد . اینک زمان آن رسیده است ک ه دبیرکل سازمان ملل وارد عمل شود و با هر دو طرف مذاکره کند و موانع را از سر راه بردارد . 33 ) « )
“ یورگن شروبوگ “ سخن گوی وزارت خارجه آلمان غربی نیز در مورد مذاکرات دکتر ولایتی با گنشر گفت : » وزیر خارجه ایران از قطع نامه 598 در مورد جنگ حمایت کرده است . « وی این قطع نامه را یک گام مهم به جلو ، توصیف کرد و افزود : » وزارت امورخارجه آلمان غربی موکداً خواستار آن است که به دبیرکل سازمان ملل فرصت داده شود وظیفه خود را در اجرای این قطع نامه انجام دهد . « این سخن گو سپس با اشاره به مذاکرات وزیران خارجه ایران و آلمان در مورد گروگان های آلمانی ، گفت : » ولایتی در دیدار با گنشر قول داده است که ایران در آزادسازی دو گروگان آلمانی که در ژانویه گذشته در بیروت ربوده شده اند ، همکاری نم اید . گنشر همچنین خواستار خاتمه بن بست در ماجرای سفارت خانه های ایران و فرانسه در دو کشور شد . 34 ) « )
“ ژان برنارد ریمون “ ، وزیر خارجه فرانسه ، توافق شفاهی دو کشور ایران و فرانسه را در مورد انتخاب کشورهای حافظ منافع طرفین ، اع لام کرد . به دنبال احضار “ وحید گرجی “ دیپلمات سفارت ایران در پاریس به دادگاه ، به اتهام دست داشتن در یک رشته بمب گذاری ها در پاریس و محاصره سفارت ایران در پاریس و سفارت فرانسه در تهران ، سطح روابط دو کشور شدیدا کاهش یافت و طر فین در پی تعیین کشور حافظ منافع در پایتخت های یکدیگر برآمدند .
وزیر خارجه فرانسه در این مورد گفت : » پاکستان حافظ منافع ایران در فرانسه خواهد بود . این در حالی است که ایتالیا نیز حفاظت از منافع فرانسه را در ایران برعهده می کیرد . « همچنین افزود : » مذاکرات دو کشور ادامه دارد و من می توانم بگویم که به پیش رفت هایی دست یافته ایم . 35 ) « )
تحلیل گران مراکز خبری و مطبوعاتی در بررسی عوامل تیرگی روابط دیپلماتیک دو کشور ، با ا شاره به احضار مترجم سفارت ایران به دادگاه و حمله قایق های تندرو ایرانی به یک فروند کشتی فرانسوی ، ( 36 ) و از بدبینی شخص “ میتران “ رییس جمهور فرانسه به ایران نیز یاد کرده اند . “ روزنامه لیبراسیون “ با اشاره به اظهارات میتران در تاریخ 23 / 4 / 1366 ، نوشته است : » اظهار علنی میتران مبنی بر این که ، گرجی باید در دادگستری توسط قاضی بازپرس مورد بازجویی قرار گیرد ، هر سازش و راه حل پنهانی و مبهم را عملاً ناممکن کرده است .
بدگمانی میتران به ایران که از نظر وی با فرانسه خصومتی واقعی دارد ، در اتخاذ این روش انعطاف ناپذیر ، بی تاثیر نیست . میتران در همین حال می داند که با این روش ، بیش از پیش مورد تایید و محبوبیت افکار عمومی است . یکی از تناقضات این ماجرا این است که همزمان با پرسش های فزای نده برخی از مسئولان دیپلماتیک مبنی بر این که “ آیا گرجی ارزش به وجود آوردن چنین بحرانی را داشت ، مسائل مربوط به بهبود روابط دو کشور به تبدیل این موضوع به یک بحران عمده کمک می کند ، بحرانی که ممکن است تا زمان انتخابات ریاست جمهوری ادامه داشته باشد . 37 ) « )
دشمن شب گذشته حمله محدودی را برای تصرف ارتفاعات میمک آغاز کرد . گزارش نوبه ای اطلاعاتی نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران حاکی است که دشمن در این حمله ، از لشکر 22 پیاده ، تیپ 30 زرهی و حداقل 24 گردان پیاده و تانک و 13 گردان
توپخانه استفاده کرده است . ( 38 ) حمله دشمن در ساعت 10 : 22 با اجرای آتش تهیه سنگین از دو سمت ، یکی “ دشت هلاله “ و دیگری “ ناف میمک “ آغاز شد . ( 39 ) نیروهای دشمن همزمان با حمله به ارتفاع اصلی میمک ، ارتفاعات “ سلمان کشته “ ، “ سانواپا “ و “ کهنه ریگ “ منطقه سومار را نیز مورد هجوم قرار دادند که نیروهای خودی موفق شدند این هجوم را در “ سانواپا “ ، “ کهنه ریگ “ و میمک با وارد کردن تلفات و ضایعاتی به دشمن ، دفع کنند ولی در غرب تپه 402 درگیری همچنان ادامه دارد . ( 40 ) دشمن در این حمله که از پشتیبانی نیروی هوایی و هوانیروز برخوردار بود ، ( 41 ) یک فروند از هواپیماهای جنگی خود را از دست داد . خلبان این جنگنده عراقی که با آتش پدافند هوایی سرنگون شده بود با چتر به بیرون پرید و در خاک عراق فرودآمد . ( 42 )
نیروهای حزب دمکرات به دو روستا در منطقه “ سلماس “ حمله کردند . در ساعت 00 : 23 امروز ، افراد این حزب با حمله به پایگاه ژاندارمری و هسته مقاومت در روستای “ قلعه رش بالا “ ، اسلحه های توزیع شده در بین مردم را به غنیمت گرفتند . این عده در روستای “ قعریک “ نیز 15 تن را خلع سلاح و منطقه را نیز مین گذاری کردند که در نتیجه یک دستگاه خودرو تویوتای سپاه با مین برخورد کرد و سه تن زخمی شدند . ( 43 ) قرارگاه رمضان ، ( مرکز جنگ های نامنظم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ) ، از داخل عراق گزارش داد که امروز در جنوب استان اربیل نیروهای اتحادیه میهنی کردستان عراق پس از کمین در مسیر دشمن و کشتن یک تن از آنها ، نیروهای عراقی مس تقر در “ روستای کاشته “ را مورد حمله قرار داد . به گزارش رسیده از داخل عراق ، در این حمله ، مهاجمان دولتی با 15 تن کشته و یک تن اسیر ، عقب نشینی کردند . در میان کشته شدگان ، “ عبدالله دیوزی “ مسئول اطلاعات “ شهر گوئیر “ به چشم می خورد . همچنین پیش مرگان کرد عراق یک پایگاه دشمن را در محور “ شقلاوه “ به “ حریر “ مورد حمله قرار دادند که در این حمله پنج تن از نیروهای عراقی کشته شدند و پایگاه دشمن به تصرف مهاجمان درآمد . ( 44 )
منابع و ما خذ :
1 سند شماره 208834 ، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، “ اگر من بودم می زدم “ ( 1371 ) ، صص 39 38 .
2 پیشین ، ص 38 .
3 پیشین ، ص 39 .
4 روزنامه اطلاعات ، 3 / 5 / 1366 ، ص 16 از خبرگزاری رویتر .
5 خبرگزاری جمهوری اسلامی ، “ گزارش های ویژه “ ، نشریه شماره 127 ، 3 / 5 / 1366 ، صص 19 18 ، رادیو بی . بی . سی ، . 1366/ 5/ 2
6 روزنامه رسالت ، 4 / 5 / 1366 ، ص 12 ، منامه خبرگزاری آسوشیتدپرس .
7 روزنامه رسالت ، 3 / 5 / 1366 ، ص 12 ، واحد مرکزی خبر .
8 مأخذ 5 ، 3 / 5 / 1366 ، ص 25 ، تهران خبرگزاری جمهوری اسلامی ، 2 / 5 / 1366 از رادیو بی بی سی .
9 مأخذ 5 ، 3 / 5 / 1366 ، ص 20 ، واشنگتن خبرگزاری آسوشیتدپرس ، 2 / 5 / 1366 .
10- Sanfrancisco Chronicle ) July 25 . 1987 . (
11 مأخذ 5 ، 3 / 5 / 1366 ، ص 15 ، واشنگتن خبرگزاری رویتر ، 2 / 5 / 1366 .
12 مأخذ 5 ، ص 24 ، تهران خبرگزاری جمهوری اسلامی ، 1366/ 5/ 2 رادیو امریکا .
13 مأخذ 5 ، ص 15 ، کویت خبرگزاری رویتر ، 2 / 5 / 1366 .
14 روزنامه اطلاعات ، 3 / 5 / 1366 ، ص 16 ، کویت خبرگزاری فرانسه .
15 روزنامه جمهوری اسلامی ، 4 / 5 / 1366 ، ص 11 ، خبرگزاری رویتر .
16 روزنامه جمهوری اسلامی ، 4 / 5 / 1366 ، ص 11 ، خبرگزاری رویتر .
17 روزنامه رسالت ، 4 / 5 / 1366 ، ص 12 .
18 روزنامه اطلاعات ، 3 / 5 / 1366 ، ص 4 ، تهران واحد مرکزی خبر خبرگزاری رویتر .
19 روزنامه رسالت ، 3 / 5 / 1366 ، ص 10 ؛ و روزنامه جمهوری اسلامی ، 3 / 5 / 1366 ، ص 10 ، تهران خبرگزاری جمهوری اسلامی .
20 روزنامه جمهوری اسلامی ، 3 / 5 / 1366 ، ص 10 ، تهران خبرگزاری جمهوری اسلامی .
21 روزنامه اطلاعات ، 3 / 5 / 1366 ، ص 14 .
22 روزنامه جمهوری اسلامی ، 3 / 5 / 1366 ، ص 10 ، خبرگزاری جمهوری اسلامی .
23 مأخذ 5 ، 3 / 5 / 1366 ، ص 17 ، پاریس خبرگزاری فرانسه ، 2 / 5 / 1366 .
24 روزنامه جمهوری اسلامی ، 3 / 5 / 1366 ، ص 4 از خبرگزاری جمهوری اسلامی .
25 روزنامه اطلاعات ، 3 / 5 / 1366 ، ص 16 ، لندن خبرگزاری جمهوری اسلامی .
26 مأخذ 5 ، ص 25 ، به نقل از رادیو بی . بی . سی .
27 روزنامه اطلاعات ، 4 / 5 / 1366 ، ص 3 .
28 مأخذ 5 ، ص 4 ، تهران خبرگزاری جمهوری اسلامی ، . 1366/ 5/ 2
29 مأخذ 5 ، 3 / 5 / 1366 ، ص 5 ، توکیو خبرگزاری فرانسه ، . 1366/ 5/ 2
30 مأخذ 5 ، 3 / 5 / 1366 ، ص 10 ، لندن خبرگزاری جمهوری اسلامی ، 2 / 5 / 1366 روزنامه تایمزمالی .
31 مأخذ 5 ، 3 / 5 / 1366 ، صص 10 5 ، لندن خبرگزاری جمهوری اسلامی ، 2 / 5 / 1366 روزنامه تایمز .
32 روزنامه اطلاعات ، 3 / 5 / 1366 ، ص 16 ، بن خبرگزاری جمهوری اسلامی .
33 مأخذ 5 ، 3 / 5 / 1366 ، ص 61 ، بن خبرگزاری جمهوری اسلامی ، 2 / 5 / 1366 .
34 مأخذ 5 ، 3 / 5 / 1366 ، صص 36 35 ، بن خبرگزاری آسوشیتدپرس ، 2 / 5 / 1366 .
35 روزنامه جمهوری اسلامی ، 3 / 5 / 1366 ، ص آخر .
36 مأخذ 5 ، 3 / 5 / 1366 ، ص 41 ، واشنگتن خبرگزاری جمهوری اسلامی ، 2 / 5 / 1366 .
37 مأخذ 5 ، 3 / 5 / 1366 ، صص 56 55 ، پاریس خبرگزاری جمهوری اسلامی ، 2 / 5 / 1366 روزنامه لیبراسیون .
38 سند شماره 02879 ، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 18 ، از : » نزاجا ، به : » نیروی زمینی سپاه ( اهواز گلف ) 6 / 5 / 1366 ، ص 2 .
39 سند ش ماره 028843 ، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ ، گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 119 ، نزاجا معاونت اطلاعات مدیریت ؛ و روزنامه اطلاعات ، 2 / 5 / 1366 تا 9 / 5 / 1366 ، ص 2 .
40 سند شماره 028767 ، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : گزارش نوبه ای و اط لاعاتی شماره 127 ، نزاجا ، معاونت عملیات و اطلاعات ( مدیریت اطلاعات ) ، 2 / 5 / 1366 الی 3 / 5 / 1366 ، ص 4 .
41 سند شماره 028843 ، مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 119 ، نزاجا معاونت عملیات و اطلاعات مدیریت روزنامه اطلاعات ، 5/ 2 / 1366 تا 9 / 5 / 1366 ، ص 13 .
42 سند شماره 028767 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : گزارش نوبه ای اطلاعاتی شماره 127 ، نزاجا معاونت عملیات و اطلاعات ، 2 / 5 / 1366 تا 3 / 5 / 1366 ، ص 5 .
43 سند شماره 088265 مرکز مطالعات و تحقی قات جنگ : فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا ، به : » فرماندهی نیروی زمینی سپاه ، ص 1 ، 6 / 5 / 1366 .
44 سند شماره 088264 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : روابط عمومی قرارگاه رمضان ، 6 / 5 / 1366
