كنوانسيون ژنو و پروتكل اول الحاقي ، تصریح دارند:
حقوق بشردوستانه اصولاً براي طرفين مخاصمه وضع شده است و هر شخص يا گروهي از اشخاص كه در مخاصمه شركت نكرده يا شركت در مخاصمه را ترك كرده اند . حمايت مي كند . اين اشخاص عبارتند از :
ـ پرسنل نظامي مجروح يا بيمار در جنگ هاي زميني و بخش خدمات پزشكي نيروهاي مسلح.
ـ پرسنل نظامي مجروح ، بيمار يا كشتي شكستگان در جنگ هاي دريايي و بخش خدمات پزشكي نيروهاي مسلح.
ـ اسراي جنگي
جمعيت هاي غيرنظامي عبارت اند از :
ـ شهروندان خارجی در سرزمين هاي طرفين مخاصمه از قبيل پناهندگان.
ـ غيرنظاميان در سرزمين هاي اشغالي.
ـ بازداشت شدگان نظامي و غيرنظامي.
ـ پرسنل پزشكي و مذهبي يا واحدهاي دفاع كشوري.
ب) مخاصمات مسلحانه بين المللي :
در چنين موقعيت هايي حقوق بشردوستانه به نيروهاي مسلح اعم از منظم و يا غيرمنظم كه در مخاصمه (جنگ) شركت كرده اند ، اختصاص مي يابد و از هر شخص يا گروهي از اشخاص كه در مخاصمه شركت نكرده اند يا مخاصمه را ترك كرده اند از قبيل افراد ذيل حمايت مي كند :
ـ رزمندگان مجروح يا بيمار.
ـ اشخاصي كه در نتيجه جنگ از آ‌زادي خود محروم شده اند .
ـ جمعيت غيرنظامي
ـ پرسنل پزشكي و مذهبي.
چه كنوانسيون هايي در رابطه با حقوق بشردوستانه بين المللي وجود دارند ؟
1ـ كنوانسيون ژنو در مورد بهبود شرايط مجروحين نيروهاي مسلح در ميدان نبرد.
2ـ كنوانسيون لاهه.
3ـ كنوانسيون هاي ژنو در مورد بهبود شرايط مجروحين و بيماران نظامي در صحنه نبرد.
4ـ اصلاح كنوانسيونهاي لاهه.
5ـ كنوانسيونهاي چهارگانه ژنو.
6ـ كنوانسيون ممنوعيت كاربرد سلاح هاي شيميايي و باكتريولوژيك.
7ـ كنوانسيون ممنوعيت يا محدوديت استفاده از سلاح هاي خاص معاهده و پروتكل الحاقي آن.
8ـ كنوانسيون حقوق كودك.
9ـ كنوانسيون منع تكميل ، توليد ، ذخيره و كاربرد سلاح هاي شيميايي.
10ـ كنوانسيون منع استفاده ، ذخيره ، توليد و تجارت مين هاي ضدنفر.
11ـ اساسنامه ديوان بين المللي كيفري.
12ـ پروتكل الحاقي به كنوانسيون حقوق كودك در مورد منع دخالت كودكان در مخاصمات مسلحانه.
جنايت جنگي چيست ؟
تخلف از حقوق جنگ را جنايت جنگي مي نامند . معنايي كه عموماً از جنايت جنگي درك مي شود ، موارد نقض فاحش حقوق بشردوستانه بين المللي يا با استفاده از واژه سنتي ، موارد نقض فاحش قوانين و عرف هاي جنگي ، صرف نظر از طبيعت جنگ است . مواردي كه به عنوان جنايت جنگي تلقي شده اند ، حملات انجام شده بر عليه كساني است كه مشاركت فعالي در جنگ نداشته اند يا به مشاركت خود پايان داده اند (مانند سربازان مجزوح يا بيمار ، اسراي جنگي ، غيرنظاميان و غيره)
ساير مواردي كه جنايت جنگي محسوب مي شوند عبارت اند از :
ـ قتل عمدي.
ـ شكنجه و رفتار غيرانساني.
ـ عمداً موجبات رنج شديد ديگران را فراهم كردن.
ـ صدمه شديد به جسم يا سلامتي.
ـ حمله به جمعيت غيرنظامي.
ـ اخراج يا انتقال غيرقانوني گروه هاي غيرنظامي.
ـ استفاده از سلاح ها يا روش هاي ممنوع جنگي (سلاح هاي شيميايي ، باكتريولوژيك و آتشزا)
ـ استفاده خائنانه از علائم و ديگر نشانه هاي حفاظتي.
ـ غارت اموال عمومي يا خصوصي.
در زمان درگيري هاي مسلحانه ، چه حمايتي براي افراد در نظر گرفته شده است؟
در چهار معاهده ژنو رعايت و حفظ حقوق مجروحان ، بيماران و غرق شدگان نيروي دريايي و نيز تمام زندانيان جنگي بي هيچ تمايزي پيش بيني شده و در نتيجه حق حمايت برابر براي تمام قربانيان جنگ تضمين شده است . معاهده چهارم به حفظ حقوق اشخاص غيرنظامي در دوران جنگ مي پردازد .
پروتكل هاي الحاقي اين حمايت را به تمام اشخاص آسيب ديده از درگيري هاي مسلحانه گسترش مي دهند و هر گونه حمله رزمندگان و طرف هاي درگير را اعم از اينكه درگيري بين المللي باشد يا داخلي ، به افراد و اهداف غيرنظامي ممنوع مي كند .
براي برخورد با تجاوزات آشكار به حقوق بشردوستانه چه اقداماتي پيش بيني شده است ؟
دولتها در زمان عضويت در كنوانسيون هاي ژنو متعهد مي گردند كه براي مجازات اشخاص متهم به نقض فاحش حقوق بشردوستانه ، ترتيبات قانوني لازم را فراهم آورند . دولتها همچنين متعهد شده اند كه هر شخص را كه به ارتكاب يكي از موارد نقض فاحش كنوانسيونها متهم است ، در دادگاه هاي خود تعقيب كنند يا او را براي محاكمه به كشور ديگر واگذار نمايند . به تعبير ديگر مرتكبين نقض فاحش يعني جنايت كاران جنگي ، بايد هميشه و در همه جا مورد تعقيب قرار گيرند و دولت ها مسئوليت دارند كه اين امر را تضمين نمايند .
در واقع قوانين كيفري كشورها تنها جرايم ارتكابي در سرزمين آن دولت يا به وسيله اتباع آن دولت ، اعمال مي شود . حقوق بشر دوستانه با ملزم كردن دولت ها به يافتن و مجازات هر شخصي كه مرتكب يكي از موارد نقض فاحش اين حقوق شده است ، صرف نظر از تابعيت وي و يا مكاني كه جرم در آن واقع شده است ، از اين حد فراتر
مي رود .
چنين تعقيب هايي را ممكن است دادگاه هاي ملي كشورهاي مختلف انجام دهند ، در اين باره شوراي امنيت سازمان ملل متحد در سال هاي 1993 و 1994 ، دو دادگاه بين المللي كيفري به ترتيب براي يوگسلاوي سابق و رواندا تأسيس كرد تا كساني را كه به ارتكاب جنايات جنگي در طول درگيري ها در اين كشورها متهم بوده اند ، محاكمه كنند .
نهايتاً تلاش هاي جامعه بين المللي براي ايجاد يك ديوان دائمي بين المللي نيز بايد مورد توجه قرار گيرد . اساسنامه اين ديوان در شهر رم در سال 1998 به تصويب رسيد و ديوان در اول ژوئيه 2002 در شهر لاهه آغاز به كار كرد . اين ديوان براي رسيدگي به جنايات جنگي و جرايم بر ضد بشريت و نسل كشي صلاحيت دارد .
همانگونه که مشاهده می شود قوانین بین المللی هرگونه تعرض به غیرنظامیان را در جنگ ها منع کرده است.
در طول 8سال دفاع مقدس ،مردم ایران با دشمنانی روبه رو بودند که برای رسیدن به اهداف شومشان از هیچ جنایت رویگردان نبودند.
جنگ شهرها یا حمله به اهداف غیر نظامی اصطلاحی بود که از اسفندسال 1363 وبه دنبال عملیات موفق بدر از سوی ایران درجبهه های جنوب،در ادبیات سیاسی ونظامی آن روز ها رایج شد.
این رویکرد حکایت از اوج درماندگی وبیچارگی دشمنان ایران اسلامی داشت، آنها با در اختیار داشتن منابع اقتصادی،اطلاعاتی،نظامی،انسانی و… قادر به مقابله با حملات دشمن شکن رزمندگان اسلام نبودند.
کمک های نجومی کشورهای عربی وغربی،اطلاعات نظامی که از سوی ماهواره ها وهواپیماهای شناسایی غرب وبه خصوص آمریکا ازایران در اختیار عراق قرار می گرفت، هزاران مستشار نظامی از قدرتهای آن روز دنیا که در کنار فرماندهان بعثی بودند ونیروهای جنگی که از کشورهای عربی درکنار سربازان عراقی حضور می یافتند و…هیچ کدام نمی توانست خللی در اراده آهنین سربازان حضرت روح الله ایجاد نماید.
دشمنان ،ناگزیر متوسل به شیوه های ناجوانمردانه ای می شدند که یکی از آنها جنگ شهرها نامیده می شد.
هرچند نظامیان صدام از روزهای آغاز جنگ حمله به مناطق مسکونی را با حمله به شهرهای مرزی در دستورکارخود داشتند، ودزفول قهرمان گواه همیشه زنده این جنایت علیه بشریت است،اما آغاز حملات موشکی وبمباران شهرهای دیگر ایران از اسفند1363به بعد آغاز شد.
دشمن، در حمله به مناطق غيرنظامي، در تاريخ 12/12/63 در ساعت 30/13 دقيقه، علاوه بر حمله به شهرهای ایران ،كارخانه لوله‌سازي اهواز و در ساعت 18 با پرتاب يك فروند موشك اگزوسه، نيروگاه اتمي بوشهر را برخلاف قطعنامة 407 آژانس بين‌المللي انرژي اتمي، مورد حمله قرار مي‌دهد كه در اين تهاجم تعدادي از كاركنان نيروگاه به شهادت مي‌رسند.
ارتش ايران، در پي اين تهاجم، پس از دادن 12 ساعت فرصت، شهر بصره را به توپ مي‌بندد. دكتر علي‌اكبر ولايتي، وزير امور خارجه، طي پيامي به دبيركل سازمان ملل متحد، پس از ذكر نقض توافقنامة 12 ژوئن، مبني بر عدم حمله به ماطق مسكوني توسط عراق، اعلام مي‌دارد كه از اين لحظه به بعد تنها راه توقف حملات عراق را مقابله به مثل مي‌دانيم.
در تاريخ 16 اسفند در ساعت يك بامداد، دزفول با هشت موشك به خاك و خون كشيده مي‌شود و جنگ شهرها اوج مي‌گيرد. به تلافي ان حملة وحشيانة عراق، نيروي هوايي و توپخانه‌هاي صحرايي ايران شهرهاي مرزي و چند شهر ديگر را در عمق خاك عراق مورد تهاجم قرار مي‌دهند. در پاسخ به جنايتهاي صدام، 18 شهر و شهرك عراق، توسط آتش توپخانه و جنگنده‌هاي نيروي هوايي ارتش جمهوري اسلامي ايران درهم كوبيده مي‌شود.
در بحبوحة جنگ شهرها، بغداد نيز توسط جنگنده‌هاي ايران بمباران مي‌شود و اين خبر توسط خبرگزاريهاي رويتر و آسوشيتدپرس تأييد و گزارش مي‌شود كه هواپيماهاي ايراني از شبكة پيچيده دفاعي عراق عبور كرده‌اند و با ارتفاع كم، اهداف از پيش تعيين شده را در قلب پایتخت عراق به آتش كشيده‌اند.
در اين ارتباط ستاد مشترك ارتش اعلام مي‌دارد كه خلبانان ايران به هنگام بازگشت از اين مأموريت، موفق به ساقط كردن يك فروند ميگ 23 شده‌اند و در پي آن قرارگاه خاتم الانبيا(ص) هم پيامي صادر مي‌كند كه قسمتي از آن چنين است:
بسم الله الرحمن الرحيم
نصر من الله و فتح قريب
«برادران ايثارگر نيروي هوايي! اي حافظان آسمان مملكت رسول الله(ص) ديوانگان بغداد همچون اربابانشان هرگز معني شجاعت در پناه ايمان را نخواهند فهميد: ولي يقيناً شما در آسمان اميد محرومان و مستضعفان، آيه‌هاي رهايي را ترسيم مي‌كنيد.
تبريك براي امام و امتي كه همچون شما سربازان ايثارگر و عاشق دارند…»
حمله هوايي به بغداد، دشمنان اسلام را غافلگير و قدرت عمليات مقابله به مثل ايران، بيش از پيش توجه جهانيان را جلب مي‌كند و پوچي ادعاهاي كارشناسان غرب را مبني بر ناتواني و انهدام نيروي هوايي ايران آشكار مي‌سازد.
دبير كل وقت سازمان ملل متحد در يك مانور سياسي، براي پايان بخشيدن به جنگ شهرها، از طرفين ميخواهد كه از روز شنبه بيستم اسفندماه به جنگ شهرها خاتمه دهند، كه اين درخواست با پاسخ مثبت ايران و جواب منفي عراق روبرو مي‌شود.
نيروي هوايي ايران با حملات پي در پي خود، جنگ شهرها را به نقاط شهر كركوك مي‌كشاند و به رژيم بعثي عراق ضربات سختي را وارد مي‌كند.
در ساعت 40/2 دقيقه بامداد 21 اسفندماه، تأسيسات اقتصادي و نظامي شهر كركوك عراق مورد حملة موشكي نيروهاي مسلح جمهوري اسلامي ايران قرار مي‌گيرد. پخش خبر نخستين حملة موشكي ايران و انهدام كارخانه سيمان و چند مركز كركوك، جهانيان را دچار حيرت مي‌كند و بالعكس، شادي زايدالوصفي را براي مردم مسلمان ايران به ارمغان ميآورد.
دو روز پس از اين حمله موشكي، سپاه پاسداران در ساعت 30/13 بامداد 23 اسفندماه بغداد را هدف حمله موشكي قرار مي‌دهد. اين خبر شوري در ميان دوستان و اندوهي در اردوي دشمن برمي‌انگيزد. با اين موشكباران، آرزوي قلبي مردم زجركشيدة ايران كه هميشه «موشك، جواب موشك» را خواستار بودند، برآورده مي‌كند و با كسب اطلاع از منابع داخل عراق مشخص مي‌شود كه ساختمان 18 طبقة بانك رافدين بغداد هدف اين حمله قرار گرفته است.
خبرگزاريهاي جهان، از جمله تاينوك يوگسلاوي به نقل از شاهدان عيني اعلام مي‌كند كه ساختمان بانك رافدين در مركز بغداد بر اثر انفجار قوي منهدم شده و ادامه مي‌دهد كه اين انفجار باعث شكسته شدن پنجرة ساختمانها تا فاصله بيست كيلومتري از محل وقوع حادثه شد.
خبرگزاري رويتر نيز ضمن اعلام انهدام بانك رافدين، گزارش مي‌دهد كه بانك مركزي عراق كه روبروي بانك رافدين قرار دارد، در نتيجة انفجار خسارت ديده است.
با وجود اينكه اكثر خبرگزاريها به رغم تقليل در انعكاس سريع خبر، انهدام بانك رافدين را بويژه از طبقات فوقاني مورد تأييد قرار مي‌دهند، رژيم دروغ‌پرداز بعث اعلام مي‌دارد كه انفجار بانك رافدين توسط كاميون حامل بمب عوامل بمب‌گذار ايراني انجام گرفته است. رژيم بغداد تمام خيابانهاي منتهي به بانك رافدين را مسدود مي‌كند و از ورود مردم و خبرنگاران به محل حادثه جلوگيري به عمل ميآورد.
ستاد تبليغات جنگ در مورد ادعاهاي مسخرة رژيم عراق اعلام مي‌دارد:
«هر زمان كه رژيم عراق قادر باشد بغداد را كنترل كند تا انفجاري در آن رخ ندهد، بغداد را هدف موشك قرار مي‌دهيم.»
ستاد تبليغات جنگ در پايان، از وابستگان نظامي و سفارتخانه‌هاي خارجي ميخواهد از آثار باقيماندة موشك پرتاب شدة ايران به سوي بانك رافدين بازديد و در زمينه ادعاهاي بغداد اعلام نظر نمايد.
در حالي كه رژيم جنگ‌‌افروز عراق با طرح ادعاهاي پوچ و بي‌اساس بمب‌گذاري توسط ايرانيان، تلاش مي‌كند حملة موشكي ايران را به فراموشي سپارد و اعاده حيثيت كند. بغداد بار ديگر در ساعت 20/6 تاريخ 25 اسفندماه با صداي بسيار مهيبي به لرزه در ميآيد.
اطلاعيه قرارگاه خاتم الانبيا(ص):
بسم الله الرحمن ا لرحيم
«فمن اعتدي عليكم فاعتدوا عليه بمثل ما اعتدي عليكم»
«امت دلاور اسلام! ملت سلحشور! در ادامه جنايات رژيم بعثي ـ صهيونيستي عراق در حمله به مناطق مسكوني، توانمندان سپاه اسلام در جهت انجام سياست مقابله به مثل، صبح امروز در يك حمله موشكي، شهر بغداد مركز حكومت رژيم صهيونيستي عراق را هدف قرار دادند.»
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش جمهوري اسلامي ايران بار ديگر ضمن هشدار به رژيم بعثي ـ صهيونيستي عراق از آن دسته از مردم اين كشور كه تاكنون موفق به ترك شهرهاي خود نشده‌اند، مي‌خواهند هرچه سريعتر از بغداد و ديگر شهرهاي ناامن عراق به شهرهاي مقدس كربلا، نجف، كاظمين و سامرا مهاجرت كنند. عمليات مقابله به مثل نيروهاي اسلام تا قطع كامل حملات رژيم صهيونيستي عراق به مناطق مسكوني كشورمان قاطعانه ادامه خواهد يافت.
به دنبال دومين حمله موشكي ايران، خبرگزاري آسوشيتدپرس اعلام مي‌دارد:
«اوايل صبح پنجشنبه انفجار نيرومندي پايتخت عراق را لرزاند و پنجره‌هاي دو هتل در مركز شهر را خرد و پراكنده كرد.»
اين خبر توسط رويتر هم مورد تأييد قرار مي‌گيرد و به جهان مخابره مي‌شود.
رژيم عراق بلافاصله پس از انفجار، راههاي منتهي به محل انفجار را مي‌بندد و از ورود خبرنگاران به آن نقطه جلوگيري مي‌كند و بار ديگر با كمال وقاحت اعلام مي‌كند كه كاميون حامل مهمات عوامل بمب‌گذار ايران باعث اين انفجار بوده است.
با اصابت سومين و چهارمين موشك ايران در مناطق غرب دجله در بغداد، رژيم بعث به طور موقت جنگ شهرها را متوقف مي‌كند.
در خطبه‌هاي نماز جمعة تهران، حجت الاسلام هاشمي رفسنجاني پس از اعلام خاتمه آتشباري بر روي شهرهاي عراق اعلام مي‌كند:
«زدن پنجمين موشك به بغداد به شرارت دشمن بستگي دارد.»
رژيم بعث، روز يكشنبه چهارم فروردين ماه سال 1364 با حمله به كشتيهاي نفتكش و تجاري در خليج فارس و بمباران شهرهاي ايران، بار ديگر جنگ شهرها را آغاز و ايران بلافاصله اقدامه به مقابله به مثل مي‌كند. در ساعت 30/4 دقيقه دوشنبه پنجم فروردين ماه 64، بغداد با حملة موشكي ايران به لرزه در ميآيد.
رژيم دروغ‌پرداز بعث برخلاف دفعات قبل در كمال شرمساري اعلام مي‌كند كه بغداد هدف حمله موشكي قرار گرفته است؛ ولي آمار تلفات آن را 12 كشته و زخمي اعلام مي‌دارد.
رژيم بعثي همچنين ادعا مي‌كند كه نيروي هوايي عراق پايگاه موشكي ايران را يافته و آنها را منهدم كرده است، كه بلافاصله پس از اين ادعا، موشكهاي ششم و هفتم نيز به سوي بغداد شليك ميشوند و خسارتهاي اقتصادي و نظامي فراواني را به دشمن وارد مي‌سازند.
موشكباران بغداد در حالي است كه بسياري از شهرهاي مرزي عراق نيز به شدت توسط توپخانه و حملات پي در پي هوايي درهم كوبيده ميشوند و طبق گزارش خبرگزاريهاي خارجي به صورت شهر ارواح درآمده‌اند.
دیکتاتور بغداد در تاريخ 15 فروردين 64، شهرهاي کرمانشاه، همدان و بستان را مورد تهاجم قرار مي‌دهد كه اين عمل وحشيانه در بعدازظهر همان روز در س اعت 48/14 با شليك نهيمن موشك ايران پاسخ داده مي‌شود. پس از اين حملة قاطعانه، رژيم بعث براي فريب مردم عراق اعلام مي‌كند كه ايران آخرين موشك خود را پرتاب كرده است.
خسارات انفجار نهمين موشك ايران را به بغداد، خبرگزاريهاي رويتر و آسوشيتدپرس سنگين گزارش مي‌كنند و بدين ترتيب برتري قدرت هوايي و توان موشكي ايران بر دشمنان آشكار مي‌شود.
صدام حسين كه در جنگ شهرها به استيصال مي‌افتد، كشورهاي ليبي و سوريه را متهم به تحويل موشك به ايران مي‌كند و آنها را خائن به اعراب مي‌نامد.
بازتاب حملات موشكي ايران
9 ماه پس از توافق 12 ژوئن مبني بر عدم حمله به مناطق مسكوني طرفين، دگر بار رژيم عراق با نقض اين پيمان، جنگ شهرها را آغاز مي‌كند. در ابتداي امر بسياري از كارشناسان و خبرنگاران غرب، ايران را فاقد دفاع مناسب و حتي بي‌دفاع مي‌دانند و با توجه به برد 45 كيلومتري توپخانه‌هاي صحرايي و پرواز كم هواپيماهاي نيروي هوايي، مدعي ميشوند كه در جنگ شهرها ايران نمي‌تواند (علي‌رغم اعتراف قبلي بر توانايي ايراني) مناطق حساس و عمقي عراق را تحت تأثير قرار دهد، تا اينكه نخستين موشك ايران در ساعت 40/2 دقيقه 21 اسفندماه 63 شهر كركوك را هدف قرار مي‌دهد. به دنبال آن موشك زمين به زمين ديگر ايران در بغداد فرود ميآيد.
با اصابت پنجمين موشك ايران به بغداد رژيم عراق اعلام مي‌كند كه بغداد هدف حملات موشكي قرار گرفته است.
در اين ميان خبرگزاري آسوشيتدپرس كه چهار حملة قبلي را خرابكاري در بغداد خوانده بود، بناچار اعتراف مي‌كند كه ايران در اولين ساعات بامداد روز دوشنبه با شليك يك موشك زمين به زمين دوربرد به بغداد، حمله هوايي روز يكشنبة عراق را به دو كشتي تلافي كرد.
حجت الاسلام والمسلمين هاشمي رفسنجاني:
«ما ديگر نمي‌پذيريم كه صدام بگويد آبادان و خرمشهر منطقه جنگي است و بتواند به آنجا گلوله بزند. امروز گلوله زدن به آبادان و خرمشهر، گلوله زدن به بصره است و موشك‌پراني و پرتاب بمب به هر شهري از شهرهاي ما، جوابش موشك زدن به بغداد است.»
رئيس وقت مجلس ايران با اولين حملة موشكي ايران، سياست جديد را براي حكام بغداد بازگو مي‌كند تا رژيم عراق را نسبت به عواقب اعمال وحشيانه‌اش آگاه سازد.
خبرگزاري آسوشيتدپرس:
«انفجار مهيبي روز چهارشنبه در بخش غربي پايتخت عراق (بغداد) به گوش رسيد. اين در حالي بود كه ايران گفت يك موشك دوربرد به اين شهر پرجمعيت شليك كرده است. اين انفجار در ساعت ده به وقت گرينويچ، در سراسر بغداد به گوش رسيد و پليس نظامي همراه با مأمورين مخفي با لباسهاي شخصي، حومه غربي شهر را زير نظر گرفته و از ورود خبرنگاران به اين بخش جلوگيري كردند. كمي بعد آمبولانسها با درهاي باز و اجساد قربانيان در داخل، آژيركشان از منطقة انفجار خارج شدند.
يك خبرنگار توانسته ابر قارچ‌مانند و دود سفيدرنگي را كه از محل انفجار، نزديك حاشيه غربي بغداد به هوا برخاسته بود، ببيند.»
خبرگزاري رويتر:
«در حدود ساعت ده به وقت گرينويچ و 30/13 دقيقه به وقت تهران انفجار شديدي بغداد را لرزاند. اين انفجار در حدود چهل و پنج دقيقه پس از آنكه ايران اعلام كرد كه موشك زمين به زمين به طرف پايتخت عراق شليك كرده است، صورت گرفت. شاهدان عيني گفتند انفجار در نزديكي مركز شهر روي داد، لكن هنوز از تلفات و خسارات آن اطلاعي نرسيده است.»
صدام حسين، با اصابت ششمين موشك، كه تلفات آن سنگين گزارش مي‌شود، چاره را در آن مي‌بيند كه از بغداد گريخته به شهر سامرا، يكي از چهار شهر امن، پناه ببرد. راديو صوت الجماهير عراق در توجيه اين فرار اعلام مي‌كند كه صدام حسين براي زيارت به اين شهر سفر كرده است.
با شليك موشكهاي بعدي به بغداد، تمامي خبرنگاران، شگفت‌زده گزارشهاي گوناگوني را كه همه تأييد بر قدرت موشكي ايران و نابساماني در بغداد است، بازگو مي‌كنند.
خبرنگار اعزامي كانال 2 تلويزيون فرانسه:
«امروز پايتخت عراق بيش از پيش چهرة يك شهر جنگ‌زده را به خود گرفته است و جبهه‌هاي جنگ بيش از اين به پايتخت عراق منتقل شده است و اين موضوع بويژه در زندگي روزمرة مردم بغداد احساس مي‌شود. مردم بغداد از اين پس شب و روز در خوف و هراس پرتاب موشك از سوي ايران به سر مي‌برند.»
كانال يك تلويزيون ايتاليا:
«حملة موشكي ايران به بغداد، خسارات فراواني به بار آورده است. اين بار نيز مانند دفعات گذشته مأمورين امنيتي عراق از نزديك شدن خبرنگاران به محل وقوع انفجار جلوگيري نموده و خبرنگاران و ساير افراد خارجي مقيم بغداد جمعه شب را مانند شبهاي گذشته در انتظار حمله‌هاي ايران در وحشت به سر بردند.»
خبرگزاري رويتر:
«لحظاتي پس از انفجار، ستون عظيمي از دود تيره رنگ كه از مركز پرازدحام شهر به هوا برخاسته بود، قابل بؤيت بود. يك تن از افراد خارجي مقيم بغداد كه در نزديكي مركز شهر زندگي مي‌كند، اين انفجار را بسيار شديد توصيف كرد: «خانه تا چند ثانيه مي‌لرزيد و در حالي كه به سمت بالكن مي‌دويدم تا دريابم كه چه اتفاقي افتاده، به اين سو و آن سو پرت مي‌شدم.»
خبرگزاري فرانسه:
«ناظران در توكيو خاطر نشان مي‌سازند كه از ورود موشك زمين به زمين از سوي ايران به صحنه نبرد، در حالي كه عراق از بدو جنگ آنها را به كار مي‌گيرد، بدون ترديد نقطه عطفي در تعادل قوا بين دو طرف متخاصم به شمار ميآيد و بدين ترتيب بغداد از اين لحظه به بعد در برد موشك ايران قرار دارد.»
