عملیات در جاده ماهشهر

پنجشنبه 4 دی 1359 17 صفر 1401 25 دسامبر 1980
مرکز مطالعات وتحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در کتاب “هویزه ،آخرین گامهای اشغالگر”از مجموعه کتابهای “روزشمار جنگ ایران وعراق”می نویسد:

امروزجبهه های جنگ شاهد چهار عملیات موفق در سطح محدود از سوی رزمندگان اسلام بود .
عملیات در جاده ماهشهر
اولین عملیات درجاده ماهشهر  آبادان انجام شد وطی آن نیروهای عراقی مجبور به ترک مواضع خود گردیده ، یک کیلومتر عقب نشینی کردند . ( 1 )
علی رغم این اقدام ، رادیو بغداد اعلام کرد همه ناظران سیاسی و نظامی بر آنند که کلیه مواضع تدافعی اطراف آبادان در شُرف سقوط به دست نیروهای عراقی است و هلی کوپترهای عراقی روزانه به کمک توپخانه سنگین باقی مانده سنگرها را در هم می کوبند . ( 2 ) امروز در منطقه جنوب ، شهر اهواز از ساعت 10 تا 24 زیر آتش توپخانۀ عراق قرار گرفت که خسارتهای جانی و مالی فراوانی به بار آمد . ( 3 )
 
دومین عملیات در جبهه های غرب انجام شد. فرمانده سپاه مریوان ، احمد متوسلیان ، طی گزارشی جمع بندی درگیری های منطقه دزلی را ارائه داد : از درگیریهای رخ داده ، نتایج زیر به دست آمده است : آبادیهای رام ، دزلی ، کوه دال نبی ، گردنه تمانجیر و همینطور کوه نیط به تصرف درآمد و مقدار قابل ملا حظه ای تسلیحات و ابزار نظامی به همراه مهمات مربوطه غنیمت گرفته شد . ( 4 )

سومین عملیات امروز در منطقه بازی دراز انجام شد ، خبرنگار روزنامه جمهوری اسلامی از عملیات یک واحد ارتش خبر داد که با پشتیبانی آتش توپخانه ، 20 تن از بعثی ها را به هلاکت رساندند و 30 مزدور صدام را به اسارت درآوردند . در این گزارش انهدام تعدادی خودرو و ادوات دشمن نیز قید شده است . ( 5 )

 عملیات چهارم در جنگ نابرابر هوایی توسط عقابان شجاع وتیز پرواز نیروی هوایی وبرعلیه پالایشگاه نفت کرکوک انجام شد.
 مرکز اطلاعات غرب سپاه گزارش داد :
دربمباران پالایشگاه کرکوک عراق توسط جنگنده های جمهوری اسلامی ایران ، خسارت وارده 90 % بوده است ، بطوریکه پالایشگاه مذکور تا 8 روز در آتش می سوخت و قسمت زیادی از آن منهدم گردید . این پالایشگاه در حال حاضر تعطیل است . ( 6 )

رویدادهای دیگر این روز:
  حضرت امام در دیدار با عده ای از معلولین و بسیجیان عازم به جبهه ، ضمن تمجید از روحیه آنان ، گفتند : … این منظر ه ها را که می بینم و این عزمهای راسخ و تصمیم های جزم که در شما جوانان می بینم ، از وضع شما هم ابتهاج دارم و هم متأثرم . ایتهاج به اینکه یک ملتی آن طور متحول شده است که در راه خدا همه چیز خودش را نثار می کند و با آغوش باز دنبال مرگ می رود . این در طول تاریخ اگر نمونه ای داشته باشد ، در صدر اسلام است ، بعد از آن ، نمونه ای ندارد و مثل شما جوانها نمونه ای نیست . و تأثر برای اینکه این جوانهای عزیز ما که باید برای ملت ما خدمت کنند و برای اسلام خدمت کنند ، به دست اشرار شهید شدند یا معلول ، این موجب تأثر بسیار است . و تأثر دیگر اینکه این گروه های منحرف و این اشخاصی که طرفدار ابرقدرت ها هستند و می خواهند همان وضع سابق را پیش بیاورند ، یا درصدد قدرت طلبی هستند ، چطور می خواهند با خون این شهیدان ما و با این معلولان ما ، اینها را ندیده بگیرند و برای قدرت خودشان یا برا ی ابرقدرت ها خدمت کنند و از روی خون این جوانهای ما بگذرند و خدمت به امریکا و شوروی بکند ؟ الان باز هم در هر گوشه ای از مملکت ما این گروههای منحرف  وارد شدند و مشغول توطئه هستند و مشغول شرارت ، البته نه شرارت آنها و نه توطئه آنها در مقابل ملت ما و در مقابل قوای مسلح ما کاری از آنها نمی آید . ( 7 )
 
 نخست وزیر ( رجایی ) در یک سخنرانی تلویزیونی که بعد از جلسه هیأت دولت ایراد کرد ، اقدامات کسانی را که در پی به تشنج کشاندن اوضاع داخل هستند ، مذمّت کرد و ضمن برشمردن مشکلات جنگ ، گروه هایی را که در صدد تضعیف ارگانهای مملکتی هستند خطاب قرار داد و گفت : … آنهایی که آرامش ما را می گیرند در حالیکه می بینند با آمریکا و مزدور او می جنگیم و شهید می شویم ، اینها چطور می توانند به خودشان قیافه ضد امپریالیستی بدهند ؟
 حال آنکه ما با امپریالیسم می جنگیم ، رنگ خون شهدای ما ش اهد حرکتمان هست . آنهایی که با ما می جنگند ، دقیقاً معلوم است که چه موضع گیری دارند و چگونه در مقابل تاریخ جواب خواهند داد . خب ، عده ای از آنها هستند که خائنند و ما حرکتشان را می شناسیم و به یاری خدا وبه همت مردم پاسخ آنها را خواهیم داد . ولی عده ای هستند که نمی توانند . واقعاً به نظر من در این شرایط طرح مسایلی که بیتوجه به مسایل جنگ و بی توجه به گرفتاریهای ناشی از جنگ است ، قابل توجیه نیست .
خب ، جنگ ادامه پیدا کرده ، تمام فشارهای ناشی از ادامه جنگ روی دوش دولت است . دولت باید تمام هزینه های جنگ را ت امین کند ، دولت باید جنگ زده ها را اسکان بدهد و دلجویی کند ، تمام این کارها دست دولت است . حالا در این شرایط دولت را درگیر مسایل داخلی کردن ، هیاهو راه انداختن ، احیان اً درگیری به وجود آوردن ، اینها واقعاً برای هم میهنان عزیز ما که در جریان مسایل هستند ، روشن است و بدون جواب نخواهد ماند . من توصیه ام این است که اگر کسی واقعاً کم فکر کرده است و داخل این جریانها شده است ، اندکی به خود بیاید و حداقل یک چیزی را که برای خودش باید جواب پیدا کند ، این است که ما به یک استقلال واقعی رسیده ایم . هر حرکتی که این است قلال را متزلزل کند ، ضدانقلابی است . ما با امپریالیسم می جنگیم . هر حرکتی که ما را تضعیف کند ، همکاری با امپریالیسم است . ( 8 )
 
 صدام طی نطقی در جلسه هیأت دولت ، نظرات خود را پیرامون شروع جنگ و برنامه های توسعه و عمران عراق بازگو کرد :
 یکی از دلایلی که جنگ را به وجود آورد ، این بود که ما را از روند توسعه باز دارد و بازسازی کشور را متوقف نماید . هر عراقی قادر است نقش تاریخی خویش را در حوزه عمل و در معیاری ملی بر عهده گیرد . چنین امری در چارچوب همبستگی بین شهروندان در زمینه های بازسازی اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی و سیاسی و ارتش و در زندگی شخصی افراد تحقق یافته است . ما باید فعالیت سازندگی را همچنان که در جبهه دزفول ، اهواز ، مهران ، قصر شیرین می جنگیم ، بیفزاییم و همان اندیشه قاطعانه و مسئولانه را از خود بروز دهیم .

صدام همچنین در مورد مطامع عراق در سایه جنگ گفت : دلیل واقعی جنگ صرفنظر از نکات روشن و معلومی که بر همه آشکار است ، این است که عراق با تجدید حیات خود قصد داشت تمامی منطقه و خصوصاً سرزمین عرب را به نحوی مثبت تحت تاثیر قرار دهد … این مسأله ما را به 700 سال قبل بر می گرداند ، به آن دورانی که عراق از نقش تاریخی خود محروم گردید و الزاماً با رکود و خرابی مواجه شد . برخی محافل که ادعای عرب بودن دارند ، می پرسند چرا ما قراردادهای 1975 الجزایر را به عنوان اساس مذاکرات قبول نمی کنیم ، در حالیکه ما خود آنها را امضا ء کرده ایم ، ما جواب می دهیم : بله ، ما قرارداد 1975 را امضاء کردیم ، ولی به موجب این قرارداد حقوق قانونی بیشتر به نفع ایران بود ، چون با پشتیبانی صهیونیست ها و امریکاییها از نیروی نظامی خود استفاده کردند .
 صدام در مورد تداوم جنگ گفت : برخی از اعراب و مح افل خارجی به ما پیشنهاد کرده اند به مرزهای قبلی خود برگردیم ، به این دلیل که ما ایرانیها را شکست دادیم . جواب ما این است که شروع جنگ بر این اساس نبود ، بلکه هدف رفع تهاجم بوده است . جنگ نه فقط برای دستیابی بر حاکمیت اراضی ما بلکه برای قطع تجاوزات نظامی بود که دائم علیه مواضع مرزی ما اعمال می شد .
 وی دربارۀ طولانی شدن جنگ گفت : یک جنگ طولانی قدرت بالقوه عراق را از بین نمی برد ، زیرا شهرهای عراق در تیررس توپخانه های ایران نیستند ، بلکه بر عکس یک جنگ طولانی اقتصاد ، منابع انسانی و قدرتهای اخلاقی و سیاسی ایران را از بین خواهد برد . چنین امری موجب از هم پاشیدگی ایران می گردد . در حالیکه عراق تجزیه ناپذیر است . ( 9 )
 صدام در توجیه و ضرورت تداوم اشغال خاک ایران گفت : وقتی جنگی آغاز شود ، عاقلانه تر این است که چرخه آن در سرزمین دشمن بگردد نه در خاک ما … شاید کسی به شما بگوید تا خود شما بپرسید حال که ایرانیان را شکست دادیم و به آنها فهماندیم که می توانیم در برابرشان بایستیم و آزارشان دهیم ، پس به مرزهای بین المللی خود که زین القوس ، سیف سعد و نقاط دیگری است که در دست آنان بود و اکنون آنها را پس گرفته ایم باز گردی م ، جواب این است :
 شط العرب را مرز زمینی نمی تواند ایمن کند . حاکمیت لازم است ، از آن گذشته ، شما عقب می نشینید و آنان به مرزهای شما می رسند و آنگاه محورهای خطرناکی در برابرشان قرار خواهد گرفت . بنابراین احتمالاتی را که آنان در برنامه ریزی های خود منظور دا شته اند ، چنین خلاصه می شود که در این محورها پیشروی کنند و شما را ناچار به دفاع در سرزمین خویش بنمایند وشهرهای عراق را همانگونه که اکنون وضعیت دزفول ، اهواز ، آبادان و گیلان است هدف قرار دهند . ما هیچگاه چنین اشتباهی را مرتکب نخواهیم شد . مرزهای نظامی ما در زمان جنگ همین مرزهاست .
 وی به خطرات عقب نشینی از سرزمینهای اشغالی ایران اشاره کرد و گفت : هر قدر عقب نشینی کنیم ، آنها تعقیبمان خواهند کرد و بار دیگر ما را مورد حمله قرار خواهند داد . با عقب نشینی ، بصره در تیررس توپخانه ای آنان قرار خواهد گرفت و در ز مانی دیگر توپخانه ای ر ا در منطقه آبادان قرار داده ، بصره را خواهند کوبید .
 صدام خطاب به مسئولین عراق گفت : از شما می خواهند در جایی قرار بگیرند که ( ایرانیان ) بتوانند به شهرهای دیگر عراق دست یابند . این مسأله ( عقب نشینی ) برای عراق جدید اتفاق نخواهد افت اد . این وضع برای ضعیفان ، بی خردان ، مردمی که سرزمین خود را دوست ندارند ، آنان که به ملت خود علاقه مند نیستند و برای کسانی که می خواهند پشت میزها بنشینند و روزها و س اعتها و ماههای باقیمانده را بشمارند ، پیش می آید . عده ای از آنان به ما پیشنهاد می کنند بدون اینکه ایران خواسته های ما را برآورد ، به جای خود بازگردیم ، تصور کنید آنها تا بدین حد از پیروزی ما در فشارند . به آنان می گوییم جواب ملت خود را چه بدهیم ؟ ایرانیان به ما حمله کردند ، به شهرهای ما یورش آوردند ، آنگاه ما به آنها حمله کردیم و وارد خاکشان شدیم .
 اکنون ما به ملت عراق بگوییم تمامی خونهای ریخته شده ، ارزان از دست رفته است ؟ و پیش از آنکه به حقوق خویش دست یابیم به جای خود بازگشته ایم ؟ چه چیز مانع این می شود که پس از بازگشت به مرزهای سابق ، بار دیگر ایرانیان شروع نکنند تا ما را به جنگی در خاک خودمان ب کشانند ؟ ( 10 )
 وی تأکید کرد تمام اراضی تصرف شده در جنگ ، در خوزستان ایالت نفت خیز ایران و ارتفاعات غربی گیلان غرب و شمال غرب کردستان را به عنوان نقشه نظامی واقعی عراق نگه خواهد داشت و در هیچ جای جبهه 612 کیلومتری ، عقب نشینی را به عنوان بخشی از توافق آتش بس برای مذاکرات صلح آمیز مربوط به دعاوی حاکمیت عراق بر شط العرب نخواهد پذیرفت . ( 11 ) صدام در این باره افزود : مرزهای زمینی نمی تواند امنیت شط العرب را تضمین کند ، آنچه این امنیت را تامین می کند ، حاکمیت و سلطه است . ( 12 ) وی گفت : هرگونه عقب نشینی از سرزمینهای متصرفه تا قبل از شناسایی حاکمیت عملی عراق به آبراه 193 کیلومتری از جانب ایران ، راه را برای ایران در جهت کشانیدن جنگ به داخل اراضی عراق و قرار دادن شهرهای عراق در زیر ضربات توپخانه ایران باز خواهد کرد .
 صدام در زمینۀ گشودن جبهه جدید ی در غرب ، که توسط گروههای ضدانقلاب ایرانی ، با حمایت و تدارک عراق اداره می شود ، گفت : ما جبهه تهاجمی جدیدی در شمال غربی کردستان گشوده ایم تا رژیم آیت الله خمینی را وادار سازیم که دعاوی ما را در مورد اراضی و آبهای ساحلی بپذیرد . ( 13 )
عزر وایزمن ، وزیر دفاع پیشین رژیم اشغالگر قدس و عضو سرشناس حزب لیکود ، درباره تاثیر جنگ در منطقه گفت : جنگ عراق با ایران بهترین رویداد ما بود . این موضوع می تواند این طور تعبیر گردد که کل مسایل خاورمیانه در فلسطین ختم نمی شود . عراقی ها به خاطر فلسطین به ایران حمله نکردند و سعودیها به خاطر فلسطین با لیبی قطع رابطه نکردند . در عین حال که این جنگ فشارهایی را هم روی اسرائیل تشدید می کند که تهدیدات نظامی سوریه است . این باعث شد که سوریه به روسها نزدیکتر شود و این همیشه ناراحت کننده بوده است .
وی تقسیم جمهوری اسلامی را به دو قسمت شمالی و جنوبی به این صورت پیشنهاد کرد : این جنگ موجب گسترش امواج تصادمات در مناطق مهم جهانی گردید و نشان می دهد مسایل منطقه ای در عین حال مسایل جهانی نیز هستند . این جنگ می توانست سرآغازی برای اوضاع ج دیدی در خاورمیانه گردد . به عنوان مثال اروپا در نظر می آوریم که به دو بخش شرقی و غربی تقسیم گردید و این به این معنی است که در سایر نقاط نیز امکان چنین تصمیمی وجود دارد ، مثلاً شمال و جنوب در پهنه ایران و … ( 14 )
  در زمینه تحویل هواپیماهای جنگنده میراژ و برخی تسلیحات رزمی از سوی فرانسه به عراق ، خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع موثق در بیروت گزارش داد :
عراق روز 25 دسامبر گذشته ( چهارم دی ماه ) ، محموله اول میراژ اف  1 را به شکل قطعات جدا از یکدیگر که بایستی مونتاژ شود ، دریافت کرده است . این محموله م طابق با نخستین بخش قرارداد 60 فروند هواپیماهای میراژ اف  1 است که موسسه هواپیماسازی ( برگرداسوی ) فرانسه با حکومت عراق منعقد کرده و ابتدای اجرای آن برای ماه دسامبر پیش بینی شده بود . فرانسه تحویل سلاحهای زره پوش مسلسل های خودکار از نوع » پانهارد « و موشکهای مختلف و همچنین برقرار کردن سیستم هشداردهنده برای حمایت از سرزمین عراق را ، هم اکنون در بغداد از آن بهره برداری می کنند ، دنبال می کند . ( 15 )
  ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران ، در مورد ناآرامی های استان موصل عراق خبر داد که طبق گزارش مقامات ام نیتی عراق ، اکثر آموزگاران مدارس این استان از رفتن به کلاسهای درس خودداری کرده اند و مدارس عمدتاً به حالت نیمه تعطیل درآمده اند . ( 16 ) در این حال ، دولت عراق بار دیگر به اخراج عده ای از مردم عراق دست زد و این بار 226 تن از مردم مسلمان مقیم شهرهای کربلا ، نجف ، کاظمین ، و بغداد را توسط سازمان امنیت عراق اخراج و در مرز جمهوری اسلامی ایران رها کرد . ( 17 )
 محمدعلی رجایی ، شرایط جمهوری اسلامی ایران را در مورد آزادی جاسوسان امریکایی و مواضع دولت امریکا بصورت زیر تشریح کرد : همانطور که می دانید ، آامریکا بعد از اینکه جواب منطقی ما را در مورد گروگانها دریافت کرد ، واکنشهایی نشان داد که توطئه از سر تا پای آن می بارد . ما هم همین انتظار را داشتیم . بنده در نیویورک اعلام کردم و به خانواده های آنها پیام دادم که امریکا مایل نیست این مسأله حل بشود و دلش هم برای حال این 52 نفر اصلاً نمی سوزد ، بلکه امریکا دنبال یک جریان سیاسی است تا شکست خودش را در اینجا جبران کند .
 خب ، حالا که کریسمس هم شده ، داد و بیداد می کند که ایران می خواهد از ما باج بگیرد . با اینکه ما به آنها توضیح داده ایم که مطلقاً مسأله باج مطرح نیست ، ما فقط می خواستیم ثابت کنیم که ما توسط امریکا مورد تجاوز قرار گرفته ایم . آمریکا در امور داخلی کشور ما دخالت کرده و این را به همه دنیا نشان دادیم . خب ، وقتی ما این کار را کردیم ، آمریکا پولهای ما را چه آنهایی که مستقیماً در آن کشور داشتیم ، ضبط و بلوکه کر د ، چه آنهایی را که توسط شاه به آمریکا منتقل شده بود ، آنهارا هم پاسداریش را به عهده گرفت و نیز شرکتهایی که با ما ارتباط داشتند ، این شرکتها را هم مورد حمایت قرار داد و به آنها اجازه داد علیه ما اقامۀ دعوی کنند ، حال آنکه خود شخصاً مسئول بودند .
 ما گفتیم که بایستی پولهای ما را پس بدهند این که باج خواهی نیست . اگر چنانچه یک شرکتی آمده و علیۀ ما اقامۀ دعوی کرده ، با آنکه تقصیر از آمریکا بوده ، جریمۀ این را که نباید ما بدهیم . یا جنسهایی را که ما خریده بودیم و پولش را داده بودیم ، پس بایستی جنسها را برای ما می فرستادند . ما برای اینکه حسن نیتمان را به دنیا نشان بدهیم ، به عبارت دیگر ، برای اینکه نشان بدهیم ما در این راه به هیچوجه هدف مادی نداریم ، گفتیم که امریکا نمی خواهد این را به ما هم بدهد . آن مقداری که پول نقد ما هست ، مسأله روشن است ، آن را بدهد به ال جزایر و در آن جاهایی که مقدار وکم کیف آن مشخص نیست ، تضمین کند . این به هیچ وجه جنبه باج خواهی ندارد … البتّه آمریکا بنا بر ماهیت خود ، غیر از این نمی بایست واکنشی نشان دهد و این تحلیل به مردم مستضعف انقلابی ایران اثبات می کند که امریکا به هیچ وجه مایل ب ه حل مسئله گروگانها نیست . ( 18 )
 
منابع و ما خذ :
 1  روزنامه جمهوری اسلامی ، 6 / 10 / 1359 ، خبرگزاری پارس .
 2  خبرگزاری پارس ، » گزارشهای ویژه « ، نشریه 282 ، 1359/ 10/ 5 .
 3  سند شماره 002347 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : ” بولتن خبری 24 ساعته ” شماره 83 ، واحد اطلاعات سپاه خوزستان ، . 1359/ 10/ 4
 4  سند شماره 047538 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : فرماندهی سپاه مریوان و سنندج ، 4 / 10 / 1359 .
 5  روزنامه جمهوری اسلامی ، 4 / 10 / 1359 ، خبرگزاری پارس .
 6  سند شماره 002358 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : مرکز اطلاعات سپاه غرب ، . 1359/ 10/ 4
 7  وزارت ارشاد اسلامی ، صحیفه نور ، مجموعه رهنمودهای امام خمینی ( ره ) ، جلد 13 ، ( تهران : مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی ، 1362 ) ص 223 .
 8  ماخذ شماره 5 .
 9  وزارت ارشاد اسلامی ، اداره کل مطبوعات خارجی ، بررسی روزانه مطبوعات جهان ، شماره 37 ، 3 / 3 / 1360 ، نشریه عراق امروز ، چاپ وزارت فرهنگ و اطلاعات عراق ، دی . 1359
 10  ستاد تبلیغات جنگ شورای عالی دفاع ، ستیز با صلح ، ( تهران : 1366 ) ، ص ص 105  . 104
 11  خبرگزاری پارس ، « گزارشهای ویژه ، « نشریه 282 ، 5 / 10 / 1359 .
 12  ماخذ شماره 10 ، ص 93 .
 13  ماخذ شماره 11 ، آسوشیتدپرس ، . 1359/ 10/ 4
 14  روزنامه میزان ، 4 / 10 / 1359 .
 15  روزنامه جمهوری اسلامی ، 1359/ 10/ 27 ، خبرگزاری فرانسه ، بیروت ، . 1359/ 10/ 4
 16  سند شماره 002355 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : ستاد مشترک ارتش ، . 1359/ 10/ 4
 17  روزنامه جمهوری اسلامی ، 6 / 10 / 1359 ، دفتر مرکزی خبر ، 4 / 10 / 1359 .
 18  ماخذ شماره 5 .