مرکز مطالعات وتحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در کتاب “هویزه ،آخرین گامهای اشغالگر”از مجموعه کتابهای “روزشمار جنگ ایران وعراق”حوادث این روز را اینگونه بیان می کند:
جمعه 28 آذر 1359 11 صفر 1401 19 دسامبر 1980
امروز جبهه میانی شاهد یک نبرد نسبتاً سنگین بود . این درگیری با حمله نیروهای خودی در منطقه سیدصادق ( در شمال سرپل ذهاب ) به یکی از معابر وصولی به این بخش توسط نیروهایی از سپاه و ارتش انجام شد . در این نبرد هوانیروز با انهدام 17 تانک و نفربر دشمن ، نقش قابل توجهی ایفاء نمود . در این عملیات علاوه بر انهدام یک گردان پیاده دشمن ، 15 تن از آنها به اسارت درآمدند و از نیروهای خودی ، 7 تن شهید و 10 نفر مجروح شدند. ( 1 )
سایر رویدادهای این روز:
در جبهه مریوان ، نیروهای عراقی به قصد تصرف ارتفاعات محمودآباد پیش روی کردند که با آتش سنگین و دقیق نیروهای خودی ، مجبور به عقب نشینی شدند. ( 2 )
در سردشت ، نیروهای ضدانقلاب با سلاحهای سنگین پادگان ارتش و مقر یکی از گروهانهای ارتش را مورد حمله قرار دادند که با پاسخ نیروهای ارتش مجبور به فرار شدند . در این اقدام ضدانقلاب دو نفر غیر نظامی شهید و 5 نفر مجروح شدند. ( 3 )
سخنگوی سفارت عراق در لندن اعلام کرد که شمار کشته های عراقی از آغاز جنگ 1762 نفر بوده است. ( 4 ) علی رغم این مطلب ، رادیو امریکا به نقل از رویتر گفت : شمارکشته ها و مجروحین عراقی به پنج تا هفت هزار نفر بالغ می گردد. ( 5 )
محدودۀ وظایف ، اختیارات و نوع فعالیتهای شورای عالی دفاع در خطبه های نماز جمعه تهران توسط امام جمعه و سخنگوی شورای عالی دفاع ( آیت ا… خامنه ای ) تشریح گردید :
به عنوان عضو شورای عالی دفاع و نماینده امام در آن شورا به مسئولین امر تذکر داده ایم و باز هم خواهیم داد . بعضی کوشش می کنند این جور وانمود بشود که فرماندهی در این زمینه ها به عهده شورای عالی دفاع است و بنده اصرار دارم به شما برادران و خواهران بگویم که شورای عالی دفاع در امر فرماندهی نظامی هیچ گونه تصرفی ندارد و نمی کند . تعر ض یا عدم تعرض یا تعیین و گزینش مسئولان ، هیچ یک از اینها بر عهده شورای عالی دفاع نیست . شورای عالی دفاع در مورد مسائل مشورت می کند . تصمیم می گیرد و تصمیم خود را به مسئولان ابلاغ می کند ، اما مسئولان ممکن است انجام آنها را مصلحت بدانند و عمل کنند یا ندانند و عمل نکنند . تا کنون وضع شورای عالی دفاع در بیشتر مسائل مربوط به جبهه های جنگ این جور بوده ، مگر آن مواردی که تلاشی بیشتر صورت گرفته تا آنچه بر وفق مصلحت است ، انجام گیرد . بحمدا… در موردی هم توفیق پیدا کردیم آنچه را تصویب شده است که بر طبق مصلحت هست ، اینها را قبولاندیم و اثبات کردیم که بر طبق مصلحت است ، برادران مسئول نظامی هم کمک کردند و انجام شد.
تلاش برای وحدت هر چه بیشتر ، موضوع دیگری بود که به آن پرداخته شد : توصیه ای که یک سرباز در یکی از جبهه های اهواز مصرانه به من کرد ، این بود که می گفت کاری کنید که مسئولان در سطوح بالا این قدر به یکدیگر تعرض نکنند ، به او گفتم که ما حداکثر تلاش مان را در این راه صرف می کنیم و خدای متعال هم باید کمک کند ، و توجه و تذکر به مسئولیتهای خطیر انسان مسلمان هم بایستی به کمک و مدد انسان بیاید تا انشاءا … بگو مگوها و اختلاف سلیقه هایی که گاه به اختلاف نظر منجر می شود ، از بین برود یا لااقل اظهار نشود. ( 6 )
نخست وزیر ( محمدعلی رجایی ) در آخرین موضع گیری پیرامون گروگانها گفت :
امیدوارم انشاءا … به زودی مسأله ای به نام گروگانها نداشته باشیم ، زیرا ما دیگر گره سیاسی که باز کردن آن محتاج به زمان باشد ، نداریم ، و فقط تضمیناتی از لحاظ مالی خواسته ایم که باید از طرف الجزایر که حافظ منافع ایران در آمریکاست ، داده می شود . در این صورت ، آمریکا می تواند جاسوسها را ببرد. ( 7 )
رادیو امریکا نیز در بازتاب اظهارات آقای رجایی گفت : محمد علی رجایی در بیانات خود از تضمین های مالی معین و مشخص توسط مقامات امریکایی سخن به میان آورد ، ولی در بارۀ جزئیات توضیحی نداد . رجایی گفته برای آزاد شدن پنجاه و دو گروگان امریکایی ارائه تضمین هایی از طرف امریکا ضرورت دارد . ( 8 ) در همین حال به گزارش خبرگز اری پارس : بعد از ظهر مورخ 28 / 9 / 59 پاسخ نهایی دولت آمریکا در مورد گروگانها تسلیم هیأت ویژه الجزایری شد . ( 9 )
همزمان با این تحولات ، خبرگزاری رویتر اعلام کرد که 185 تن از اعضاء مجلس نمایندگان امریکا از پارلمان ایران درخواست کرده اند موضوع گروگانهای امریکای ی را که بیش از یک سال لاینحل مانده است ، به سرانجام برسانند. ( 10 )
در مورد تلاشهای صلح ، یاسر عرفات گفت : تلاشهای مشترک صلح کوبا و سازمان آزادیبخش فلسطین سرانجام راه صلحی برای پایان دادن به این جنگ خواهد یافت … عرفات افزود : جنگ زیاد طول نخواهد کشید و من جانب هیج یک از دو طرف را نمی گیرم و همچنان به عنوان پلی میان دو کشور باقی خواهم ماند …
آسوشیتدپرس که این خبر را گزارش کرده ، در ادامه می افزاید : عرفات حاضر نشد بگوید آیا پیشنهاد بخصوصی در اختیار عراق یا ایران قرار داده یا نه ، ولی گفت تلاشهای مشترک سازمان آزادیبخش فلسطین و کوبا به نمایندگی از جنبش غیر متعهدها ادامه دارد. ( 11 )
براساس گفتار امروز رادیو اسرائیل : دکتر سعدون حمادی ( وزیر امور خارجه عراق ) بار دیگر تاکید کرده است که کشور متبوع وی آماده است یک یا چند کشور یا یک مقام خارجی میان عراق و ایران میانجیگری کند. ( 12 )
دربارۀ خاتمه احتمالی جنگ و ادامه تخاصمات بین دو کشور ، روزنامه گاردین در تحلیلی می نویسد : » به نظر دیپلماتهای مقیم بغداد ، مذاکره بین ایران و عراق برای خاتمه دادن به جنگ زودتر از اواخر بهار آینده و تا پیش از ضدحمله ایران در م اه مارس عملی نخواهد شد .
صدام می داند تنها خطر برای موقعیت وی بازگرداندن زود هنگام ارتش عراق از سرزمینهای ایران بدون کسب حداقل یک پیروزی سمبلیک خواهد بود . بنابراین پیش بینی دیپلماتها ، خطوط جبهه جنگ درخلال زمستان بدون تحرک باقی خواهد ماند . ضمن آنکه طرفین ، خود را آماده جنگ تازه ای در فصل بهار خواهند کرد … مقامات رسمی در بغداد انتظار دارند ارتش ایران حملات خود را در اوایل ماه مارس از سه نقطه با استفاده از تجهیزات خریداری شده از اروپای شرقی و غربی آغاز نماید . محاسبۀ عراقی ها حاکی است که چنین حمله ای با شکست روبرو خواهد شد و آنگاه کنفرانسی به ابتکار جنبش غیرمتعهدها یا سازمان ملل برپا خواهد گردید. 13 ) « )
رادیو امریکا نیز در همین باره می گوید : با وجود گزارشهایی که در تهران و بغداد انتشار می یابد ، نظر خبرنگاران این است که جنگ به بن بست کشیده شده ، هر چند صد ای توپخانه طرفین در اطراف آبادان همه روزه به گوش می رسد و هر یک ، از پیروزیهای خود و تلفات دیگری یاد می کند . با این همه خبرنگاران غربی می گویند : نیروهای نظامی هر دو کشور کم و بیش در مواضعی قرار دارند که طی دو ماه گذشته در آن مستقر بوده اند. ( 14 )
گزارشگ ر خبرگزاری رویتر در بغداد می گوید که ظاهراً عراقی ها خود را برای یک جنگ بلندمدت آماده کرده اند و در این راه از ذخایر هنگفت ارزهای خارجی و درآمدهای حاصل از صادرات دوباره نفت بهره می گیرند. ( 15 )
خبرگزاری یوگسلاوی در گزارشی از بغداد با درج اعتراف دشمن به ح مله نیروهای ایرانی در سوسنگرد ، آبادان و سرپل ذهاب ، اعلام کرد : در آخرین اطلاعیه ارتش عراق ، نیروهای این کشور مدعی شده اند که حملات متقابل دشمن را در هم کوبیده اند . طبق این اطلاعیه ، جنگ در نواحی سرپل ذهاب ، سوسنگرد و آبادان درجریان است … به نظر میرسد نیروهای ایرانی با قدرت هر چه بیشتر برای شکستن محاصره آبادان فشار می آورند . در تهران اعلام شده که جنگ وارد مرحله جدیدی شده است . بغداد مرتب ادعا می کند در سه ماه گذشته تغییری حاصل نشده ، به این معنی که عراق همیشه در میدان جنگ پیروز بوده و ایران قدرت خود را از دست داده است. ( 16 )
یونایتدپرس گزارش داد : ایران از طریق دو اسکله بزرگ نفتی خارک و لاوان روزانه یکصد تا دویست هزار بشکه نفت صادر می کند. ( 17 )
منابع و ما خذ :
1 سند شماره 047592 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : فرماندهی سپاه مرکز ، 1359/ 9/ 28 و سند های شماره 047559 و 083060 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : ستاد عملیات جنگی سرپل ذهاب ، .1359/ 9/ 28
2 سند شماره 047583 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : فرمانده سپاه سنندج ، 1359/ 9/ 28 و سند شماره 047585 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : فرمانده سپاه سنندج ، 29 / 9 / 1359 .
3 سند شماره 047570 مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ : ستاد مشترک ارتش ، .1359/ 9/ 28
4 خبرگزاری پارس ، » گزارشهای ویژه « ، نشریه 276 ، 1359/ 9/ 29 .
5 ماخذ شماره 4 ، رادیو امریکا ، 28 / 9 / 1359 .
6 روزنامه جمهوری اسلامی ، 29 / 9 / 1359 .
7 روزنامه کیهان ، 28 / 9 / 1359 .
8 ماخذ شماره 4 ، رادیو امریکا ، 28 / 9 / 1359 .
9 روزنامه انقلاب اسلامی ، 29 / 9 / 1359 ، خبرگزاری پارس.
10 ماخذ شماره 4 ، رویتر ، واشنگتن .1359/ 9/ 28
11 ماخذ شماره 4 ، آسوشیتدپرس ، بیروت ، .1359/ 9/ 28
12 ماخذ شماره 4 ، بخش عربی رادیو اسرائیل ، 28 / 9 / 1359 .
13 خبرگزاری پارس ، » گزارشهای ویژه ، « نشریه 275 ، 28 / 9 / 1359 ، لندن ، روزنامه گاردین.
14 ماخذ شماره 4 ، رادیو امریکا ، .1359/ 9/ 28
15 ماخذ شماره 4 ، رادیو امریکا ، 1359/ 9/ 28 ، رویتر.
16 ماخذ شماره 4 ، خبرگزاری یوگسلا وی ، بغداد ، 28 / 9 / 1359 .
17 ماخذ شماره 4 ، یونایتدپرس ، پاریس ، .1359/ 9/ 28
