به نام خدا
پرسش: پس از ظهور ، امام زمان (عج) چه مدتی زنده هستند و پس از چه مدتی به شهادت می رسند ؟ بعد از پیروزی یا قبل از پیروزی ؟
پاسخ: رحلت حضرت قطعاً پس از پیروزی نهایی و فراگیر شدن عدل و استقرار دین خدا خواهد بود؛ زیرا طبق روایات، وظیفه الهی امام زمان(عج) اقامه قسط و عدل است و پیامبر(ص) فرمود: «خداوند به واسطه او زمین را پر از عدل و داد می کند، همان گونه که از ظلم و جور پر شده است».(بحار الانوار،ج 51، ص 71).
در مورد مدت حکومت و زندگانی حضرت به روشنی نمی توان سخن گفت، چرا که روایات در این زمینه مختلف است. اما آن مقدار هست که مردم شیرینی عدالت را میچشند و برکات زمین آشکار میشود.
پرسش: آیا در زمان ظهور به جز یاران امام مهدی (عج) همه می میرند ؟
پاسخ: حضرت مهدي(عج) مظهر رحمت پرودگار است. او ميآيد تا با ظهورش بشريت را از شرك و فساد و حكومت ستمگران نجات دهد و انسانها در سايه حكومت عدل او راه راستي را طي كنند. بنابراين در زمان ظهور و حاكميت او، به جز يارانش، افراد بسياري از مردمان به حيات خود ادامه ميدهند و تحت راهنماييهاي او به سمت خير و صلاح گام برميدارند.
البته عدهاي از انسانها نيز كشته ميشوند. اينان كسانياند كه دعوت الهي حضرت را نميپذيرند و به دليل ميل به زندگي حيواني، به جنگ با حضرت ميپردازند و راه دشمني و عناد را پي ميگيرند
پرسش: آیا هنگام ظهور قیامت بر پا می شود ؟
پاسخ: اين باور صحيح نيست به دلايل و شواهد زير:
ـ آياتي در قرآن دلالت دارد كه حكومت روي زمين بدست مؤمنين و مستضعفين و صالحين تشكيل و اداره ميشود و هدف اصلي از خلقت كه ايجاد عبوديت خالص در سطح كل جامعه است تحقق پيدا ميكند و در رأس حكومت حضرت ولي عصر(ع) قرار دارند. و خداوند در آيه 5 سوره قصص ميفرمايد: « وَ نُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثِينَ».
ـ همچنين روايات بسياري درباره تشكيل حكومت عدل الهي جهاني توسط حضرت مهدي(ع) از ائمه اطهار(ع) رسيده است كه همه حكايت از اين دارد كه تاريخ با ظهور حضرت تازه شروع و آغاز ميشود نه به پايان برسد، و شايد برخي ظهور را با قيامت خلط كرده باشند.
… قال رسول الله(ص) في حديث عن الله عزوجل يقول في آخره عن المهدي(ع): و لانصرنه بجندي و لامدنه بملائكتي حتي يعلن دعوتي و يجمع الخلق علي توحيدي، ثم لاديمن ملكه و لاداولن الايام بين اوليائي الي يوم القيامة؛ در آخر حديث طولاني پيامبر(ص) فرمودند: خداوند فرموده: امام مهدي(ع) را با لشگريان خود ياريش ميكنم و با فرشتگانم به او مدد ميرسانم تا آنكه دعوتم را آشكار كند و مردمان را بر توحيد و خداپرستي گرد آورد. سپس ملكش(حكومتش) را تداوم بخشم و روزگار را در اختيار اولياي خود قرار دهد تا روز قيامت فرارسد.
بنابراين با ظهور امام زمان(ع) نه تنها دنيا به پايان نرسيده بلكه شروع حكومت عدل جهاني است كه خداوند وعده آن را به مردم داده است.
پرسش: آیا وقتی امام زمان (عج) جهان را پر از عدل و داد می کند با جنگ و خونریزی این کار را انجام می دهد ؟
پاسخ: با توجه به روايات به صورت خلاصه ميتوان چنين گفت:
وقتي مردم جهان آماده پذيرش حضرت شدند، با ديدن علايم ظهور نگاهها متوجه مكه ميشود. حضرت مهدي(عج) با اذن و امر خدا همراه با 313نفر از ياران در مسجد الحرام ظاهر ميشوند و با معرفي خود ظهور را اعلام كرده و مردم را به سوي خدا و پيروي از خود دعوت ميكند. با اعلام ظهور، ياران ديگر حضرت نيز به طرف مكه حركت ميكنند تا اينكه جمعيت ياران به ده هزار نفر ميرسد و حضرت خروج ميكند. مكه را به تصرف در ميآورد و پس از اصلاح امور به طرف مدينه حركت ميكند. با تصرف اين شهر و اصلاح امور آن به سمت عراق به راه ميافتد. البته در طول حركت ياران ديگري نيز به سپاه حضرت افزوده ميشود. در عراق پس از ارشاد و راهنمايي، به جنگ با معاندان و لشكر ظالم سفياني ميپردازد كه در نهايت به پيروزي حضرت و كشته شدن سفياني و سپاه او ميانجامد. سپس حضرت براي فتح بيت المقدس اقدام ميكند. نزول حضرت عيسي(ع) و نماز خواندن ايشان پشت سر امام مهدي(ع) باعث ميشود افراد زيادي از اهل كتاب به اسلام گرايش پيدا كنند و سر انجام با فرستادن ياران به نقاط مختلف عالم و فتح آن ، پيروزي نهايي براي اسلام رقم ميخورد.
بايد توجه داشت حركت حضرت با تبليغ و تبيين حقيقت آغاز ميشود. او پيامآور صلح و راستي است. او براي نجات ميآيد، او رحمت الهي بر بندگان است. او ضد ظلم و شرك و فساد است. لذا ابتدا دعوت به حقيقت ميكند و سپس در صورت تقابل و عناد افراد، با آنان ميجنگد.
پرسش: اگر امام زمان (عج) ظهور کرد و همان زمانی که امام ظهور کرد قیامت نشد ، امام زمان (عج) چگونه بین ما زندگی خواهد کرد ؟ آیا همه ما را راهنمایی خواهد کرد ؟
پاسخ: قرار نيست بلافاصله بعد از ظهور امام زمان(ع) قيامت بر پا شود تا اين سؤال پيش آيد كه اگر قيامت نشود، حضرت چه خواهد كرد.
طبق روايات وقتي امام زمان(ع) ظهور كرد و ظالمان و ستمكاران را نابود كرد و حكومت عدل و معنويت و امنيت را تشكيل داد اين حكومت ساليان بسيار طولاني ادامه خواهد يافت و مردمان بسياري از اين حكومت و دوران طلايي زندگي بهرهمند خواهند شد و بعد از آن قيامت خواهد شد؛ يعني، دولت امام مهدي(ع)، آخرين حكومت و دولت خواهد بود. اما نه كوتاه و زودگذر بلكه ابتدا حضرت مهدي(ع) خود حكومت ميكند و بعد از يك عمر طبيعي، رحلت ميكند، ولي حكومت را امامان ديگر ـ كه زنده شده و به دنيا برگشتهاند ـ ادامه ميدهند و مردم از نعمت حكومت امام معصوم ساليان طولاني استفاده ميكنند.
البته ممكن است اين فكر از يك روايت ايجاد شده باشد؛ زيرا احاديث متعددي از پيامبر(ص) وارد شده كه ميفرمايد: «حتي اگر يك روز هم از عمر دنيا باقي باشد، خداوند آن روز را به قدري طولاني ميكند كه امام زمان ظهور كند».
بايد دقت كرد كه روايت حالت تاكيد و حتمي بودن ظهور را ميرساند؛ يعني، مطمئن باشيد كه ظهور واقع ميشود، نه اينكه واقعاً يك روز قيام ميكند و بعد در همان روز قيامت ميشود!! اين كار حكيمانهاي نيست كه هزاران سال انتظار همه پيامبران در يك روز 24 ساعته تمام شود.
بنابراين حضرت بعد از ظهور سالها بين مردم زندگي و آنان را هدايت و راهنمايي ميكند. مردم نيز تحت تعليم امام، به مراتب بالاي بندگي و انسانيت نائل ميشوند.
پرسش: اگر حضرت شيطان را بکشند پس خير و شر وجود ندارد و همه بهشتي مي شوند چطور ؟
پاسخ: اجر و پاداش انسانهايي که در دوران قبل از ظهور زندگي ميکنند و دين خود را نگه داشتهاند و تسليم وسوسههاي شيطان نشدهاند، از مردماني که در دوران ظهور زندگي خواهند کرد و تحت حاکميت عدل الهي روزگار سپري ميکنند، بيشتر و بالاتر است. در روايتي از امام صادق(ع) نقل شده است که عبادت به همراه خوف و در دولت باطل، مانند عبادت در حالت امن و دولت حق نيست. بدانيد که هر يک از شما که نماز فريضه را فرادا و پنهان از دشمن و در وقت بخواند(وقتي که علني و با جماعت امکان ندارد) خدا، براي او ثواب بيست و پنج نماز واجب بنويسد و کسي که نماز مستحبي را در وقتاش به درستي بخواند، خداوند براي او ثواب ده نماز مستحبي بنويسد و فردي که کار نيک و حسنهاي انجام دهد خداوند ثواب بيست عمل حسنه براي او بنويسد و هر کس نيکوتر انجام دهد، خداوند ثواب را مضاعف ميکند. سپس حضرت در علت اين پاداش ميگويد: “شما، صابر همراه با امام و منتظر دولت حق هستيد، بر امام و بر جانهاي خود از شر حاکمان ظلم در هراسيد، حق شما در دست ظالمان است و شما را از آن منع ميکنند، و شما را در تنگي و طلب معاش قرار دادهاند، در حالي که بر دين و عبادت و اطاعت از امام و ترس از دشمن خود صابر هستيد. از اين رو خداوند اعمال شما را چند برابر ميکند. پس بر شما گوارا باد”. سپس حضرت در پايان حديث ميفرمايند: “به خدا سوگند! هر يک از شما به اين حال بميرد، نزد خداوند افضل است از بسياري که در بدر و احد حضور داشتند”.(بحار، ج52، ص127 ح20).
و در روايات متعدد انسان منتظر مانند فردي شمرده شده است که در رکاب پيامبر به شهادت رسيده است.(بحار ج52، ص126، ح19)
به علاوه هر چند طبق اين روايت، شيطان کشته ميشود و مردم در زمان ظهور از شر وسوسهها و فريبهاي او در امان خواهند ماند، ولي باز هم انسان داراي حق انتخاب و اختيار است، پس باز هم امکان خطا و اشتباه براي او هست. به عبارت ديگر، نفس دروني و وسوسههاي او، آدمي را رها نميکند.
همچنين چون دنيا محل ابتلا و امتحان است و مردم دوران ظهور نيز امتحان ميشوند، امتحان آنان در مقطعي ديگر و به صورت ديگر و شايد مشکلتر انجام شود. به عنوام مثال، دانش آموزي که در مقطع دبستان امتحان ميدهد، در حد و اندازه علمي و توان فکري از او آزمون گرفته ميشود و وقتي به مقطع راهنمايي و دبيرستان وارد ميشود، با توجه به رشد علمي و فکري امتحان سختتري را بايد پشت سر بگذارد.
همين فرد، وقتي وارد دانشگاه شد، باز بايد امتحان بدهد و حتي ممکن است امتحان او به جاي ده سؤال، فقط يک سؤال باشد و به او اجازه استفاده از کتب نيز داده شود، ولي روشن است که امتحان او، بسيار سخت تر است و بخشش و ارفاق استاد نسبت به او کمتر ميشود. اگر دانش آموز ابتدايي بشنود در دانشگاه چنين امتحاني ميگيرند، آن را شايد نوعي ظلم بداند و بگويد: “چگونه است من که مقدار علم کمتري دارم بايد سؤالات بيشتري را آن هم به صورت حفظي پاسخ دهم، ولي دانشجو هم سؤالات کمتري دارد و هم حق استفاده از کتاب براي او است”. ولي فردي که به همه دورههاي تحصيلي اشراف دارد، در مييابد که کلام اين دانش آموز صحيح نيست.
دروان ظهور نيز چنين است. هر چند امتيازاتي بي نظير و بي بديل دارد، ولي امتحانات خاص خود را نيز دارد. قرآن کريم در مورد زنان پيامبر ميگويد: اي همسران پيامبر! هر کدام از شما گناه آشکاري مرتکب شد، عذاب او دو چندان است(احزاب/30) يعني انتساب شما به پيامبر به شما ويژگي و امتيازي داده است که اگر تقوا پيشه کنيد، مانند ديگر زنان نيستيد(بلکه ممتازتر هستيد) و اگر خطايي مرتکب شويد نيز از ديگران بيشتر در عذاب هستيد”.(احزاب/30-32)
با توجه به دو نکته فوق، روشن ميشود که خداوند در همه حال نسبت به بندگان عدالت را مراعات ميکند.
پرسش: امام صادق (ع) فرموده اند : در زمان ظهور چندین علم دیگر که انسان آنها را تا آن رمان فرا نگرفته است آشکار می شود ، این چه سودی دارد و آیا این فرموده صحیح است یا نه
پاسخ: امام صادق(ع) مي فرمايد: «العلم سبعة و عشرون حرفا فجميع ما جاءت به الرسل حرفان فلم يعرف الناس حتي اليوم غير الحرفين فاذا قام القائم اخرج الخمسة و العشرين حرفاً فبثها في الناس و ضم اليها الحرفين حتي يبثها سبعة و عشرين حرفا»؛«علم 27 حرف است و تمام آنچه پيامبران آوردهاند، دو حرف است و مردم تا امروز جز اين دو حرف را نميدانند و زماني كه قائم قيام كند 25 حرف را خارج ميكند و بين مردم منتشر ميسازد و آن دو حرف را نيز به آنها ضميمه ميكند تا 27 حرف را پخش كند».(بصائر الدرجات، ص117).
بنابراين روايت؛ در زمان ظهور، علم پيشرف فراواني خواهد كرد؛ اما اينكه اين علم چه سودي دارد؛ طبيعي است كه هر سود و رفاه و پيشرفت مادي و معنوي كه نصيب انسان ميشود بر پايه علم و آگاهي استوار است. بنابراين مقدمه تمام وعدههاي نيكي كه براي دوران ظهور داده شده، پيشرفت علم است. تا زماني كه بالا برود، معنويت و عدالت و امنيت قابل اجرا نخواهد بود. البته بعضي آنها را از نوع علم تجربي ميدانند و معتقدند: منظور پيشرفت پزشكي، كشاورزي، فصانوردي و … است و بعضي آن را علوم الهي و نحوه تقرب و نزديك شدن به خدا ميدانند؛ يعني، مردم در زمان حضرت ميآموزند چگونه بنده واقعي گردند و در اثر پيشرفت معنوي قادر به هر كاري ميشوند(مانند عارفان حقيقي در زمان ما). به هر حال سود علم چيز مخفي نيست كه احتياج به توضيح داشته باشد .
پرسش: با ظهور حضرت مهدي (عج) جهان دچار چه تغيير و تحولاتي خواهد شد؟
پاسخ: مقدمه: هدف از آفرينش مجموعه بزرگ هستي، كمال و نزديكي هر چه بيشتر انسان به منبع همه كمالات يعني خداوند ميباشد و نيل به اين آرمان بزرگ نيازمند ابزار و وسايلي است كه حكومت جهاني حضرت مهدي(ع) در پي فراهم آوردن اسباب تقرب به سوي خداوند متعال و برداشتن موانع از اين مسير است.
و با توجه به اينكه انسان موجودي است تركيب يافته از جسم و جان، بنابراين رسيدن به كمال لازمه، همان عدالت است كه ضامن سلامت رشد انسان در سير مادي و معنوي است و اهداف حكومت حضرت مهدي(ع) نيز در دو محور رشد معنوي و اجراي عدالت و گسترش آن قابل طرح است.
امام حسين(ع) ميفرمايند: اگر از دنيا جز يك روز باقي نمانده باشد، خداوند آن روز را طولاني كند تا مردي از فرزندان من قيام كند و زمين را از عدل و داد پر كند پس از آنكه از ستم آكنده شده باشد. اين چنين از پيامبر اكرم(ص) شنيدم.
امام كاظم(ع) در تفسير آيه شريفه: « اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يُحْيِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الْآياتِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ»(حديد/17) فرمودهاند: مقصود اين نيست كه زمين را از باران زنده ميكند بلكه خداوند مرداني را بر ميانگيزد كه عدالت را زنده ميكنند پس به سبب جان گرفتن عدل در جامعه، زمين زنده ميشود.
اما با توجه به روايات فراواني كه درباره دوران حكومت حضرت مهدي(ع) موجود است، برنامههاي حكومتي حضرت را در سه محور ميتوان خلاصه كرد:
1. برنامه فرهنگي 2. برنامه اقتصادي؛ 3. برنامههاي اجتماعي.
1. برنامه فرهنگي:
در انجام برنامه فرهنگي، مهمترين محوري اين برنامه عبارتند از:
الف. احياي كتاب و سنت:
امام علي(ع) ميفرمايند: در روزگاري كه هواي نفس حكومت ميكند(امام مهدي(ع) ظهور ميكند) و هدايت و رستگاري را جايگزين هواي نفس ميسازد و در عصري كه نظر اشخاص بر قرآن مقدم شده، افكار را متوجه قرآن ميگرداند و آن را حاكم بر جامعه ميسازد.
ب. گسترش معرفت و اخلاق:
امام باقر(ع) ميفرمايد: زماني كه قائم ما قيام ميكند دست خود را بر سر بندگان خواهد نهاد و عقلهاي ايشان را جمع كرده و اخلاق آنها را به كمال خواهد رساند.
ج. رشد دانش بشر به طور چشمگير و بي سابقه:
امام باقر(ع) فرمودهاند: در زمان امام مهدي(ع) به شما حكمت و دانش داده ميشود تا آن جا كه زن در درون خانهاش مطابق كتاب خدا و سنت پيامبر قضاوت(رفتار) ميكند.
ميدانيم كه رفتار صحيح ريشه در علم و دانش گسترده دارد كه اين روايت شريف حكايت از آگاهي و شناخت عميق از آيات قرآن و روايات اهلبيت(ع) دارد.
د. مبارزه با بدعتها:
بدعت به معناي داخل كردن انديشه و آراي شخصي در دين و دينداري است. آنچه از تمايلات شخصي و هواهاي نفساني وارد دين شده، حضرت مهدي(ع) با آن مبارزه ميكنند.
امام باقر(ع) ميفرمايند: هيچ بدعتي را وا نگذارد مگر اينكه آن را از ريشه بركند و از هيچ سنتي (پيامبر) نميگذرد مگر اينكه آن را برپا خواهد داشت.
2. برنامههاي اقتصادي:
برنامههاي اقتصادي در حكومت حضرت مهدي(ع) به صورت مطلوبي تدوين شده تا اولا امر توليد سامان يابد و از منابع طبيعي بهره برداي شود و ثانيا ثروت بدست آمده به شكل عادلانه بين همه طبقات توزيع گردد.
موارد اقتصادي دوران حاكميت حضرت:
الف. بهرهوري از منابع طبيعي:
در زمان حضرت مهدي(ع) و به بركت حكومت ايشان آسمان سخاوتمندانه ميبارد و زمين بي دريغ ثمر ميدهد.
امام علي(ع) فرمودند: و چون قائم ما قيام كند آسمان باران ميريزد و زمين گياه بيرون ميآورد.
امام باقر(ع) فرمودند: تمام گنجهاي زمين براي او آشكار ميگردد.
ب. توزيع عادلانه ثروت:
از عوامل اقتصاد بيمار، انباشته شدن ثروت در نزد گروه خاصي است. در دوران حكومت عدل مهدوي اموال و ثروت بيت المال به طور مساوي بين مردم تقسيم ميشود. امام باقر(ع) ميفرمايند: وقتي قائم خاندان پيامبر قيام كند،(اموال را) به طور مساوي تقسيم ميكند و در ميان خلق به عدالت رفتار ميكند.
و همچنين فرمودند: امام مهدي(ع) ميان مردم به مساوات رفتار ميكند به گونهاي كه كسي پيدا نشود كه نيازمند زكات باشد.
ج. عمران و آبادي:
در حكومت حضرت مهدي(ع) توليد و توزيع به گونهاي ساماندهي ميشود كه همه جا به نعمت و آباداني ميرسد.
امام باقر(ع) ميفرمايند: در تمام زمين هيچ ويرانهاي نميماند جز اينكه آباد ميگردد.
3. برنامههاي اجتماعي:
در حكومت عدالت گستر حضرت مهدي(ع) برنامههايي بر اساس تعاليم قرآن و عترت(ع) اجرا ميشود كه به سبب اجراي آنها محيط زندگي زمينهاي براي رشد و تعالي افراد خواهد بود. در اين زمينه روايات فراواني رسيده است. كه به پارهاي از آنها اشاره ميكنيم.
الف. احياء و گسترش امر به معروف و نهي از منكر:
در حكومت جهاني حضرت مهدي(ع) فريضه بزرگ امر به معروف و نهي از منكر به صورت گسترده به اجرا گذاشته خواهد شد.
امام باقر(ع) ميفرمايند: مهدي(ع) و ياران او، امر به معروف و نهي از منكر ميكنند.
ب. مبارزه با فساد و رذائل اخلاقي:
حضرت مهدي(ع) در عمل به مبارزه با فساد و تباهي و زشتي ميپردازد، چنانچه در دعاي شريف ندبه ميخوانيم: «اين قاطع حبائل الكذب و الافتراء اين طامس آثار الزيغ و الاهواء …؛ كجاست آن كه ريسمانهاي دروغ و افتراء را ريشه كن خواهد كرد. كجاست آن كه آثار گمراهي و هواي و هوس را نابود خواهد ساخت».
ج. عدالت قضايي:
اوست كه قسط و عدل را در سطح جامعه حاكم ميكند و همه عالم را پر از عدالت و دادگري ميكند.
امام رضا(ع) فرمودند: وقتي او قيام كند زمين به نور پروردگارش روشن گردد و آن حضرت ترازوي عدالت را در ميان خلق نهد. پس (چنان عدالت را جاري كند كه) هيچ كس بر ديگري ظلم و ستم روا ندارد.
مناسب است در پايان به يكي از تحولات چشمگير زمان حضرت مهدي(ع) كه همانا بهداشت طبيعت و بهداشت روان است اشارهاي گذرا داشته باشيم. زيرا يكي از مشكلات جامعه بيش از ظهور امام زمان(ع) وضع تأسف بار بهداشت طبيعت و روان است كه در نتيجه بيماريهاي واگير و مشكلات رواني زيادي جامعه بشريت را فرا ميگيرد. بيماريهايي مانند جذام، طاعون، وبا، فلج، سكته، سرطان و صدها بيماري خطرناك ديگر. اين اوضاع دلخراش و دردناك در اثر آلودگي محيط زيست و در نتيجه به كارگيري سلاحهاي شيميايي. اتمي و ميكربي پديد ميآيد.
امام سجاد(ع) در اين باره ميفرمايند: هنگامي كه قائم(ع) ما قيام كند خداوند عزوجل بيماري و بلا را از شيعيان ما دور ميسازد…
امام صادق(ع) ميفرمايند: هنگامي كه حضرت قائم(ع) قيام كند خداوند بيماريها را از مؤمنان دور ميسازد و تندرستي را به آنان باز ميگرداند.
به اميد روزي كه بتوانيم آن دوران نوراني و سراسر معنوي را درك كنيم.
پرسش: با ظهور حضرت مهدي وضعيت اقتصادي مردم چگونه خواهد شد؟
پاسخ: بر اساس روايات با ظهور امام زمان(ع) و برقراري عدالت، همه انسانها از امكانات و نعمتهاي دنيوي بهرهمند ميشوند و فقر از جامعه زدوده ميشود. از امام صادق(ع) نقل شده است: “هنگامي كه قائم ما قيام كند …، زمين گنجهاي خود را بيرون ريخته و آشكار ميكند، به گونهاي كه مردم با چشم خود آنها را ميبينند، و دارندگان زكات سراغ كسي ميروند كه نيازمند باشد تا زكاتشان را به او بدهد، ولي كسي يافت نميشود و مردم از [كمكهاي ديگران] بي نياز ميگردند”.(بحار الانوار، ج52، ص337).
پرسش: آیا ظهور امام زمان (عج) به معنای پایان دوران زندگی و شروع قیامت است ؟ اگر نیست ، پس چرا ظهور امام زمان (عج) را آخر الزمان می نامند ؟
پاسخ: اصطلاح «آخر الزمان» در گفتارهاي اديان آسماني مطرح شده است و مراد از آن روز پاياني عمر دنيا (معناي لغوي) نيست؛ بلكه مراد از آن دوره زماني خاص است كه به نحوي معناي آخر بودن را دارد. اصطلاح آخر الزمان به سه دوره اطلاق شده است:
1. دوره پيامبر خاتم(ص) كه دوران پيامبر اسلام تا قيامت را شامل ميشود. در اين صورت آخر الزمان، يعني، بعد از آن بزرگوار پيامبر و شريعت ديگري نخواهد آمد و دوره آخرين شريعت است.
2. دوره غيبت و سالهاي قبل از ظهور؛ آخر الزمان طبق اين معنا پايان دوره ظلمها و فسادها و حكومتهاي غير الهي است و با ظهور، همه مظاهر شرك و ظلم و فساد از بين ميرود.
3.دوران ظهور؛ يعني زمان تشكيل دولت عدل الهي و اين حاكميت تا آخر عمر دنيا برقرار ميماند و ديگر از بين نميرود.
پرسش: علم و صنعت در زمان ظهور چگونه است ؟
پاسخ: اينكه دوران ظهور و حكومت حضرت مهدي(ع) دوران رشد و شكوفايي علمي است، در آن ترديدي نيست. اين رشد، علاوه بر آنكه از منظر عقل، امري شدني است، مورد اشارهي روايات نيز هست. روايت «27 حرف بودن علم» و روايت «جمع عقول» قابل تأمل و دقت است.
امام صادق(ع) ميفرمايد: دانش 27 حرف است، و همه آنچه كه پيامبران آوردهاند دو حرف آن است و مردم تا كنون جز با دو حرف آشنايي ندارد، و هنگامي كه قائم(ع) قيام كند، 25 حرف ديگر را بيرون آورده و ميان مردم نشر ميدهد، و آن دو حرف را نيز ضميمه ميكند و مجموع 27 حرف را در ميان مردم منتشر ميسازد.(بحار الانوار، ج52، ص336، ح73)؛
در روايت ديگر از امام باقر(ع) نقل شده است: «در روزگار امام مهدي(عج) به اندازهاي به شما حكمت و فهم داده خواهد شد كه يك زن در خانهاش بر طبق كتاب خدا و سنت پيامبر قضاوت (رفتار) ميكند. (همان، ج52، ص352، ح106).
همچنين از آن بزرگوار نقل شده است: « هنگامي كه قائم ما قيام كند، دستش را بر سر بندگان خدا ميگذارد، عقلهاي آنها را جمع كرده و اخلاق آنها را كامل ميكند».(همان، ج52، ص336، ح71).
گفتني است: در روزگار ظهور، از يك طرف مظاهر شرك و فساد و تباهي از بين ميرود، و از طرف ديگر، عدالت در همه ابعاد آن فراگير ميشود؛ در نتيجه امكان رشد و تعالي فراهم ميگردد. از سويي ديگر به بركت ظهور حجت حق و الطاف الهي امكان درك و بينش بيشتري براي انسانها فراهم ميشود. از اين رو امام مهدي(ع) معارف و علوم را در زمينههاي مختلف و مورد نياز در اختيار بشر ميگذارد و بشر نيز با توجه به توانايي درك بالاتر و امكان تجربه و به كار گيري دانش و توليد علم بهتر، ميتواند قلههاي رفيع علم را در نوردد و در زمينههاي مختلف علم پيشرفت كند.
البته اين پيشرفتها، همگام با نياز و خواست و در خدمت ارزشهاي انساني خواهد بود.
مدت زمان چنين شكوفايي روشن و شفاف نيست و در روايات به اين مطلب اشاره نشده است. البته در اين زمينه دو نكته قابل بيان است:
الف. حركت علمي با توجه به زمينههاي مساعد و مطلوب بسيار سريع است؛
ب. اين حركت در چهارچوب حركت اختياري انسان است، نه آنكه معجزه گونه باشد.
انسان با توجه به سعه وجودي خود ميتواند از علم و معرفت بهرهمند شود و هر چه سعه وجودي او بيشتر باشد، بهره او از علم بيشتر ميشود و اگر كسي به بالاترين درجه انساني رسيد (بالاترين حدي كه يك مخلوق ميتوان واجد علم شود) آن علم را به دست خواهد آورد.
البته بايد توجه داشت زندگي مادي ادامه خواهد داشت؛ زيرا رسيدن به عالم آخرت پس از زندگي در دنيا و حيات مادي است. بهره وري از منافع مادي نيز به بهترين حالت شكل ميگيرد و بركات و نعمات آشكار ميشود. البته منافع مادي در زمان ظهور دو مشخصه اصلي دارد:
الف. جامعه در آن عصر، فضيلت محور و ارزش مدار خواهد بود، از اين رو از منافع مادي در راستاي حيات معنوي استفاه شده و دنيا ابزار حركت تكاملي و كسب سعادت خواهد بود.
ب. اين منافع مادي به صورت صحيح در اختيار عموم قرار ميگيرد و همه از آن بهره ميبرند و جامعه طبقاتي نخواهد بود.
بنابراين علم شكوفا ميشود و صنعت در خدمت عموم مردم و در راستاي تعالي و تكامل مردم قرار ميگيرد.
پرسش: ظهور حضرت مهدي براي ناآگاهان نسبت به ايشان چه فايده اي دارد؟ برخورد امام با آنان چگونه خواهد بود؟
پاسخ: امام مهدي(ع) ابتدا خود را معرفي ميكند و آنان را دعوت به تفكر و پذيرش دين حق ميكند. ظهور حضرت چون همراه با تبيين درست و منطقي دين اسلام، نزول حضرت عيسي(ع)، آشكار كردن الواح اصلي تورات، امدادهاي غيبي و معجزات است، باعث ميشود همه او را بشناسند و كسي نسبت به او و حركتش نا آگاه نباشد. نتيجه اين امور، گرويدن اكثريت قريب به اتفاق مردم به حضرت و پذيرش او ميشود. حال، اگر كسي به مخالفت و انكار بپردازد و رو در روي حضرت قرار گيرد و قصد تقابل را داشته باشد، امام مهدي(ع) با او ميجنگد، و سر انجام جنگ نيز چيزي جز هلاكت و نابودي كفار و پيروزي حضرت نيست.
با پيروزي حضرت، همه، از بركات معنوي ظهور بهره ميبرند چرا كه طبق آيات شريفه قرآن، آينده جهان از آن دين اسلام و حاکميت دين حق است.(توبه، آيه 32و 33) کل زمين در اختيار بندگان صالح قرار مي گيرد(انبياء، 105) و حجت خدا و مؤمنان صالح، به خلافت و حکومت مي رسند. در اين روزگار دين مورد رضايت خدا (اسلام) پا بر جا و برقرار ميشود(و احکام و معارف آن در سرتاسر جهان اجرا ميگردد.)، امنيت و آرامش کامل برقرار مي گردد و عوامل نا امني و مظاهر ظلم و فساد از بين مي رودو عبادت واقعي (و عبوديت و بندگي حقيقي) به صورت عمومي تحقق مي يابد(نور، آيه 55).
در آن روزگار طلايي، قرآن و نماز و مسجد جايگاه حقيقي خود را پيدا ميكنند. تعليم قرآن تبديل به يك فرهنگ عمومي ميشود. امام علي(ع) در روايتي فرموده است: گويا شيعيان خود را ميبينم كه در مسجد كوفه، خيمهها زده و قرآن را بدان گونه كه نازل شده به مردم ميآموزند.(بحار الانوار، ج 52، ص 364). به اين صورت است كه مسجد مكان تعليم و تربيت ديني ميشود و نماز ـ كه اصليترين نوع عبادت است ـ خالصانه انجام ميشود. خداوند در تبيين آن روزگار ميفر مايد:” يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئاً” ؛ “عبادت ميكنند مرا و نسبت به من چيزي را شريك قايل نميشوند”. در آن دوران زينتها و بناهاي اضافي مسجد از بين ميرود تا اين مكان به درستي محل مناجات و عبادت باشد.
زندگي مادي ادامه خواهد داشت؛ زيرا رسيدن به عالم آخرت پس از زندگي در دنيا و حيات مادي است. بهره وري از منافع مادي نيز به بهترين حالت شكل ميگيرد و بركات و نعمات آشكار ميشود. البته منافع مادي در زمان ظهور دو مشخصه اصلي دارد:
الف. جامعه در آن عصر، فضيلت محور و ارزش مدار خواهد بود، از اين رو از منافع مادي در راستاي حيات معنوي استفاه شده و دنيا ابزار حركت تكاملي و كسب سعادت خواهد بود.
ب. اين منافع مادي به صورت صحيح در اختيار عموم قرار ميگيرد و همه از آن بهره ميبرند و جامعه طبقاتي نخواهد بود
پرسش: صحت اینکه در زمان ظهور ، یأجوج و مأجوج هم پدیدار می شوند ، چیست ؟
پاسخ: در بعضي از روايات در ميان علايم ظهور از خروج يأجوج و مأجوج آمده است؛ لذا ميتوان گفت يكي از نشانهها نيز خروج يأجوج و مأجوج است. مانند روايت حذيفه كه از پيامبر نقل ميكند: «عشر آيات بين يدي الساعه: خمس بالمشرق و خمس بالمغرب فذكر الدابه و الدجال و طلوع الشمس من مغربها و عيسي بن مريم(ع) و يأجوج و مأجوج و انه يغلبهم و يغرقهم في البحر و لم يذكر تمام الآيات».(خصال شيخ صدوق، ص447، ح46 و ص449، ح52).
و قرآن نيز فرموده است: «حتي اذا فتحت يأجوج و مأجوج و هم من كل حدب ينسلو»؛«تا آن زمان كه يأجوج و مأجوج گشوده شوند و آنها از هر محل مرتفعي به سرعت عبور ميكنند.(انبياء ، آيه 96).اين آيه بر دوران ظهور تطبيق شده است.(معجم احاديث الامام المهدي، ج2، ص149، ح490).
البته بايد دانست، در بعضي موارد، نشانههاي ظهور با نشانههاي قيامت مخلوط گرديده است و از بعضي روايات(معجم احاديث الامام المهدي، ج5، ص2166) استفاده ميشود كه پديد آمدن يأجوج و مأجوج از نشانههاي قيامت است. بنابراين براي اظهار نظر در مورد اين كه اين اتفاق در زمان ظهور خواهد بود يا نزديك قيامت، احتياج به تحقيق بيشتر دارد. همان گونه كه اصل قضيه يأجوج و مأجوج و ماهيت آن بررسي دقيقتري را ميطلبد.
پرسش: سرنوشت شيطان در ظهور چگونه است؟
پاسخ: در قرآن مجيد از شيطان نقل ميکند که پس از اينکه به دليل سجده نکردن بر انسان و تمرد از دستور الهي، رانده شد، به خداوند عرض کرد: ” قالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِي إِلى يَوْمِ يُبْعَثُونَ”؛”پروردگارا! مرا تا روزي که بر انگيخته خواهند شد مهلت ده”(حجر، 36). شيطان در اين درخواست دو مطلب را از خداوند متعال خواسته است: 1. به او مهلت داده شود، 2. اين مهلت تا قيامت و روز مبعوث شدن بندگان ادامه داشته باشد.
پاسخ حضرت حق تعالي به او چنين است: ” قالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِينَ * إِلى يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ ؛تو از مهلت يافتگاني، تا روز و وقت معلوم”(حجر، 37و38) خداوند متعال به او مهلت داده است و درخواست اولي او را اجابت کرده است. اما درخواست دوم او او را که خواسته بود تا روز قيامت مهلت داشته باشد اجابت نشده است، بلکه تا روز و وقت معلوم به او مهلت داده شده است. پسرش اين است که ” وقت معلوم” چه زماني است؟ در بحار الانوار، ج60 ص221، از امام صادق(ع) روايتي وارد شده است ابن وهب از امام درباره سرنوشت ابليس در آيه پرسش ميکند که اين روز، چه روز و زماني ااست؟ امام ميفرمايند: “اي وهب! آيا تصور ميکني که آن روز زماني است که خدا در آن روز مردم را مبعوث ميکند؟(چنين نيست) بلکه خداوند ابليس را تا روز قيام قائم ما مهلت ميدهد. در آن زمان حضرت، ابليس را محم ميگيرند و گردن او را ميزند و آن روز، زمان معلوم است.”
هدف اصلي انسان سعادت است و سعادت در جامعه بشري با حکومت حضرت مهري(ع) حاصل ميشود که در آن زمان زمين پر از عدل و داد ميشود و خبري از کفر و ظلم نيست. در آن زمان، قلبها از وسوسههاي شيطاني پاک ميشود و فساد نابود ميگردد. در اين روز، ابليس که کاري جز وسوسه و به انحراف کشاندن جامعه بشري ندارد، به عنوان اصل فساد، گردن زده ميشود پس منظور از کشته شدن ابليس و شيطان به دست حضرت، به قتل رساندن شيطان و پايان مهلتي است که به شيطان داده بود.
البته قتل شيطان و ابليس، به معناي از بين رفتن همه شياطين به ويژه انسانهاي شيطان صفت نيست، زيار تکليف برقرار است و تکليف دائر مدار اختيار خير و شر است و برخي انسانها هتسند که نقش شيطان را بر عهده دارند. ضمن اينکه نفس اماره نيز اتس. امام رئيس شيطانها را که نقشي اساسي براي انحراف و گناه دارد از بين ميبرد.
براي آگاهي بيشتر به تفسير الميزان، ج14، ص167ـ 169 ذيل آيه 38 از سوره مبارکه حجر و ص 184 ذيل بحث روايي آيه مذکور مراجعه شود.
پرسش: در زمان حکومت حضرت مهدی (عج) ، نعمت ها فزونی یافته و مردم به یکدیگر نیکی می کنند و فرائض الهی را به خوبی انجام می دهند ، آیا با توجه به اینکه این خوبی ها از پیش ، پیش بینی شده اند و از ویژگی های حکومت الهی هستند ( یعنی مردم خود هیچ نقشی در به دست آوردن این صفات ندارند ) باز هم مردم بهشتی می شوند یعنی انجام صالحات ثواب دارد ؟
پاسخ: در مورد سيماي ظهور و خوبيهاي دوران ظهور بايد گفت: اين زيباييها به دو دسته تقسيم ميشوند: يك قسم بركات و الطاف الهي است مانند فزوني باران و … قسم دوم عدالت گستري و حركت عمومي مردم به طرف نيكيها.
قسم اول هر چند به ظاهر بدون ارتباط با مردم است؛ ولي اگر به آيات و روايات دقت شود روشن ميشود مردم نيز در پيدايش بركات دخالت دارند. خداوند در آيات متعدد بين فزوني نعمت و يا فساد نعمت با اختيار و عملكرد انسانها رابطه برقرار كرده است. در جايي ميفرمايد: اگر مردم ايمان بياورند و تقوا را پيشه خود سازند، بركات آسماني و زميني را بر روي آنها ميگشاييم(اعراف، 96) و در جايي ديگر ميگويد: «ظهر الفساد في البر و البحر بما كسبت ايدي الناس»(روم، 41) چنانچه همين عبارت در دعاي عهد (مفاتيح الجنان، بعد از دعاي ندبه) آمده است كه فساد در خشكي و دريا ظاهر شد به واسطه آنچه انسان انجام داده است.
قسم دوم كاملاً با چگونگي و منش زندگي انسان در ارتباط است، بدين معني كه اولاً مردم خواهان عدالت و كمال هستند، و ثانياً امكان اين امر فراهم ميشود. يعني در دوران ظهور حقايق به درستي براي مردم تبيين ميشود و در آن روزگار غولهاي تبليغات و رسانهاي مطالب را وارونه و دلخواه خود تغيير نميدهند، مانعي بر سر راه رساندن پيام حضرت به مردم نخواهد بود، زمينههاي كفر و شرك و مناديان انحراف از بين ميروند، به بركت حضور حضرت عقلها رشد يافته و تكامل مييابند. در اين روزگار مردم خود خوبي را ميخواهند و به آن عمل ميكنند.
بايد توجه داشت انسانهاي دوران ظهور همانند انسانها در دوران غيبت داراي اختيارند. آنان خود بايد نيكي را بخواهند و بدان عمل كنند تا سزاوار دريافت پاداش الهي شده و به بهشت روند، انسان مجبور نه لايق پاداش است و نه مستحق مجازات و كيفر.
بله در دوران ظهور به بركت حضور و حكومت الهي حضرت، زمينه مناسبي براي حركت عمومي جامعه به طرف نيكيها است و عموم مردم در جاده صلاح و رستگاري گام برميدارند. البته اينكه سخن از اجراي عدالت فراگير است خود نشانه آن است كه ممكن است فردي دچار خطا و انحراف بشود؛ ولي اگر رفتار او منجر به تجاوز به حقوق ديگران شد فوراً عدالت در مورد او اجرا شده و مجازات ميشود.
پرسش: جهان پس از ظهور چگونه خواهد بود و آيا در آن زمان کسي خواهد بود؟
پاسخ: الف. حيات مادي بعد از ظهور از جهت قوانين و سنتهاي حاكم بر جهان هستي و ماده با قبل از ظهور تفاوت ندارد. ولادت و مرگ افراد يكي است، استعدادها و ويژگيهاي انساني فرق نميكند. بنابراين انسانهاي بعد از ظهور نيز هنگام پايان پيمانه عمرشان از دنيا ميروند. خداوند ميفرمايد: “كل نفس ذائقه الموت؛ هر كس مرگ را ميچشد(خواهد مرد)”(آل عمران، آيه 185).
بله ممكن است به علت رشد چشمگير علم و دانش بشري و از بين رفتن بسياري از عوامل مرگ زودرس مانند جنگ و بيماريها، انسانها عمر طولاني داشته باشند. ولي سر انجام همه ميميرند.
ب. سيماي دوران پس از قيام را چنين ميتوان به تصوير كشيد:
درباره شكوفايي و پيشرفت در جامعه پس از ظهور، به صورت عام و كلي به چند گزينه ميتوان اشاره كرد:
1. اجراي مقررات و دستورهاي زيبا و مترقي و انسانساز اسلام با عمل به كتاب خداو احياي سنت پيامبر و از بين بردن بدعتها؛ امام علي(ع) فرمود: “آنچه از كتاب و سنت مرده است، زنده ميكند”.(نهج البلاغه، خطبه 138).
2. شكوفايي علم و دانش ؛ امام صادق(ع) ميفرمايد: “دانش، بيست و هفت حرف است و همه آن چه پيامبران آوردهاند، تنها دو حرف از آن است و مردم تا كنون جز با آن دو حرف با حرفهاي ديگر آشنايي ندارند. هنگامي كه قائم قيام كند، بيست و پنج حرف ديگر را بيرون ميآورد و بين مردم نشر و گسترش دهد و آن دو حرف را نيز ضميمه كند و مجموع بيست و هفت حرف را ميان مردم گسترش ميدهد.(بحار الانوار، ج52، ص336).
3. پيشرفت و گسترش امور ديني و معنوي كه با آموزههاي مختلفي همراه است:
* آموزش قرآن؛ امام علي(ع) فرمود: “گويا شيعيانم را ميبينم كه در مسجد كوفه، گرد آمده اند و با برپايي چادرهايي، مردم را به همان ترتيبي كه قرآن فرود آمده بود، آموزش ميدهند”.(بحار الانوار، ج52، 364).
* فراگيري حكمت؛ امام باقر(ع) فرمود: در روزگار مهدي(ع) به اندازهاي به شما حكمت و فهم داده ميشود كه يك زن در خانهاش، بر طبق كتاب خدا و سنت پيامبر قضاوت (رفتار) ميكند”.(بحار الانوار، ج52، ص352). نيز فرمود: “در زمان او به شما حكمت داده ميشود”(بحار الانوار، ج52، ص352).
* توجه به عبادت؛ امام علي(ع) فرمود: “مردم در روزگار مهدي(ع) به عبادت و دين روي ميآورند و نماز را به جماعت برگزار ميكنند”. (عقد الدرر، ص159).
* رشد اخلاق و صفات پسنديده و از بين رفتن رذايل و صفات ناپسند؛ امام علي(ع) فرمود: “هنگامي كه قائم ما قيام كند كينههاي بندگان نسبت به هم از دلهايشان زدوده ميشود”. و در روايتي امام باقر(ع) فرمود: “هنگامي كه قائم ما قيام كند، دستش را بر سر بندگان ميگذارد و اخلاقشان را به كمال ميرساند”.(بحار الانوار، ج52، ص336).
4. امنيت فراگير در عرصههاي مختلف؛ خداوند ميفرمايد:”و ليبدلنهم من بعد خوفهم امناً؛ ترسشان را به امنيت و آرامش مبدل ميكند”.(نور؛ آيه 55).
امام صادق درباره آيه “سيروا فيها ليالي و اياماً آمنين”(سبأ، آيه 18) فرمود: “همراهي با قائم ما اهل بيت است”. (بحار الانوار، ج 52، ص313، ح8).
5. اقتصاد شكوفا و سالم؛ امام صادق(ع) فرمود: “در دولت مهدي(ع) ربا از بين ميرود”. (منتخب الاثر، ص474) و در مورد عمران و آبادي، امام باقر(ع) فرمود: “در زمان حكومت مهدي(ع) در روي زمين، ويرانهاي باقي نميماند، مگر آنكه آباد ميگردد”.(منتخب الاثر؛ ص606). محصولات كشاورزي فراوان ميشود. پيامبر(ص) فرمود: “رودخانهها، پر از آب ميشود و چشمهسارها به جوشش آمده، لبريز ميگردد و زمين چند برابر محصول ميدهد”. (بحار الانوار، ج52، ص304) و دام و گوسفند فراوان ميگردد.(بحار الانوار، ج 51، ص81).
6. سلامتي جسم و روان؛ امام باقر(ع) فرمود: “هر كس قائم را درك كند، اگر به بيماري دچار باشد، شفا يابد و چنانچه دچار ناتواني باشد، توانا و نيرومند گردد”.(بحار الانوار، ج52، ص335، ح68).
خلاصه آنكه: طبق آيات شريفه قرآن، آينده جهان از آن دين اسلام و حاکميت دين حق است.(توبه، آيه 32و 33) کل زمين در اختيار بندگان صالح قرار مي گيرد(انبياء، 105) و حجت خدا و مؤمنان صالح، به خلافت و حکومت مي رسند. در اين روزگار دين مورد رضايت خدا (اسلام) پا بر جا و برقرار ميشود(و احکام و معارف آن در سرتاسر جهان اجرا ميگردد.)، امنيت و آرامش کامل برقرار مي گردد و عوامل نا امني و مظاهر ظلم و فساد از بين مي رودو عبادت واقعي (و عبوديت و بندگي حقيقي) به صورت عمومي تحقق مي يابد(نور، آيه 55).
پرسش: پيشرفت علوم در دوران امام مهدي چگونه است؟ و چه سودي دارد؟
پاسخ: امام صادق(ع) مي فرمايد: “العلم سبعة و عشرون حرفا فجميع ما جاءت به الرسل حرفان فلم يعرف الناس حتي اليوم غير الحرفين فاذا قام القائم اخرج الخمسة و العشرين حرفاً فبثها في الناس و ضم اليها الحرفين حتي يبثها سبعة و عشرين حرفا”؛”علم 27 حرف است و تمام آنچه پيامبران آوردهاند، دو حرف است و مردم تا امروز جز اين دو حرف را نميدانند و زماني كه قائم قيام كند 25 حرف را خارج ميكند و بين مردم منتشر ميسازد و آن دو حرف را نيز به آنها ضميمه ميكند تا 27 حرف را پخش كند”.(بصائر الدرجات، ص117).
بنابراين روايت؛ در زمان ظهور، علم پيشرف فراواني خواهد كرد؛ اما اينكه اين علم چه سودي دارد؛ طبيعي است كه هر سود و رفاه و پيشرفت مادي و معنوي كه نصيب انسان ميشود بر پايه علم و آگاهي استوار است. بنابراين مقدمه تمام وعدههاي نيكي كه براي دوران ظهور داده شده، پيشرفت علم است. تا زماني كه بالا برود، معنويت و عدالت و امنيت قابل اجرا نخواهد بود. البته بعضي آنها را از نوع علم تجربي ميدانند و معتقدند: منظور پيشرفت پزشكي، كشاورزي، فصانوردي و … است و بعضي آن را علوم الهي و نحوه تقرب و نزديك شدن به خدا ميدانند؛ يعني، مردم در زمان حضرت ميآموزند چگونه بنده واقعي گردند و در اثر پيشرفت معنوي قادر به هر كاري ميشوند(مانند عارفان حقيقي در زمان ما). به هر حال سود علم چيز مخفي نيست كه احتياج به توضيح داشته باشد چه علم الهي باشد چه علم طبيعي.
پرسش: مدت زمان مبارزه امام مهدي تا پيروزي نهايي را بيان کنيد.
پاسخ: در روايات به صورت صريح در اين باره چيزي مطرح نشده است. بر اساس بعضي روايات برخي استفاده كردهاند كه جنگ، پس از هشت ماه فروکش خواهد نمود: “مهدي(ع) هشت ماه شمشيرش را حمايل ميكند”.(بحار الانوار، ج 51، ص 133).
پرسش: کاری را که امام زمان (عج) در ظهور برایش مهم است چیست ؟ و فرق او و امامان دیگر با مرتاض هایی که مریض شفا می دهند و فقیر را غنی می کنند چیست ؟ و آیا امام برای این مسائل می آید و یا برای امر مهمی غیر از اینها می آید ؟
پاسخ: آنچه براي امام زمان(ع) در زمان ظهور در درجه اول اهميت دارد عدالت گستري و اجراي صحيح دين است تا مردم به درستي عبادت و عبوديت خداوند را انجام دهند(نور/55) و در سايه تحقق دين و اجراي عدالت، انسانها به صورت عموم به رشد و كمال برسند. البته در سايه اين حكومت عدل گستر، بركات مادي نيز براي انسان خواهد بود(مانند اقتصاد سالم، رفاه عمومي، بهداشت و سلامت همگاني).
اما فرق ائمه(ع) با مرتاضان: مرتاضان اولاً قدرتي كه به دست آورده اند، از راه رياضتهاي غير صحيح و غير الهي است. ثانيا قدرت آنان محدود است. ثالثا رضايت و مصلحت الهي مورد نظر آنان نيست. در حالي كه ائمه(ع) بر اساس قدرت و اذن خدا عنايتهايي را ميكنند و در اين كمكها رضايت الهي و مصلحت او را مد نظر قرار ميدهند. آنان اين قدرت را از جانب خدا در اختيار دارند و در راستاي رضاي او حركت ميكنند.(براي آگاهي بيشتر به بحث نبوت و فرق معجزه با كارهاي مرتاضان مراجعه كنيد)
پرسش: وضعيت جهان پس از ظهور امام زمان چگونه خواهد بود؟ حکومت ايشان چگونه است؟
پاسخ: در مورد نحوه حكومت امام زمان(عج) به طور جزئي و موردي نميتوان سخني گفت كه دقيقا اركان حكومت، نحوه اداره جهان و قواي موجود در نظام چگونه خواهد بود، اما از روايات استفاده ميشود كه كل جهان تحت حكومت امام خواهد بود و حكومت واحد جهاني با يك بينش كه همان اسلام است اداره خواهد شد و در نقاط مختلف دنيا ياران امام حكومت را به دست خواهند گرفت، آنان دستورات لازم را از امام گرفته و با فرمان و راهنمايي ايشان مردم را هدايت و رهبري خواهند كرد. همه مردم دنيا امتي واحده خواهند شد و … بنابراين طبيعي است كه مرزهاي سياسي كنوني ـ كه ساخته دست سياستمداران و گاهي ظالمان و كشور گشايان بوده بي معنا گردد و مردم دنيا مانند برادر ديني و اهل يك كشور، در همه جا كرامت و ارزش داشته و بيگانه و غير بومي محسوب نشوند.
خداوند در سوره توبه آيه 33 و در سوره فتح آيه 28 و در سوره صف آيه 8 بشارت داده است كه دين اسلام، بر همه اديان غلبه ميكند. مراد از اين غلبه برتري ظاهري است، بدين معنا كه دين اسلام بر جهان سيطره مييابد كه بنابرروايات اين برتري در زمان امام مهدي(عج) خواهد بود. قرآن در آيه 55 سوره نور نيز وعده حكومت اسلامي را بر زمين ميدهد كه بنابر روايات اين حاكميت در زمان امام مهدي(عج) اتفاق ميافتد. امام باقر(ع) درباره آيه “الذين ان مكناهم…” فرمود: “اين آيه براي آل محمد(ص) مهدي و اصحاب او است. مشرقها و مغربهاي زمين (كل زمين) را در اختيار آنها قرار ميدهد و دين را ظاهر ميكند.(منتخب الاثر، فصل 7، باب1).
پرسش: ظهور حضرت مهدي براي ناآگاهان نسبت به ايشان چه فايده اي دارد؟ برخورد امام با آنان چگونه خواهد بود؟
پاسخ: امام مهدي(ع) ابتدا خود را معرفي ميكند و آنان را دعوت به تفكر و پذيرش دين حق ميكند. ظهور حضرت چون همراه با تبيين درست و منطقي دين اسلام، نزول حضرت عيسي(ع)، آشكار كردن الواح اصلي تورات، امدادهاي غيبي و معجزات است، باعث ميشود همه او را بشناسند و كسي نسبت به او و حركتش نا آگاه نباشد. نتيجه اين امور، گرويدن اكثريت قريب به اتفاق مردم به حضرت و پذيرش او ميشود. حال، اگر كسي به مخالفت و انكار بپردازد و رو در روي حضرت قرار گيرد و قصد تقابل را داشته باشد، امام مهدي(ع) با او ميجنگد، و سر انجام جنگ نيز چيزي جز هلاكت و نابودي كفار و پيروزي حضرت نيست.
با پيروزي حضرت، همه، از بركات معنوي ظهور بهره ميبرند چرا كه طبق آيات شريفه قرآن، آينده جهان از آن دين اسلام و حاکميت دين حق است.(توبه، آيه 32و 33) کل زمين در اختيار بندگان صالح قرار مي گيرد(انبياء، 105) و حجت خدا و مؤمنان صالح، به خلافت و حکومت مي رسند. در اين روزگار دين مورد رضايت خدا (اسلام) پا بر جا و برقرار ميشود(و احکام و معارف آن در سرتاسر جهان اجرا ميگردد.)، امنيت و آرامش کامل برقرار مي گردد و عوامل نا امني و مظاهر ظلم و فساد از بين مي رودو عبادت واقعي (و عبوديت و بندگي حقيقي) به صورت عمومي تحقق مي يابد(نور، آيه 55).
در آن روزگار طلايي، قرآن و نماز و مسجد جايگاه حقيقي خود را پيدا ميكنند. تعليم قرآن تبديل به يك فرهنگ عمومي ميشود. امام علي(ع) در روايتي فرموده است: گويا شيعيان خود را ميبينم كه در مسجد كوفه، خيمهها زده و قرآن را بدان گونه كه نازل شده به مردم ميآموزند.(بحار الانوار، ج 52، ص 364). به اين صورت است كه مسجد مكان تعليم و تربيت ديني ميشود و نماز ـ كه اصليترين نوع عبادت است ـ خالصانه انجام ميشود. خداوند در تبيين آن روزگار ميفر مايد:” يَعْبُدُونَنِي لا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئاً” ؛ “عبادت ميكنند مرا و نسبت به من چيزي را شريك قايل نميشوند”. در آن دوران زينتها و بناهاي اضافي مسجد از بين ميرود تا اين مكان به درستي محل مناجات و عبادت باشد.
زندگي مادي ادامه خواهد داشت؛ زيرا رسيدن به عالم آخرت پس از زندگي در دنيا و حيات مادي است. بهره وري از منافع مادي نيز به بهترين حالت شكل ميگيرد و بركات و نعمات آشكار ميشود. البته منافع مادي در زمان ظهور دو مشخصه اصلي دارد:
الف. جامعه در آن عصر، فضيلت محور و ارزش مدار خواهد بود، از اين رو از منافع مادي در راستاي حيات معنوي استفاه شده و دنيا ابزار حركت تكاملي و كسب سعادت خواهد بود.
ب. اين منافع مادي به صورت صحيح در اختيار عموم قرار ميگيرد و همه از آن بهره ميبرند و جامعه طبقاتي نخواهد بود.