سرتیپ خلبان آزاده “اسدالله اکبری فراهانی” در بهمن ماه سال ۱۳۲۹ در بهشهر متولد شد. وی از آن پس زندگی اش را به دلیل شغل پدرش در بسیاری از شهرهای ایران چون نکا، بروجرد، خرم آباد و اصفهان گذراند و از شروع تحصیلات متوسطه به بعد در تهران اقامت گزیدند. پدر وی در ژاندارمری کار می کرد. اکبری پس از اتمام دبیرستان وارد به دلیل علاقه به فن خلبانی وارد دانشکده خلبانی نیروی هوایی شد و با گذراندن امتحانات و معاینات پزشکی سخت، به رویای پرواز نزدیک شد.
پروازهای ابتدایی را در پایگاه قلعه مرغی تهران انجام داد و پس از گذراندن دوره های مقدماتی پرواز، در سال ۱۳۴۹ برای تعلیمات خلبانی پیشرفته به کشور آمریکا اعزام و در “پایگاه لکلند” واقع در ایالت تگزاس، امتحانات زبان و پرواز را گذراند و به “پایگاه هوایی ویلیام” واقع در ایالت آریزونا منتقل شد. با استعدادی که داشت آن دوره را در زمان یک سال به پایان رساند و در مهر ماه سال ۱۳۵۰ به ایران بازگشت و با درجه ستوان دومی به پایگاه سوم شکاری همدان (پایگاه شهید نوژه) در گردان ۲۱ شکاری پیوست.
وی اکثر دوران خلبانی اش را در حال پرواز با هواپیمای شکاری” F-5 ” گذرانده است. پس از مدتی وی به پایگاه هوایی تبریز منتقل شد و دوران خدمتش را تا قبل از زمان جنگ در آن جا گذراند.
سرتیپ اکبری در سال 1353 به دلیل توانایی ها و استعدادهایش در پرواز، به تیم آکروجت آن زمان پیوست. در هر تیم آکروباتیک، هشت خلبان بود که تنها شش نفر برای انجام نمایش ها پرواز می کردند و دو نفر هم به صورت ذخیره بودند. این تیم تیزپرواز وظیفه اش نمایش های هوایی بود که برای جلب نظر جوانان و نشان دادن قدرت نیروی هوایی انجام می شد.
اوضاع برای سرتیپ اکبری به همین منوال گذشت تا این که جنگ شروع شد.
از آن به بعد را از زبان سرتیپ اکبری مرور می کنیم :
مهر ماه سال ۱۳۵۹ بود. من فرمانده گردان ۲۱ شکاری بودم. از اولین روزی که عراقی ها به ایران حمله کردند، ما هم شروع به پرواز کردیم و در اکثر روزها، هر خلبان دوبار پرواز می کرد.
من به عنوان فرمانده گردان همیشه نقش لیدر (فرمانده) خلبانان عملیاتی را خود به عهده می گرفتم و نفرات بعدی را که بیشتر با چهار فروند پرواز می کردیم، در بال خود قرار می دادم.
هر روز از ستاد، عملیات های گوناگونی به ما ابلاغ می شد و ما در اسرع وقت انجام می دادیم. در ابتدای جنگ، روزی دو پرواز داشتیم که یکی در اوایل صبح حدود ساعت چهار بود و پرواز دیگر را بعدازظهر یا شب انجام می دادیم.
اولین روزهای جنگ، جنگ پایگاه های هوایی بود و ما باید پایگاه ها و انبارهای مهمات یا تاسیسات عراق را هدف قرار می دادیم.
اکثر عملیات را با موفقیت انجام می دادیم و بیشتر به صورت فرمیشن چهار یا دو فروندی پرواز می کردیم که یک نفر لیدر و بقیه در بال او بودند.
روزی که من اسیر شدم
روزی به ما عملیات بمباران تاسیسات برق موصل اعلام شد و قرار شد با دو فروند پرواز کنیم. من لیدر شدم و خلبان “فضیلت” – که بعدها به مقام شهادت نایل شد – در بال من بود. باید به گونه ای پرواز می کردیم که رادارهای عراقی ما را نبینند. به همین خاطر شب قبل از عملیات ما با نقشه مسیر را مشخص و از روی زمان و مقیاس نقاط متعددی را انتخاب می کردیم تا نقطه هدف.
حتی از زمان پرواز از پایگاه خودی هم امکان داشت رادارهای عراقی ما را رویت کنند؛ پس باید در ارتفاعات بسیار پایین و دور از هرگونه شهر و پایگاه نظامی، تا هدف پرواز می کردیم. این سقف پروازی را تا هدف حفظ می کردیم و کمی مانده به آن، ارتفاع مان را بیشتر می کردیم تا بتوانیم هدف را نشانه بگیریم که به این حرکت “پاپ آپ” (pop up) می گویند.
باید کم ترین فرصت را به نیروهای هوایی دشمن می دادیم تا ما را نبینند. در حرکت پاپ آپ هم باید بسیار هوشیار باشیم چون وقتی هواپیما را بالا می کشیم، امکان قفل کردن آنها از سوی دشمن وجود دارد. به همین خاطر در هنگام پاپ آپ باید به صورت زیگزاگ پرواز کنیم. ماموریت ما نیز همین گونه بود و قرار بود وقتی که من پاپ آپ می کردمف خلبان فضیلت به فاصله سه ثانیه بعد از من پاپ آپ کند. ما هدف را زدیم و قرار بود بعد از عملیات من به سمت پایگاه تبریز پرواز کنم و آقای فضیلت هم به من پیوندد.
آخرین چیزی که یادم هست، صدای آقای فضیلت بود که از من پرسید: فاصله شما تا تبریز چقدر است؟
من هم جواب دادم ۱۶۷ مایل. و این تنها چیزی هست که از آخرین لحظات پرواز به یاد دارم.
این چیزهایی که می گویم فقط احتمالات است چون من دیگر بیهوش بودم. من احتمال می دهم که از طرف یکی از پدافندهای هوایی تیری به من شلیک شده و با فیوز صندلی پرتاب برخورد کرده و من پرتاب شده باشم. چون من آمادگی خروج اضطراری از هواپیما را نداشتم و ناگهان صندلی پرتاب شده بود، به خاطر فشار بسیار بالا من بیهوش شدم. تنها چیزی که یادم مانده، این است که بر زمین افتاده بودم و چشم هایم را که باز کردم دیدم فردی با لباس کردی بالای سر من ایستاده بود. چندین بار بیهوش شدم و باز به هوش آمدم. در یکی از این هوشیاری ها، دیدم که نیروهای صدام، هلهله کنان و با شلیک هوایی گلوله، به طرف من آمدند. چند لحظه بعد احساس کردم که همگی بالای سر من ایستاده اند.
خلبانان هواپیماهای شکاری باید از ساعت هایی که بند غیر فلزی دارند، استفاده کنند. در صورتی که من سال ها پیش، یک ساعت رولکس با بند فلزی هدیه گرفته بودم و در آن پرواز به دستم بود. هنگامی که به بیرون پرتاب شده بودم ساعت من احتمالاً به یکی از دستی های داخل کابین گیر کرده و باعث جراحت شدیدی در ناحیه مچ دست من شده بود که هنوز هم جایش مانده است. از یک چیز دیگر بسیار متحیرم که چگونه چتر نجات من باز شده بود چون من در آن زمان کاملاً بیهوش بودم و حتی بعد از بازشدن چتر هم، ما باید حالت های خاصی بگیریم و به مسیر جهت بدهیم. در صورتی که من بیهوش به آن آویزان بودم.
از طرف دیگر یک جعبه کمک های اولیه (Survival Key) به تمامی صندلی های هواپیماهای شکاری متصل شده است که خلبان بعد از پرتاب در ارتفاعات پایین، باید آن را از خود جدا کند ولی چون من بیهوش بودم، آن بسته همچنان به من وصل بود و من با همان جعبه به زمین خوردم که باعث ضرب دیدگی شدیدی در ناحیه ستون فقراتم شده بود. دست راست و سرم هم شکسته بود. جایی که من افتاده بودم، ماشین نمی توانست برود به همین خاطر احتمالاً ماشین تا پایین تپه آمده بود و کردهای عراقی، هلهله کنان من را برداشتند و به پایین بردند.
یکی از صحنه ها را به خوبی به یاد دارم که یکی از آن افراد با خشونت آمد و مرا با آن اوضاع و حالتی که داشتم و از چندین ناحیه مجروح شده بودم، برداشت و به داخل چترنجاتم انداخت و چتر را به کولش گرفت و پایین برد.
من را در یک ماشین ارتشی که شبیه یک وانت بار بزرگ بود انداختند. بعد از مدتی به یک شهر رسیدیم که نمی دانم کدام شهر عراق بود ولی از تعداد افراد داخل شهر حیرت کرده بودم. مثل این بود که تعداد زیادی از مردم آماده بودند من را دستگیر کنند. با تفنگ های کلاشینکف ایستاده بودند و هلهله می کشیدند و بعضاً تیرهوایی شلیک می کردند که صحنه بسیار رعب انگیزی بود.
در تمام این مدت، من در حالتی بودم که به هوش می آمدم و سریعاً از هوش می رفتم و تنها لحظه هایی از آن تراژدی را به یاد دارم. با همان وضعیت و خونریزی من را به جایی بردند و دیدم که یک سرباز عراقی در حال دوختن سر شکافته شده من است. بعد از اتمام کارش به عربی از من پرسید که صبحانه خوردی من هم گفتم نه و برایم یک چایی با قند آورد، من خوردم و دوباره بیهوش شدم.
حالت بسیار بدی داشتم ولی هنوز نمی دانستم که چه اتفاقی افتاده است. خلاصه با یک ماشین من را به جایی بردند که باز هم نمی دانم کجا بود فقط یک تخت داشت که من روی آن خوابیده بودم و یک عراقی هم بالای سر من ایستاده بود. به او گفتم که چرا مرا به بیمارستان نمی برید؟ با همان لهجه عربی به من فهماند که اول باید به سؤالات ما پاسخ دهی بعد به بیمارستان می روی.
من در آن حالت نمی توانستم حرف بزنم، به همین خاطر مرا به بیمارستان الرشید بردند که البته قسمتی از آن را مانند یک زندان درست کرده بودند که هر سلول یک تخت داشت و جلوی آن را میله ها فرا گرفته بود.
آمدن صلیب سرخ
چندین روز را در آن جا گذراندم تا یک روز دیدم که چند سرباز عراقی به اتاق من آمدند و شروع به نظافت اتاق کردند. ملحفه ها را عوض کردند و برای من دمپایی نو آوردند. من که نمی توانستم حرکت کنم متعجب بودم که آنها چرا این کار را می کنند. اولین فکری که به سرم زد این بود که جنگ تمام شده و آنها در حال پذیرایی از من هستند. در صورتی که فردای آن روز فهمیدم که وقت بازدید نیروهای صلیب سرخ است و آنها برای آن که خود را خوب نشان دهند چنین کاری کرده اند.
افراد صلیب سرخ آمدند و البته چندین افسر بلند پایه عراقی هم به همراه آنها بودند. یکی از صلیب سرخی ها پرسید که می خواهی چیزی بگویی؟
گفتم بله. و او افسران عراقی را از اتاق بیرون کرد. گفت چی شده؟ من در حالتی بودم که احساس می کردم تمام زندگی امم را از دست داده ام و در اوایل سنین جوانی اسیر شده بودم. شروع کردم به شکایت از وضعیت موجود. گفتم آنها مرا درمان نمی کنند و هیچ توجهی به وضعیت جسمی من ندارند.
فردی که از صلیب سرخ آمده بود، مرا با خون سردی آرامش داد و گفت:
– الان شما با این کشور در حال جنگ هستید و خلبانان عراقی هم که اسیر شده اند در مملکت شما همین وضعیت را دارند. نگران نباش چون به زودی جنگ تمام می شود و به ایران برمی گردی، تو آمدی و بر سر مردم این کشور بمب انداختی انتظار چه پذیرایی از آنها داری؟ ولی اگر نامه ای داری بنویس.
من هم سریعاً ورقه را از آنها گرفتم و امضا کردم در این مورد خیلی شانس آوردم چون همه در ایران فکر می کردند که من مرده ام.
استخبارات
دو یا سه ساعت بعد چند مامورعراقی آمد و مرا بردند. فکر می کردم که افراد صلیب سرخ سفارش های شان را کرده اند و آنها مرا به یک جای بهتر منتقل می کنند. در تمام مدت چشم هایم را بسته بودند. به یک ساختمان رسیدیم، از زیر چشم بندم قسمت هایی از ساختمان را می دیدم. یک بنای بسیار تمیز بود. من دیگر خیالم راحت شد که مرا به یک جای بهتر برده اند. بعدها فهمیدم که آن جا ساختمان استخبارات عراق است که نهادی مانند ساواک زمان شاه در ایران بود.
با آسانسور مرا به طبقات پایین تر بردند و بعد از گذراندن چندین راهرو، به یک جایی رسیدیم که کف آن از سنگ بود و من می دانستم که با ساختمان اصلی فاصله زیادی داریم. دقیقاً مانند فیلم ها بود و تنها صدای پای آنها و خودم را می شنیدم، مابقی سکوت محض بود. تا این که جلوی یک اتاق ایستادیم. صدای یک در فلزی بزرگ آمد، من را به داخل آن انداختند و فوراً در را بستند. چشم بندم را باز کردم و احساس کردم به انتهای دنیا رسیده ام یک اتاق بسیار کوچک که هیچ نوری نداشت.
دیوارها، سقف و کف آن قرمز پررنگ بود و یک در آهنی بسیار بزرگ جلوی اتاق بود. می خواستم فریاد بکشم و کشیدم ولی هیچ کس جوابی نمی داد. یک توالت هم در گوشه اتاق بود.
شاید باورتان نشود، ولی هنگامی که چشم بندم را باز کردم تمام زندگی ام، همسرم و دو فرزندم که یکی چهار سال و دیگری دو سال داشت، مانند یک فیلم سینمایی به جلوی چشمم آمدند. نمی دانستم شب و روز چگونه می گذرد چون هیچ نوری نبود. حدود سه ماه مرا در آن سلول انفرادی نگه داشتند.
غذایش بسیار بد بود. صبح زود نصف لیوان چایی سرد و نصف لیوان هم چیزی مانند آش می دادند که به جز مقداری آب و خورده برنج، چیزی نداشت. روزی دو عدد نان بسیار کوچک مانند باگت می دادند که بسیار سفت شده بود و خمیر آن بوی ترشیدگی می داد. وقت ناهار بهترین غذایش بود چون نصف بشقاب برنج می دادند که روی آن را با یک آبی آغشته بودند که رنگ رب گوجه بود و شب هم از همان آبی که روی برنج می ریختند نصف لیوان می دادند. احساس می کردم که قرار است از تنهایی همین جا بمیرم. آرزو می کردم که این در یک بار باز شود و من را بیرون ببرند. شاید باور نکنید ولی از لحاظ روحی در شرایطی بودم که دوست داشتم حتی در را باز کنند و مرا کتک بزنند تا کس دیگری را هم ببینم.
حتی یک سوسک هم داخل سلول نبود تا من احساس زندگی کنم. خلاصه این سه ماه که در انفرادی بودم از بدترین لحظات زندگی من بود.
بعد از این سه ماه، یک روز آمدند و چشم هایم را بستند و مرا بیرون بردند. به یک اتاق بزرگی راهنمایی ام کردند و گفتند چشم بندت را باز کن. وقتی چشم بند را باز کردم، فکر کنم یکی از زیباترین لحظه های عمرم بود چون دیدم که سرتاسر تمام خلبانان و افسران ایرانی هستند که در اتاق نشسته اند.
همه همین احساس را داشتند زیرا قبل از آن هرکس فکر می کرد که تنهاست و کسی هنوز اسیر نشده، چون ابتدای جنگ بود. ولی با دیدن این صحنه، همه خوشحال شدند. نه به خاطر این که آنها اسیر شده اند، بلکه به دلیل این که تمام احساس تنهایی ها از بین می رفت. همگی شروع کردیم به گپ زدن و روبوسی کردن. یکی از بچه ها آمد و با تعجب به من گفت:
– آقای اکبری تو زنده ای؟ همه ما فکر می کردیم تو مُردی.
چون آقای فضیلت به آنها گفته بود که من فقط هواپیمای او را دیدم که با صخره ها برخورد کرد. آقای فضیلت که بعدها شهید شد، اصلاً پرتاب من را از هواپیما ندیده بود و به افراد پایگاه گفته بود که من با هواپیما سقوط کرده ام ولی هنوز این خبر به گوش خانواده ام نرسیده بود. می گفتند هنگامی که فضیلت به پایگاه برگشت، زبانش گرفته بود و نمی توانست صحبت کند چون فکر می کرد من مُرده ام.
ولی طبق مقررات جنگ و ارتش تا هنگامی که شهادت یا اسارت از طرف دشمن اعلام نشود، شخص مفقودالاثر شناخته می شود. به همین خاطر به خانواده من اعلام کردند که مفقودالاثر است. ولی خانواده من باور نمی کردند چون در اوایل جنگ حرف های بسیار ضد و نقیضی از افرادی که شهید یا اسیر شده بودند شنیده بودند.
باز هم خدا را شکر، نامه ای که من به صلیب سرخ داده بودم یک سال بعد به دست شان رسید و مطمئن شدند که من زنده ام.
زندان ابوغریب جایی که فقط صدای شنکجه در آن شنیده می شد
بعد از آن، تمامی ما را به زندان ابوغریب بردند. یک زندان وسیع و بزرگ که همواره صدای شکنجه و داد از آن شنیده می شد. حدود ۱۰۰ نفر از خلبانان و افسران ارشد را در یک بند انداختند. به گونه ای که آن قدر جا کم بود که نمی توانستیم به راحتی بخوابیم. هیچ محفظه هوایی وجود نداشت و حتی دستشویی هایش هم در آخر بند بود که باعث آلودگی بسیاری شده بود.
بعد از گذشت چند روز وضعیت مان بسیار بد شد. هوا بسیار کم بود و آلودگی بسیاری داشت. دستشویی هایش حتی آب هم نداشت. چندین روز به همین منوال گذشت و ما دیگر نمی توانستیم تحمل کنیم. تصمیم گرفتیم که اعتصاب غذا کنیم. همه بچه ها را هماهنگ کردیم که دیگر غذا نخورند با آن وضعیت ضعف جسمی غذا نخوردیم، دو روز گذشت.
افسران عراقی آمدند و گفتند درخواست شما چیست؟ ما هم می گفتیم که باید یکی از بازرسان صلیب سرخ را بیاورید تا ما غذا بخوریم. حال بسیاری از بچه ها بد بود طوری که دیگر تحمل نداشتند. افسر عراقی آمد و گفت که به صلیب سرخ اطلاع داده ایم ولی اگر درخواستی دارید به خود ما بگویید. ما هم که دیدیم بسیاری از بچه ها رنجور شده بودند، تصمیم گرفتیم به حداقل چیزی که می خواهیم اکتفا کنیم.
چندین مزایا به ما دادند از جمله هفته ای یک ساعت هواخوری آن هم نه در محوطه باز، فقط پنجره های بالا را یک ساعت باز می کردند. روزنامه های عراقی به ما می دادند به افراد سیگاری هم دو نخ سیگار می دادند. هفت ماه در این وضعیت بودیم که یک روز چند سرباز عراقی آمدند و اسامی بعضی از ما را صدا زدند و گفتند که اینها را می خواهیم به صلیب سرخ نشان دهیم. من که می دانستم افراد بعثی عراق یک روده راست در شکم شان نیست، ولی چون جزو اسامی بودم مجبور شدم بروم.
به زندان سیاسی ها عراق منتقل شدم
حدود ۱۵ نفر بودیم که ما را به یک زندانی بردند که دو طبقه بود و دورتادورش را سلول هایی فرا گرفته بودند. زندان سیاسی های عراق بود. هر دو یا سه نفر ما را در یک سلول انداختند. با افراد سیاسی بسیار بد برخورد می کردند و تمام وقت آنها را می زدند و شکنجه می دادند. نگهبان ها به ما متذکر می شدند که شما حق صحبت ندارید ولی ما که دیگر آب از سرمان گذشته بود، راحت با یکدیگر صحبت می کردیم. بعضی اوقات هم با هماهنگی شعارهای ” الله اکبر، خمینی رهبر” می دادیم که باعث عصبانیت نگهبانان می شد. من در آن زمان ارشد بودم چون درجه نظامی من از بقیه افراد بالاتر بود. هر ۲۰ دقیقه یک بار شعار می دادیم تا شاید یکی از مقامات ارشد بیاید و به وضعیت ما رسیدگی کند در همان زمان اعتصاب غذا هم کردیم و دیگر غذا نمی خوردیم. تا این که دو روز گذشت و دیدیم که یک افسر بلندپایه و تنومند با چندین سرباز به داخل زندان آمدند و در وسط زندان که یک میز و صندلی داشت، نشست. دقیقاً وقتی وارد شدند ما شروع به شعاردادن کردیم. نگهبان زندان را صدا کرد و گفت که چه خبر است؟ او هم گزارش داد که تمامی این سر و صداها زیر سر شخصی به نام اسدالله است. من را صدا زدند، پیش آن افسر بردند یک مترجم ایرانی هم داشتند که دست و پا شکسته ایرانی صحبت می کرد. من خیلی لاغر شده بودم تنها حدود ۴۷ کیلو وزن داشتم.
افسرارشد پرسید: “انت اسدالله؟” یعنی تو شیر خدا هستی؟
من هم گفتم نعم و با صدای بلند خندید و گفت به چه حقی اسمت را اسدالله گذاشتند؟ بعد از مسخره کردن من گفت چرا سر و صدا می کنید؟
گفتم ما اسیر هستیم. طبق قانون ژنو باید با ما رفتار کنید و وضعیت بسیار بدمان را برایش توضیح دادم. به او گفتم صلیب سرخ قرار بود ما را ببیند، نه این که ما را به زندان سیاسی ها بیندازید. ما را به بند خودمان برگردانید.
نمی دانم مترجم به او چه چیزی گفت که بسیار خشمگین شد و جاسیگاری که روی میز بود را بلند کرد و به سمت من پرتاب کرد و خود مترجم هم بلند شد، یک سیلی آبدار به صورت من زد و مرا در یک انباری انداختند و در را بستند. چند دقیقه بعد آمدند و مرا به وسط زندان انداختند و چند نفره با باطوم های شان شروع کردند به کتک زدن. من فقط صورتم را گرفته بودم و آنها مشت و لگد می زدند. آن قدر زدند که بیهوش شدم و بعد مرا به سلول خودم انداختند.
بچه ها غذا نمی خوردند تا این که افسر زندان گفت که نیروهای عراقی در حال ساخت یک اردوگاه جدید برای شما هستند تا صلیب سرخ هم از شما بازدید کند، پس غذایتان را بخورید. ما هم با این که می دانستیم دروغ می گوید ولی غذا را خوردیم. خلاصه حدود شش ماه ما را در آن جا نگه داشتند و بعد از آن به اردوگاه رمادی فرستادند.
یک سال در اردوگاه الرمادی
در این اردوگاه اسیران ایرانی اعم از پاسداران، بسیجیان و نیروهای دیگر بودند. اردوگاه بسیار بزرگی در میان یک بیابان بود که دسترسی به هیچ چیز نبود. یک سال هم در آن ارودگاه بودم و ۹ سال آخر اسارت را هم در یک اردوگاه دیگر بودم.
کلاً ۱۰ سال اسارت کشیدم. حتی دو سال بعد از آتش بس بین نیروها، خلبانان و افسران ارشد را نگه داشتند. دیگر از لحاظ روانی هیچ کدام از ما تعادل نداشتیم. وضعیت روحی مان بسیار بد بود ولی هیچ چاره ای نداشتیم. تمامی دوران اسارت یک طرف، آن دو سال بعد از آتش بس یک طرف دیگر.
اگر بخواهم از وضعیت این دو سال برای تان بگویم، شاید گریه کنید. هیچ کس نمی تواند به جز خود اسرا احساس کند که ۱۰ سال اسارت در خاک غریب چگونه است.
به هیچ صورت نمی توانم این دوران را برای تان توضیح دهم. ۱۰ سال از بهترین سال های زندگی من (۲۸ سالگی تا ۳۸ سالگی) که باید با خانواده و بچه هایم می گذراندم.
هر وقت صلیب سرخ عکس های خانواده های مان را به ما می داد، یک هفته گریه می کردیم. در هر عکس، بچه هایم چند سال بزرگ تر شده بودند ولی من نمی توانستم باور کنم چون در کنارشان نبودم که بزرگ شدن شان را ببینم.
هر روز اسارت به اندازه یک سال می گذشت. تمامی ثانیه ها سنگین تر از چند ساعت بودند ولی به هر صورت همین طور ۱۰ سال گذشت.
قرار شد روزی دوهزار نفر آزاد شوند
حتی آزادی ما هم در وضعیت خاصی پیش آمد. در اواخر اسارت ما که دیگر جنگ تمام شده بود، عراقی ها برای ما تلویزیون آورده بودند که البته فقط کانال های خود بعثی ها را می گرفت و ۸۰ درصد خبرهای دروغ پخش می کرد. یک روز صدام به تلویزیون آمد و گفت ما قرارداد 1975 الجزایر را به رسمیت می شماریم و از خاک ایران کاملاً عقب نشینی می کنیم و قرار است روزی دو هزار نفر از اسرا را آزاد کنیم. اولین سری اسرا که از اردوگاه ما فرستاده شدند، از بین اسرا خلبانان و افسران ارشد را جدا کردند و به یک بند جداگانه فرستادند.
فرمانده اردوگاه را خواستیم و پرسیدیم که چرا ما را نفرستادید و بقیه افراد همگی به ایران بازگشتند؟ او هم صادقانه جواب داد که شما جزو افسران و خلبانان ارزشمند هستید و شما را به این راحتی ها به ایران برنمی گردانیم چون هر لحظه ممکن است دوباره جنگ شروع شود.
دو ماه دیگر نیز به همین حال گذشت و قرار شد ما را در تاریخ ۲۴ شهریورماه سال ۱۳۶۹ به ایران بفرستند.
سرانجام لحظه وصال رسید
تا مرز ایران ما را با چشم بند بردند و در مرز تحویل نیروهای ایرانی دادند. به هیچ وجه نمی توانم احساسم را بیان کنم حتی نمی توانستم باور کنم که آزاد شدم. بعد از ۱۰ سال اسارت فکر می کردم که همیشه اسیر خواهم ماند. تمام خاک ایران را زیر پایم احساس می کردم و ارزشش را از طلا هم بالاتر می دیدم. از کرمانشاه با هواپیما به تهران آمدیم و دو روز هم در قرنطینه بودیم.
10سال آرزو داشتم که یک ستاره در آسمان ببینم چون هیچ وقت شب ها بیرون نرفتیم و اولین شب قرنطینه در تهران، این آرزویم برآورده شد. ۱۰ سال از تمامی لذت های زندگی محروم بودم. وقتی خانواده ام را دیدم، احساس می کردم که دوباره زنده شده ام.
باید از همسرم هم قدردانی کنم که در نبود من بسیار سختی کشید و برای آینده بچه های مان زحمت های فراوان کشید. پدر و مادر من هم زجر کشیدند و از آنها هم متشکرم.
هنگامی که به ایران آمدم از خدمت با درجه سرتیپی بازنشست شدم. هماکنون درهواپیمایی ایران ایرتور خلبان هواپیمای مسافربری توپولف هستم.
پرواز اعتیاد دارد و کسی که یک بار با هواپیما پرواز کند، نمی تواند ترکش کند. من هم پرواز را ادامه دادم ولی هنوز در آرزوی یک بار پرواز با هواپیمای شکاری و انجام مانور مانده ام.
من برای ملت جنگیدمف برای ملت ۱۰ سال اسارت کشیدم و هیچ توقعی از مردم به جز به یادماندن چنین چیزهایی ندارم. حدود ۱۰ سال برای آزادی ایران و ملت ایران اسارت کشیدم.
