متن برنامه ی درس هایی از قرآن کریم حجت الاسلام قرائتی؛ تاريخ پخش :: 1376/4/26
پبسم الله الرحمن الرحیم
الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی
بحث ما درباره سوره نازعات است. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ، «وَ النَّازِعاتِ غَرْقاً وَ النَّاشِطاتِ نَشْطاً وَ السَّابِحاتِ سَبْحاً» نازعات/3-1 یکی از هنرهای قرآنی موسیقی آن است. یعنی ریتم دارد. به نام خداوند بخشنده مهربان. قسم به فرشتگانی که جان کفار را به سختی می گیرند. و قسم به فرشتگانی که جان مؤمنین را به راحتی می گیرند.
چرا قسم؟ قسم برای تأکید است. و برای خداوند هم مهم نیست که به چیزی قسم بخورد. ولذا یکجا می فرماید: «وَ التِّين» تين/1 قسم به انجیر، و جایی دیگر می فرماید: «وَ الشَّمْس» شمس/1 قسم به خورشید. ولی ما وقتی می خواهیم قسم بخوریم به چیزهای بزرگ قسم می خوریم. هیچگاه به کدو قسم نمی خوریم. خداوند به هرچه خواست قسم می خورد.
و اما فرشته‌ها: در قرآن هرجا از ایمان به معاد گفت، از ایمان به فرشته‌ها هم گفته است. برخلاف ما که اصول دین را توحیدو معاد و نبوت می دانیم، قرآن ایمان به فرشته‌ها را نیز بیان می کند. روایت داریم از امیرالمؤمنین که تعداد هیچ موجودی به اندازه تعداد فرشته‌ها نیست. امام سجاد علیه السلام 19 گروه از فرشته‌ها را که هر گروه کار مخصوص دارند، در صحیفه سجادیه معرفی فرموده است. (فرشته های مأمور باد، فرشته های مأمور باران، . . .) از این معلوم می شود که تقسیم کار هم مسئله مهمی می باشد.
مثلا آن فرشته ای که مأمور گرفتن جان است(عزراییل)، غیر از فرشته ای است که مأمور صور است(اسرافیل). . . «میکائیل مأمور باران و ارزاق»
وجود فرشته‌ها از نور است. بزرگ و کوچک دارند. سلسله مراتب دارند: «مُطاعٍ ثَمَّ أَمينٍ» تكوير/21 یک عده فرمانده و یک عده فرمانبر هستند. فرشته‌ها معلم پیغمبر صلی الله علیه و اله وسلم بودند: «عَلَّمَهُ شَديدُ الْقُوى» نجم/5. فرشته‌ها در حق مادی می کنند. «وَ يَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذينَ آمَنُوا» غافر/7. بعضی فرشته‌ها مسؤول جهنم هستند: «يا مالِكُ لِيَقْضِ عَلَيْنا رَبُّك» زخرف/77 جهنم. بعضی فرشته‌ها مسؤول بهشت هستند: «سَلامٌ عَلَيْكُمْ طِبْتُمْ فَادْخُلُوها خالِدينَ» زمر/73. در دنیا هم همینطور است. فرشته هایی مسؤول نوشتن اعمال ما هستند: «كِرامٍ بَرَرَةٍ» عبس/16.
«وَ السَّابِحاتِ سَبْحاً فَالسَّابِقاتِ سَبْقاً» نازعات/4-3 قسم به فرشتگانی که در حال سیر و سلوک و حرکت و فعالیت هستند. قسم به فرشتگانی که در مأموریت تند می روند و بر هم سبقت می گیرند. با عشق می روند. عشق در مأموریت مهم است. قرآن می فرماید: اگر کاری انجام بدهی ولی نق بزنی، کارت از ارزش می افتد. مثلا داریم: وقتی منافق به نماز می ایستد: «وَ هُمْ كُسالى» توبه/54 با کسلات نماز می خواند. اما مؤمنین: «الَّذينَ هُمْ في صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ» مومنون/2 داریم: اگر خوابتان می آید، نمازتان را اول وقت نخوانید. موقعی نماز بخوانید که بفهمید چه می گویید: «حَتَّى تَعْلَمُوا ما تَقُولُونَ» نساء/43.
درمورد زکات قرآن می فرماید: کسانی که به زورزکات می دهند «وَ هُمْ كارِهُونَ» توبه/54 زکاتشان قبول نیست. «فَالْمُدَبِّراتِ أَمْراً» نازعات/5.
قسم به فرشتگانی که برنامه ریزی می کنند(تدبیر می کنند.) انسان باید در کارهایش برنامه ریزی داشته باشد. انسان باید یک سیاستگذاری در زندگیش داشته باشد. ما می گوییم: یا حسین(ع) وهابی‌ها می گویند: بگویید یا الله. یا حسین(ع) گفتن شرک است. جوابش این است. می- گوییم: ضمن اینکه همه کاره خداست اما مانعی هم ندارد که حسین(ع) هم واسطه باشد. خداوند «يُدَبِّرُ الْأَمْرَ» يونس/3، تدبیر دست خداست. اما همین خدا به فرشته‌ها فرموده: «فَالْمُدَبِّراتِ أَمْراً». «وَ إِذا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفينِ» شعراء/80 شفا دست خداست. اما همان خدایی که شفا می دهد، در عسل هم قدرت شفا قرار داده است. عیبی ندارد که کار دست خدا باشد، اما همان خدا کارها را به دیگران واگذار کند. «يَوْمَ تَرْجُفُ الرَّاجِفَةُ» نازعات/6 روزیکه زلزله های وحشتناک همه چیز را به لرزه درمی آورد.(همه چیز به هم می ریزد.) ولذا: «إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ وَ إِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ» تكوير/2-1 نور خورشید گرفته میشود، ستاره‌ها به هم می ریزند. «تَتْبَعُهَا الرَّادِفَةُ» نازعات/7 از دنبال آن زلزله دیگری واقع می شود.(یا صور اول و صور دوم و یا زمین لرزه و پس لرزه «قُلُوبٌ يَوْمَئِذٍ واجِفَةٌ» نازعات/8 دلهایی در آن روز ترسان و لرزان است. کسی که قاچاق بار کرده است، وقتی با نیروی انتظامی مواجه می شود، رنگش می پرد. «أَبْصارُها خاشِعَةٌ» نازعات/9 چشمها ترسان و گریان است. «يَقُولُونَ أَ إِنَّا لَمَرْدُودُونَ فِي الْحافِرَةِ» نازعات/10 اینهادر دنیا وقتی حرف از قیامت به میان می آمد، متلک می گفتند و به مسخره می گرفتند. می گویند: حالا فعلا دنیایت را نگهدار. مردم غافل دنیا می گویند: آیا ما پس از مرگ باز زندگانی دیگری خواهیم داشت؟ ! یعنی پس از مرگ ما دوباره زنده می شویم؟ ! بعید می دانستند. «أَ إِذا كُنَّا عِظاماً نَخِرَةً» نازعات/11 وقتی ما استخوانهای پوسیده شدیم دومرتبه زنده می شویم؟ ! «قالُوا تِلْكَ إِذاً كَرَّةٌ خاسِرَةٌ فَإِنَّما هِيَ زَجْرَةٌ واحِدَةٌ فَإِذا هُمْ بِالسَّاهِرَةِ» نازعات/14-12 پیدایش قیامت به واسطه یک صدای مهیب است. بایک صدا و سیهه همگی زنده می شوید. با یک صوری که رمیده می شود همگی زنده می شوید، ناگهان همه مردم در یک جایی قرار می گیرند. «ساهِرَةِ» سرزمینی است که خواب به چشم کسی نمی رود. برای همه سحر است. اینها برای خدا کاری ندارد.
شخصی به من گفت: شنیده ای که موبایل(تلفن همراه) آمده است؟ ! گفتم: بله. خودم هم دارم. گفت: ببین قدرت علم روز را، با آن طرف دنیا می توان صحبت کرد. از اینها گذشته تا چندسال دیگر، علم به جایی می رسد که حتی تصویر کسی که با او صحبت می شود بر روی صفحه ظاهر می شود. به او گفتم: قرآن بالاتر از اینها را می گوید. می فرماید: حضرت سلیمان(ع) یک وزیر داشت. به آن حضرت گفت: اگر چشمت را روی هم بگذاری خود بلقیس را با کاخش می آورم. نه صدا و نه تصویر، بلکه خودش را.
تازه وزیر حضرت سلیمان(ع) مقداری از علم کتاب را می دانست. «قالَ الَّذي عِنْدَهُ عِلْمٌ مِنَ الْكِتابِ» نمل/40 آنوقت: «وَ مَنْ عِنْدَهُ عِلْمُ الْكِتابِ» رعد/43 به پیغمبر(ص) می گوید: اگر کفار ترا قبول ندارند غصه نخور، همینکه خدا ترا قبول دارد و کسی ترا قبول دارد که علم من الکتاب دارد، ترا بس است(در روایت آمده که او علی(ع)است) وزیر سلیمان بخشی از علم را داشت و چنان قدرتی داشت، امام صادق(ع) انگشتانش را باز کرد و به سینه‌اش اشاره فرمود: به خدا قسم علم کتاب ما هستیم. وقتی بنده خدا این کار را می کند، خدا هم می تواند با یک دمیدن انسان را زنده کند.
«هَلْ أَتاكَ حَديثُ مُوسى» نازعات/15 می خواهی قصه موسی علیه السلام را برایت بگویم. گوش بده: «إِذْ ناداهُ رَبُّهُ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوىً» نازعات/16 خداوند از کوه طور موسی(ع) را مورد خطاب قرار داد. از اینجا معلوم می شود که زمین‌ها یکی نیستند. چون فرموده است: وادی مقدس طوی. هم زمین مقدس داریم و هم زمین نا مقدس و نحس. مثل مسجد ضرار. یک زمین می شود حسینیه جماران و یک زمین می شود شراب سازی. زمانها هم همین طور است: «في يَوْمِ نَحْسٍ مُسْتَمِرٍّ» قمر/19، «في أَيَّامٍ نَحِساتٍ» فصلت/16. زمان و مکان هردو و خوب و بد دارند. موسی(ع) وحی را دریافت نمود: «اذْهَبْ إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى» نازعات/17 از«اذْهَبْ» معلوم می شود که دین از سیاست جدا نیست. برو سراغ فرعون. از «اذْهَبْ إِلى فِرْعَوْنَ» معلوم می- شود که باید سراغ سرچشمه‌ها رفت. امام خمینی(ره) می فرمود: شاه باید برود، یکی از علمای دیگر می گفت: پپسی کولا حرام است! یعنی زمانی که امام(ره) در فکر براندازی ریشه فسادها بود، برخی توجهشان به پپسی کولا بود. باید سراغ ریشه فسادها رفت. «اذْهَبْ» یعنی انبیاء به سیاست کار دارند. «إِلى فِرْعَوْنَ» یعنی بروسراغ ریشه‌ها «إِنَّهُ طَغى» برای مبارزه با طغیان «فَقُلْ هَلْ لَكَ إِلى أَنْ تَزَكَّى» نازعات/18.
شیوه برخورد: باید محبت آمیزباشد(حتی با فرعون). به فرعون بگو: آیا می خواهی پاکیزه شوی؟ دوست داری از دروغ‌ها و هوس‌ها نجات پیدا کنی؟ برادران نیروی انتظامی! وظیفه شما این است که راجع به امر به معروف و نهی از منکر درس بخوانید. برخی کتابها در این زمینه را مطالعه کنید. با هرفردی با روشی باید برخورد کرد. با همه منکرات نمی- شود با اسلحه برخورد کرد. با برخی منکرات باید آخوندها مبارزه کنند. با برخی منکرات اصلا آخوندها نباید مبارزه کنند. باید کنار بروند.
با برخی منکرات فقط خانم می تواند مبارزه کند، با برخی برادر بزرگتر، با برخی معلم، با برخی مدیر و. . . مثلا: دو تا پیغمبردر قرآن داریم به نامهای حضرت موسی و حضرت سلیمان علیهما السلام. یکی چوپان(موسی)، دیگری پادشاه
(سلیمان). سلیمان(ع) چون پولدار و قدرتمند است، بلقیس را به حضور می طلبد. ولی موسی(ع) چون بی پول و بی قدرت است، باید شخصا به سراغ فرعون برود. خدا به موسی(ع) می فرماید: «اذْهَبْ» برو. ولی حضرت سلیمان(ع) به بلقیس می فرماید: « فأتونی» بلند شو بیا. یعنی یکجا باید رفت و یک جا باید گفت: بیا. اگر سلیمان هستید احضار کنید، اگر موسی هستید، بروید. ما هرجا شکست می خوریم، بیشترش علت این است که آنجا که باید برویم، دعوت می کنیم و آنجا که باید دعوت کنیم، می رویم.
«وَ أَهْدِيَكَ إِلى رَبِّكَ فَتَخْشى» نازعات/19 می خواهی من ترا به سمت پروردگارت هدایت کنم؟ تا خشیت پیدا کنی؟ ثمره علم و هدایت این است که انسان ازخدا بترسد.
«فَأَراهُ الْآيَةَ الْكُبْرى» نازعات/20 هر ادعایی دلیل می خواهد. تو که می خواهی مرا هدایت کنی، دلیلت چیه؟ یک آیه بزرگ به او نشان داد. عصا را انداخت/ف اژدها شد. موسی(ع) یکبار عصا را انداخت ما کوچک شد «كَأَنَّها جَانٌّ وَلَّى مُدْبِراً» نمل/10، یکجا عصا را انداخت ومار معمولی شد «هِيَ حَيَّةٌ تَسْعى» طه/20 و یکجا اژدها شد«هِيَ ثُعْبانٌ مُبينٌ» اعراف/107. دفعه اول اگر اژدها می شد، شاید خود موسی می ترسید و آبرو ریزی می شد.
«فَكَذَّبَ وَ عَصى» نازعات/21 فرعون به جای اینکه تسلیم شود، تکذیب کرد(بعضی‌ها روح لجبازی و عناد دارند) عصیان هم کرد. «ثُمَّ أَدْبَرَ يَسْعى» نازعات/22 به موسی(ع) پشت کرد و تلاش کرد و گفت: باید او را از بین ببرم. باید یک پاتک بزنم. ساحرها را آوردند و هرکدام نمایش دادند و وقتی با معجزه موسی(ع) مواجه شدند، همگی به او ایمان آوردند و در آخر به دست فرعون به دار آویخته شدند و به فیض شهادت نایل آمدند.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته.
