عملیات در جبهه ی دزلی

پنجشنبه 4 دی 1359 17 صفر 1401 25 دسامبر 1980
مرکز مطالعات وتحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در کتاب “هویزه ،آخرین گامهای اشغالگر”از مجموعه کتابهای “روزشمار جنگ ایران وعراق” می نویسد:
 امروزجبهه های جنگ شاهد چهار عملیات موفق در سطح محدود از سوی رزمندگان اسلام بود .اولین عملیات درجاده ماهشهر  آبادان انجام شد وطی آن نیروهای عراقی مجبور به ترک مواضع خود گردیده ، یک کیلومتر عقب نشینی کردند . ( 1 )
علی رغم این اقدام ، رادیو بغداد اعلام کرد همه ناظران سیاسی و نظامی بر آنند که کلیه مواضع تدافعی اطراف آبادان در شُرف سقوط به دست نیروهای عراقی است و هلی کوپترهای عراقی روزانه به کمک توپخانه سنگین باقی مانده سنگرها را در هم می کوبند . ( 2 ) امروز در منطقه جنوب ، شهر اهواز از ساعت 10 تا 24 زیر آتش توپخانۀ عراق قرار گرفت که خسارتهای جانی و مالی فراوانی به بار آمد . ( 3 )
 
عملیات در جبهه ی  دزلی
دومین عملیات در جبهه های غرب انجام شد. فرمانده سپاه مریوان ، احمد متوسلیان ، طی گزارشی جمع بندی درگیری های منطقه دزلی را ارائه داد : از درگیریهای رخ داده ، نتایج زیر به دست آمده است : آبادیهای رام ، دزلی ، کوه دال نبی ، گردنه تمانجیر و همینطور کوه نیط به تصرف درآمد و مقدار قابل ملا حظه ای تسلیحات و ابزار نظامی به همراه مهمات مربوطه غنیمت گرفته شد . ( 4 )

سومین عملیات امروز در منطقه بازی دراز انجام شد ، خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی از عملیات یک واحد ارتش خبر داد که با پشتیبانی آتش توپخانه ، 20 تن از بعثی ها را به هلاکت رساندند و 30 مزدور صدام را به اسارت درآوردند . در این گزارش انهدام تعدادی خودرو و ادوات دشمن نیز قید شده است . ( 5 )
 عملیات چهارم در جنگ نابرابر هوایی توسط عقابان شجاع وتیز پرواز نیروی هوایی وبرعلیه پالایشگاه نفت کرکوک انجام شد.
 مرکز اطلاعات غرب سپاه گزارش داد :
دربمباران پالایشگاه کرکوک عراق توسط جنگنده های جمهوری اسلامی ایران ، خسارت وارده 90 % بوده است ، بطوریکه پالایشگاه مذکور تا 8 روز در آتش می سوخت و قسمت زیادی از آن منهدم گردید . این پالایشگاه در حال حاضر تعطیل است . ( 6 )

رویدادهای دیگر این روز:
  حضرت امام در دیدار با عده ای از معلولین و بسیجیان عازم به جبهه ، ضمن تمجید از روحیه آنان ، گفتند : … این منظر ه ها را که می بینم و این عزمهای راسخ و تصمیم های جزم که در شما جوانان می بینم ، از وضع شما هم ابتهاج دارم و هم متأثرم . ایتهاج به اینکه یک ملتی آن طور متحول شده است که در راه خدا همه چیز خودش را نثار می کند و با آغوش باز دنبال مرگ می رود . این در طول تاریخ اگر نمونه ای داشته باشد ، در صدر اسلام است ، بعد از آن ، نمونه ای ندارد و مثل شما جوانها نمونه ای نیست . و تأثر برای اینکه این جوانهای عزیز ما که باید برای ملت ما خدمت کنند و برای اسلام خدمت کنند ، به دست اشرار شهید شدند یا معلول ، این موجب تأثر بسیار است . و تأثر دیگر اینکه این گروه های منحرف و این اشخاصی که طرفدار ابرقدرت ها هستند و می خواهند همان وضع سابق را پیش بیاورند ، یا درصدد قدرت طلبی هستند ، چطور می خواهند با خون این شهیدان ما و با این معلولان ما ، اینها را ندیده بگیرند و برای قدرت خودشان یا برا ی ابرقدرت ها خدمت کنند و از روی خون این جوانهای ما بگذرند و خدمت به امریکا و شوروی بکند ؟ الان باز هم در هر گوشه ای از مملکت ما این گروههای منحرف  وارد شدند و مشغول توطئه هستند و مشغول شرارت ، البته نه شرارت آنها و نه توطئه آنها در مقابل ملت ما و در مقابل قوای مسلح ما کاری از آنها نمی آید . ( 7 )
 
 نخست وزیر ( رجایی ) در یک سخنرانی تلویزیونی که بعد از جلسه هیأت دولت ایراد کرد ، اقدامات کسانی را که در پی به تشنج کشاندن اوضاع داخل هستند ، مذمّت کرد و ضمن برشمردن مشکلات جنگ ، گروه هایی را که در صدد تضعیف ارگانهای مملکتی هستند خطاب قرار داد و گفت : … آنهایی که آرامش ما را می گیرند در حالیکه می بینند با آمریکا و مزدور او می جنگیم و شهید می شویم ، اینها چطور می توانند به خودشان قیافه ضد امپریالیستی بدهند ؟
 حال آنکه ما با امپریالیسم می جنگیم ، رنگ خون شهدای ما ش اهد حرکتمان هست . آنهایی که با ما می جنگند ، دقیقاً معلوم است که چه موضع گیری دارند و چگونه در مقابل تاریخ جواب خواهند داد . خب ، عده ای از آنها هستند که خائنند و ما حرکتشان را می شناسیم و به یاری خدا وبه همت مردم پاسخ آنها را خواهیم داد . ولی عده ای هستند که نمی توانند . واقعاً به نظر من در این شرایط طرح مسایلی که بیتوجه به مسایل جنگ و بی توجه به گرفتاریهای ناشی از جنگ است ، قابل توجیه نیست .
خب ، جنگ ادامه پیدا کرده ، تمام فشارهای ناشی از ادامه جنگ روی دوش دولت است . دولت باید تمام هزینه های جنگ را ت امین کند ، دولت باید جنگ زده ها را اسکان بدهد و دلجویی کند ، تمام این کارها دست دولت است . حالا در این شرایط دولت را درگیر مسایل داخلی کردن ، هیاهو راه انداختن ، احیان اً درگیری به وجود آوردن ، اینها واقعاً برای هم میهنان عزیز ما که در جریان مسایل هستند ، روشن است و بدون جواب نخواهد ماند . من توصیه ام این است که اگر کسی واقعاً کم فکر کرده است و داخل این جریانها شده است ، اندکی به خود بیاید و حداقل یک چیزی را که برای خودش باید جواب پیدا کند ، این است که ما به یک استقلال واقعی رسیده ایم . هر حرکتی که این است قلال را متزلزل کند ، ضدانقلابی است . ما با امپریالیسم می جنگیم . هر حرکتی که ما را تضعیف کند ، همکاری با امپریالیسم است . ( 8 )
 
 صدام طی نطقی در جلسه هیأت دولت ، نظرات خود را پیرامون شروع جنگ و برنامه های توسعه و عمران عراق بازگو کرد :
 یکی از دلایلی که جنگ را به وجود آورد ، این بود که ما را از روند توسعه باز دارد و بازسازی کشور را متوقف نماید . هر عراقی قادر است نقش تاریخی خویش را در حوزه عمل و در معیاری ملی بر عهده گیرد . چنین امری در چارچوب همبستگی بین شهروندان در زمینه های بازسازی اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و سیاسی و ارتش و در زندگی شخصی افراد تحقق یافته است . ما باید فعالیت سازندگی را همچنان که در جبهه دزفول ، اهواز ، مهران ، قصر شیرین می جنگیم ، بیفزاییم و همان اندیشه قاطعانه و مسئولانه را از خود بروز دهیم .

صدام همچنین در مورد مطامع عراق در سایه جنگ گفت : دلیل واقعی جنگ صرفنظر از نکات روشن و معلومی که بر همه آشکار است ، این است که عراق با تجدید حیات خود قصد داشت تمامی منطقه و خصوصاً سرزمین عرب را به نحوی مثبت تحت تاثیر قرار دهد … این مسأله ما را به 700 سال قبل بر می گرداند ، به آن دورانی که عراق از نقش تاریخی خود محروم گردید و الزاماً با رکود و خرابی مواجه شد . برخی محافل که ادعای عرب بودن دارند ، می پرسند چرا ما قراردادهای 1975 الجزایر را به عنوان اساس مذاکرات قبول نمی کنیم ، در حالیکه ما خود آنها را امضا ء کرده ایم ، ما جواب می دهیم : بله ، ما قرارداد 1975 را امضاء کردیم ، ولی به موجب این قرارداد حقوق قانونی بیشتر به نفع ایران بود ، چون با پشتیبانی صهیونیست ها و امریکاییها از نیروی نظامی خود استفاده کردند .
 صدام در مورد تداوم جنگ گفت : برخی از اعراب و مح افل خارجی به ما پیشنهاد کرده اند به مرزهای قبلی خود برگردیم ، به این دلیل که ما ایرانیها را شکست دادیم . جواب ما این است که شروع جنگ بر این اساس نبود ، بلکه هدف رفع تهاجم بوده است . جنگ نه فقط برای دستیابی بر حاکمیت اراضی ما بلکه برای قطع تجاوزات نظامی بود که دائم علیه مواضع مرزی ما اعمال می شد .
 وی دربارۀ طولانی شدن جنگ گفت : یک جنگ طولانی قدرت بالقوه عراق را از بین نمی برد ، زیرا شهرهای عراق در تیررس توپخانه های ایران نیستند ، بلکه بر عکس یک جنگ طولانی اقتصاد ، منابع انسانی و قدرتهای اخلاقی و سیاسی ایران را از بین خواهد برد . چنین امری موجب از هم پاشیدگی ایران می گردد . در حالیکه عراق تجزیه ناپذیر است . ( 9 )
 صدام در توجیه و ضرورت تداوم اشغال خاک ایران گفت : وقتی جنگی آغاز شود ، عاقلانه تر این است که چرخه آن در سرزمین دشمن بگردد نه در خاک ما … شاید کسی به شما بگوید تا خود شما بپرسید حال که ایرانیان را شکست دادیم و به آنها فهماندیم که می توانیم در برابرشان بایستیم و آزارشان دهیم ، پس به مرزهای بین المللی خود که زین القوس ، سیف سعد و نقاط دیگری است که در دست آنان بود و اکنون آنها را پس گرفته ایم باز گردی م ، جواب این است :
 شط العرب را مرز زمینی نمی تواند ایمن کند . حاکمیت لازم است ، از آن گذشته ، شما عقب می نشینید و آنان به مرزهای شما می رسند و آنگاه محورهای خطرناکی در برابرشان قرار خواهد گرفت . بنابراین احتمالاتی را که آنان در برنامه ریزی های خود منظور دا شته اند ، چنین خلاصه می شود که در این محورها پیشروی کنند و شما را ناچار به دفاع در سرزمین خویش بنمایند وشهرهای عراق را همانگونه که اکنون وضعیت دزفول ، اهواز ، آبادان و گیلان است هدف قرار دهند . ما هیچگاه چنین اشتباهی را مرتکب نخواهیم شد . مرزهای نظامی ما در زمان جنگ همین مرزهاست .
 وی به خطرات عقب نشینی از سرزمینهای اشغالی ایران اشاره کرد و گفت : هر قدر عقب نشینی کنیم ، آنها تعقیبمان خواهند کرد و بار دیگر ما را مورد حمله قرار خواهند داد . با عقب نشینی ، بصره در تیررس توپخانه ای آنان قرار خواهد گرفت و در ز مانی دیگر توپخانه ای ر ا در منطقه آبادان قرار داده ، بصره را خواهند کوبید .
 صدام خطاب به مسئولین عراق گفت : از شما می خواهند در جایی قرار بگیرند که ( ایرانیان ) بتوانند به شهرهای دیگر عراق دست یابند . این مسأله ( عقب نشینی ) برای عراق جدید اتفاق نخواهد افت اد . این وضع برای ضعیفان ، بی خردان ، مردمی که سرزمین خود را دوست ندارند ، آنان که به ملت خود علاقه مند نیستند و برای کسانی که می خواهند پشت میزها بنشینند و روزها و س اعتها و ماههای باقیمانده را بشمارند ، پیش می آید . عده ای از آنان به ما پیشنهاد می کنند بدون اینکه ایران خواسته های ما را برآورد ، به جای خود بازگردیم ، تصور کنید آنها تا بدین حد از پیروزی ما در فشارند . به آنان می گوییم جواب ملت خود را چه بدهیم ؟ ایرانیان به ما حمله کردند ، به شهرهای ما یورش آوردند ، آنگاه ما به آنها حمله کردیم و وارد خاکشان شدیم .
 اکنون ما به ملت عراق بگوییم تمامی خونهای ریخته شده ، ارزان از دست رفته است ؟ و پیش از آنکه به حقوق خویش دست یابیم به جای خود بازگشته ایم ؟ چه چیز مانع این می شود که پس از بازگشت به مرزهای سابق ، بار دیگر ایرانیان شروع نکنند تا ما را به جنگی در خاک خودمان ب کشانند ؟ ( 10 )
 وی تأکید کرد تمام اراضی تصرف شده در جنگ ، در خوزستان ایالت نفت خیز ایران و ارتفاعات غربی گیلان غرب و شمال غرب کردستان را به عنوان نقشه نظامی واقعی عراق نگه خواهد داشت و در هیچ جای جبهه 612 کیلومتری ، عقب نشینی را به عنوان بخشی از توافق آتش بس برای مذاکرات صلح آمیز مربوط به دعاوی حاکمیت عراق بر شط العرب نخواهد پذیرفت . ( 11 ) صدام در این باره افزود : مرزهای زمینی نمی تواند امنیت شط العرب را تضمین کند ، آنچه این امنیت را تامین می کند ، حاکمیت و سلطه است . ( 12 ) وی گفت : هرگونه عقب نشینی از سرزمینهای متصرفه تا قبل از شناسایی حاکمیت عملی عراق به آبراه 193 کیلومتری از جانب ایران ، راه را برای ایران در جهت کشانیدن جنگ به داخل اراضی عراق و قرار دادن شهرهای عراق در زیر ضربات توپخانه ایران باز خواهد کرد .
 صدام در زمینۀ گشودن جبهه جدید ی در غرب ، که توسط گروههای ضدانقلاب ایرانی ، با حمایت و تدارک عراق اداره می شود ، گفت : ما جبهه تهاجمی جدیدی در شمال غربی کردستان گشوده ایم تا رژیم آیت الله خمینی را وادار سازیم که دعاوی ما را در مورد اراضی و آبهای ساحلی بپذیرد . ( 13 )
عزر وایزمن ، وزیر دفاع پیشین رژیم اشغالگر قدس و عضو سرشناس حزب لیکود ، درباره تاثیر جنگ در منطقه گفت : جنگ عراق با ایران بهترین رویداد ما بود . این موضوع می تواند این طور تعبیر گردد که کل مسایل خاورمیانه در فلسطین ختم نمی شود . عراقی ها به خاطر فلسطین به ایران حمله نکردند و سعودیها به خاطر فلسطین با لیبی قطع رابطه نکردند . در عین حال که این جنگ فشارهایی را هم روی اسرائیل تشدید می کند که تهدیدات نظامی سوریه است . این باعث شد که سوریه به روسها نزدیکتر شود و این همیشه ناراحت کننده بوده است .
وی تقسیم جمهوری اسلامی را به دو قسمت شمالی و جنوبی به این صورت پیشنهاد کرد : این جنگ موجب گسترش امواج تصادمات در مناطق مهم جهانی گردید و نشان می دهد مسایل منطقه ای در عین حال مسایل جهانی نیز هستند . این جنگ می توانست سرآغازی برای اوضاع ج دیدی در خاورمیانه گردد . به عنوان مثال اروپا در نظر می آوریم که به دو بخش شرقی و غربی تقسیم گردید و این به این معنی است که در سایر نقاط نیز امکان چنین تصمیمی وجود دارد ، مثلاً شمال و جنوب در پهنه ایران و … ( 14 )
  در زمینه تحویل هواپیماهای جنگنده میراژ و برخی تسلیحات رزمی از سوی فرانسه به عراق ، خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع موثق در بیروت گزارش داد :
عراق روز 25 دسامبر گذشته ( چهارم دی ماه ) ، محموله اول میراژ اف  1 را به شکل قطعات جدا از یکدیگر که بایستی مونتاژ شود ، دریافت کرده است . این محموله م طابق با نخستین بخش قرارداد 60 فروند هواپیماهای میراژ اف  1 است که موسسه هواپیماسازی ( برگرداسوی ) فرانسه با حکومت عراق منعقد کرده و ابتدای اجرای آن برای ماه دسامبر پیش بینی شده بود . فرانسه تحویل سلاحهای زره پوش مسلسل های خودکار از نوع » پانهارد « و موشکهای مختلف و همچنین برقرار کردن سیستم هشداردهنده برای حمایت از سرزمین عراق را ، هم اکنون در بغداد از آن بهره برداری می کنند ، دنبال می کند . ( 15 )
  ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران ، در مورد ناآرامی های استان موصل عراق  خبر داد که طبق گزارش مقامات ام نیتی عراق ، اکثر آموزگاران مدارس این استان از رفتن به کلاسهای درس خودداری کرده اند و مدارس عمدتاً به حالت نیمه تعطیل درآمده اند . ( 16 ) در این حال ، دولت عراق بار دیگر به اخراج عده ای از مردم عراق دست زد و این بار 226 تن از مردم مسلمان مقیم شهرهای کربلا ، نجف ، کاظمین ، و بغداد را توسط سازمان امنیت عراق اخراج و در مرز جمهوری اسلامی ایران رها کرد . ( 17 )
 محمدعلی رجایی ، شرایط جمهوری اسلامی ایران را در مورد آزادی جاسوسان امریکایی و مواضع دولت امریکا بصورت زیر تشریح کرد : همانطور که می دانید ، آامریکا بعد از اینکه جواب منطقی ما را در مورد گروگانها دریافت کرد ، واکنشهایی نشان داد که توطئه از سر تا پای آن می بارد . ما هم همین انتظار را داشتیم . بنده در نیویورک اعلام کردم و به خانواده های آنها پیام دادم که امریکا مایل نیست این مسأله حل بشود و دلش هم برای حال این 52 نفر اصلاً نمی سوزد ، بلکه امریکا دنبال یک جریان سیاسی است تا شکست خودش را در اینجا جبران کند .
 خب ، حالا که کریسمس هم شده ، داد و بیداد می کند که ایران می خواهد از ما باج بگیرد . با اینکه ما به آنها توضیح داده ایم که مطلقاً مسأله باج مطرح نیست ، ما فقط می خواستیم ثابت کنیم که ما توسط امریکا مورد تجاوز قرار گرفته ایم . آمریکا در امور داخلی کشور ما دخالت کرده و این را به همه دنیا نشان دادیم . خب ، وقتی ما این کار را کردیم ، آمریکا پولهای ما را چه آنهایی که مستقیماً در آن کشور داشتیم ، ضبط و بلوکه کر د ، چه آنهایی را که توسط شاه به آمریکا منتقل شده بود ، آنهارا هم پاسداریش را به عهده گرفت و نیز شرکتهایی که با ما ارتباط داشتند ، این شرکتها را هم مورد حمایت قرار داد و به آنها اجازه داد علیه ما اقامۀ دعوی کنند ، حال آنکه خود شخصاً مسئول بودند .
 ما گفتیم که بایستی پولهای ما را پس بدهند این که باج خواهی نیست . اگر چنانچه یک شرکتی آمده و علیۀ ما اقامۀ دعوی کرده ، با آنکه تقصیر از آمریکا بوده ، جریمۀ این را که نباید ما بدهیم . یا جنسهایی را که ما خریده بودیم و پولش را داده بودیم ، پس بایستی جنسها را برای ما می فرستادند . ما برای اینکه حسن نیتمان را به دنیا نشان بدهیم ، به عبارت دیگر ، برای اینکه نشان بدهیم ما در این راه به هیچوجه هدف مادی نداریم ، گفتیم که امریکا نمی خواهد این را به ما هم بدهد . آن مقداری که پول نقد ما هست ، مسأله روشن است ، آن را بدهد به ال جزایر و در آن جاهایی که مقدار وکم کیف آن مشخص نیست ، تضمین کند . این به هیچ وجه جنبه باج خواهی ندارد … البتّه آمریکا بنا بر ماهیت خود ، غیر از این نمی بایست واکنشی نشان دهد و این تحلیل به مردم مستضعف انقلابی ایران اثبات می کند که امریکا به هیچ وجه مایل ب ه حل مسئله گروگانها نیست . ( 18 )
 
منابع و ما خذ :
 1  روزنامه جمهوری اسلامی ، 6 / 10 / 1359 ، خبرگزاری پارس .
 2  خبرگزاری پارس ، » گزارشهای ویژه « ، نشریه 282 ، 1359/ 10/ 5 .
 3  سند شماره 002347 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : ” بولتن خبری 24 ساعته ” شماره 83 ، واحد اطلاعات سپاه خوزستان ، . 1359/ 10/ 4
 4  سند شماره 047538 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : فرماندهی سپاه مریوان و سنندج ، 4 / 10 / 1359 .
 5  روزنامه جمهوری اسلامی ، 4 / 10 / 1359 ، خبرگزاری پارس .
 6  سند شماره 002358 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : مرکز اطلاعات سپاه غرب ، . 1359/ 10/ 4
 7  وزارت ارشاد اسلامی ، صحیفه نور ، مجموعه رهنمودهای امام خمینی ( ره ) ، جلد 13 ، ( تهران : مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی ، 1362 ) ص 223 .
 8  ماخذ شماره 5 .
 9  وزارت ارشاد اسلامی ، اداره کل مطبوعات خارجی ، بررسی روزانه مطبوعات جهان ، شماره 37 ، 3 / 3 / 1360 ، نشریه عراق امروز ، چاپ وزارت فرهنگ و اطلاعات عراق ، دی . 1359
 10  ستاد تبلیغات جنگ شورای عالی دفاع ، ستیز با صلح ، ( تهران : 1366 ) ، ص ص 105  . 104
 11  خبرگزاری پارس ، « گزارشهای ویژه ، « نشریه 282 ، 5 / 10 / 1359 .
 12  ماخذ شماره 10 ، ص 93 .
 13  ماخذ شماره 11 ، آسوشیتدپرس ، . 1359/ 10/ 4
 14  روزنامه میزان ، 4 / 10 / 1359 .
 15  روزنامه جمهوری اسلامی ، 1359/ 10/ 27 ، خبرگزاری فرانسه ، بیروت ، . 1359/ 10/ 4
 16  سند شماره 002355 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : ستاد مشترک ارتش ، . 1359/ 10/ 4
 17  روزنامه جمهوری اسلامی ، 6 / 10 / 1359 ، دفتر مرکزی خبر ، 4 / 10 / 1359 .
 18  ماخذ شماره 5 .