متن برنامه ی درس هایی از قرآن کریم حجت الاسلام قرائتی؛ تاريخ پخش :: 1374/9/9
بسم الله الرحمن الرحيم
فرهنگسراهايي که براي عموم مردم درست ميشود اصل کار، کار خوبي است، منتهي هر کار خوبي ممکن است عوارض خوبي هم نداشته باشد و نقص‌هايي هم داشته باشد. اين کشتارگاه تهران بروي، گوسفندهايي که کشته ميشود بوي خون، بوي فضولاتشان مردم منطقه را اذيت ميکرد. حالا تبديل شده به جاهايي که ايام فراغت به نحوي، گاهي خوب و گاهي هم متوسط خوب ميشود. يا مثلاً باغ وحشي بود در تهران خانههايي که کنار باغ وحش بودند واقعاً در عذاب بودند، اين محيط زيست در اسلام خيلي به آن عنايت شده. حتي روايت داريم امام زمان(عجل الله تعالي فرجه الشريف) ظهور ميکند هر خانهاي که ناودانش افقي است عمودي نيست آب سر مردم بريزد آن ناودان را خراب ميکند. بعضي از تغييرات بايد بشود، کشور امام زمان(عجل الله تعالي فرجه الشريف) بايد قشنگ باشد. ما دو رقم زينت داريم: زينت بيروني همين بلوار، اتوبان. گل، نظافتهايي که به آن ميرسيم است، يک زينت دروني هم داريم. قرآن ميفرمايد که: «إِنَّا جَعَلْنا ما عَلَى الْأَرْضِ زينَةً لَها» كهف/7 اين گل و بلبل و آبشار و دره اينها زينت زمين است، اما زينت انسان «وَ لكِنَّ اللَّهَ حَبَّبَ إِلَيْكُمُ الْإيمانَ وَ زَيَّنَهُ في قُلُوبِكُمْ» حجرات/7 زينت انسان اراده و ايمان و علم اوست. يک جوان زيبا، جواني نيست که زنجيري طلا به گردن دارد اگر زيبايي به زنجير طلا باشد انسان 16 تا گردنبند مياندازد تا 16 بار زيبا باشد. زينت جوان اين است که تجديد نشود، جواني که 32 تا تجديد دارد بعد کمبود اين را با انداختن زنجير طلا به گردن ميخواهد جبران کند.
امام هفتم ميفرمايد: آدمهايي که از لحاظ لباسي خود را زينت ميکنند اين از درون کمبود دارد و ميخواهد مردم نگاهش کنند. در کاشان بعضي از جاهايش هنوز برق نبود کسي که ميخواست در تاريکي راه برود ميخواند، ميخواست ترسش را با خواندن رفع کند. ماشينهائي که خيلي خراب است ميآيند پشت ماشينش را مينويسند برچشم بد لعنت، بابا کسي تو را چشم نميکند هر مشکي که صدا ميدهد معلوم است آب کم در آن است.
کارهايي که شده خوب است دست مسئولين درد نکند ما بايد يک قدم برويم جلو. نبايد دو روزمان مثل هم باشد. اميرالمؤمنين(عليه السلام) فرمود: هر کس دو روزش مثل هم باشد باخته است. حضرت فرمود: هر شبي که ميروم بخوابم يك کلمه اضافه بايد ياد گرفته باشم و اگر شبي بخوابم و در آن روز چيزي ياد نگرفته باشم «لَمْ يُبَارَكْ» آن روز، براي من برکت ندارد.
درقرآن يک آيه داريم هيچ وقت متوقف نشويم، آب راکد ميگندد. «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا آمِنُوا» نساء/136 شما که ايمان داريد برويد يک قدم ايمانتان را جلو ببريد. به پيغمبر(صلي الله عليه و آله) ميگويد نگو من فارغ التحصيل شدم «وَ قُلْ رَبِّ زِدْني عِلْماً» طه/114 تو هم بايد علمت زياد باشد.
امروز گفتم به مسئولين اين فرهنگسرا، اينجا به چند تا موزه احتياج دارد.
1- ما موزه سنگها داشته باشيم، در يکي از کشورهاي غربي رفتم به من گفتند در آنجا به فلان جا برو. 6 نفر شديم چند ساعت روي پا ايستاديم خسته شديم، 18 هزار رقم سنگ بود و بسياري از اين سنگها در ايران هست. ما احتياج داريم اين سنگها و نمونههايش را در قفسه بگذاريم و بچهها در ايام تعطيل بيايند و با انواع سنگها آشنا بشوند اين يک سرگرمي باشد. موزه کساني که در مسابقات بين المللي قرآن و يا در علوم برنده شدند عکسهايشان در آنجا باشد. بهترين شاعرهاي ايران با بهترين شعر آن، موزه داشته باشيم، يک وقت تلويزيون نشان ميدهد مشهد اردهال کاشان يک مراسم قاليشويي دارد، شاه چراغ چه هست، امامزادههاي معتبر، ابن بابويه، بله کنار عبدالعظيم است. اصلاً خود حضرت عبدالعظيم چه کسي هست. حديث داريم هر کس اين امامزاده را زيارت کند در ري، ثواب زيارت کربلا دارد. آخر اين کي هست که ثواب زيارتش، زيارت کربلا دارد، از کشورهاي مختلف به زيارت آن ميآيند و بعضي تهرانيها سال ميآيد وبه زيارت آن نميروند. يک بيوگرافي باشد.
يک موزه باشد مخصوص قاليها، جاجيم‌ها، صنايع دستي. فرهنگسرا بايد طوري باشد يک کسي که وارد ميشود بيرون نرود جز اينکه يک قدم به علمش اضافه بشود. موسيقي علم را زياد نميکند اگر حلالش باشد خاصيتي ندارد حرامش که حرام است. مردم شمال همه امکانات تفريحي در خانه هايشان هست اين مردم جنوب است که مردم فقيرش بيشتر است، امکاناتش کم است، اخلاقشان بيشتر است، آمارشان بيشتر است، نيازشان بيشتر است.
بعضي‌ها هستند که در خانه هايشان عتيقههايي هست که دلشان نميخواهد بفروشند، اين را ميشود يک موزه‌اي درست کرد حفاظت شده و افرادي يک چيزهايي دارند واقعاً يک هنر است اين را بياورند تا مردم ببينند و مالکيتش مال صاحب خودش باشد ودولت اين را برايش حفظ کند. امانت بدهد يا اجاره بدهد. يک چيزهايي هست که اگر مردم اينها را در اختيار ديگران قرار بدهند رشد امت بالا ميرود. غرور مردم ايران بالا ميرود. يک مسئله‌اي که همه نياز دارند، مسئله پناهندگي است، يک چيزي هست که همه نياز دارند مثلاً يک بچهاي ميگويد مامان به مادرش پناه ميبرد، بزرگ ميشود به پرچم آمريکا پناه ميبرد، يکي از اين کشورهاي ذليل و ترسو ميگفت من پرچم آمريکا را روي کشتي خودم ميزنم در سايه پرچم آمريکا کشتي هايم را حرکت ميدهم. اصلاً به چه کسي پناه ببريم؛ معني عربي آن «اَعُوذُ» پناه ميبرم.
1- پناهندگي فطري است. حديثهاي زيادي داريم که اين پناهندگي به سوي يک چيزي خوب راهنمايي شود. قرآن ميگويد: «وَ أَنَّهُ كانَ رِجالٌ مِنَ الْإِنْسِ يَعُوذُونَ بِرِجالٍ مِنَ الْجِنِّ» جن/6 بعضي‌ها به جن پناهنده ميشوند، بعضي‌ها به فال و فالگير، سيگار، مشروبات الکلي، قرص خواب، خودکشي پناهنده ميشوند. هنر اين است به چه کسي پناهنده ميشويم. در پناهندگي لفظ کافي نيست بگويد: «اَعُوذُ» با عمل بايد پناهنده بشود. وقتي بمباران ميشود همهاش نميگويد: «اَعُوذُ» ميرود در پناهگاه يعني واقعاً هستي را بند به خدا کنيم: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم» يعني من بي نهايت کوچکم، عاجزم. پهلوانهاي ما از ترس پشه ميروند در پشه بند. دانشمندهاي ما به يک سلول بند هستند و اين سلولها از کار بيفتد همه چيز که ياد گرفته بودند از ياد ميروند با يک تکه گوشت حرف ميزنيم، با يک استخوان ميشنويم، به يک هوا و تنفس بنديم، انسان گردن کلفت، عاجزترين موجودات است. نياز به پناه بردن هست.
راجع به پناه بردن چند تا خطر است بايد از آن پناه ببرند: گاهي پناه ميبريم به يک چيزي که آن هم از ما عاجزتر است. آدم به يک مو بند باشد و آن هم خودش عاجز است. قرآن ميگويد به چه کسي پناه ميبريد. در سوره عنکبوت هست که ميگويد: بشر به هر کس متوسل بشوي قدرت او مثل تار عنکبوت است، بعد ميگويد: «وَ إِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنْكَبُوتِ» عنكبوت/41 تار عنکبوت شل است. بعضي‌ها به شاه پناه ميبرند. مثلاً پسر عمه من غلام ناصر الدين شاه بوده، خود شاه به 90 کشور پناهنده شد اما ديد وقتي که اراده خدا شد 90 کشور، 90 رئيس جمهور او را نجات ندادند. به خدا پناه ببريم. شروع سه قسم است: 1- خطرات، خطرات دروني.
2- خطرات بيروني. خطرات طبيعي. اما خطرات دروني «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ 0000000صَلَاةٍ لَا تُرْفَعُ»(البلدالأمين، ص19)، «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ0000000 صَلَاةٍ لَا تُقْبَلْ»(تهذيبالأحكام، ج6، ص35) پناه ميبرم از نمازي که قبول نشود. حديث داريم اگر سر نماز حواست جمع نباشد، آن قسمتي که حواست نبوده قبول نيست. اگر نميتواني حواست را جمع کني، نافله بخوان لااقل با مهر کربلا بخوان. اين هم نماز خوان ردي است. «أَعُوذُ بِكَ يَا رَبِّ0000 مِنْ دُعَاءٍ لَا يُسْمَعُ»(كافي، ج2، ص585) دعاي بي اثر، دعايي که من هر چه ميگويم خداوند گوش نميدهد. سؤال چرا ما دعا ميکنيم. خداوند گوش نميدهد جواب: چون شما گوش نميدهي.
قرآن يک آيه داريم: «أَوْفُوا بِعَهْدي أُوفِ بِعَهْدِكُمْ» بقره/40 شما به پيماني که بستهايد وفادار باشيد تا من هم وفادار باشم. افرادي که دعاهايشان مستجاب ميشود، افرادي هستندكه فرمان خداوند را اطاعت کردهاند و خداوند مستجاب ميکند اين آقا نماز نميخواند، دروغ ميگويد، فحش هم ميدهد، نگاه بد ميکند. بعد ميگويد حَلَش کن. مگر خدا کارگر تو است. خدا چه به تو گفت گوش دادي تا او هم گوش دهد. پناه ميبرم از دعا «أَعُوذُ بِكَ يَا رَبِّ0000 مِنْ دُعَاءٍ لَا يُسْمَعُ» پناه ميبرم از اينکه زمان را از دست بدهم «أَعُوذُ بِكَ» پناه ميبرم به خدا «أَعُوذُ بِجَلَالِ وَجْهِكَ الْكَرِيمِ أَنْ يَنْقَضِيَ عَنِّي شَهْرُ رَمَضَانَ أَوْ يَطْلُعَ الْفَجْرُ مِنْ لَيْلَتِي هَذِهِ وَ لَكَ قِبَلِي ذَنْبٌ أَوْ تَبِعَةٌ تُعَذِّبُنِي عَلَيْهِ»(كافي، ج4، ص160) پناه ميبرم که فرصت را از دست بدهم و بخشيده نشوم، جوانيش را از دست داد.
اميرالمؤمنين(عليه السلام) وضع جان کندن را در نهج البلاغه توضيح ميدهد. ميفرمايد انسان اول که ميميرد روح از پا جدا ميشود کم کم بالا ميآيد و انسان ميبيند اطرافيان را و حرفهايشان را هم ميشنود، عقلش هم کار ميکند ولي دست و پايش از کار افتاده است. آن دقيقه آخر فکر ميکند: «يُفَكِّرُ فِيمَ أَفْنَى عُمُرَهُ»(نهجالبلاغه، خطبه 109) فکر ميکند عمرش را در چه فاني کرد آيا بهتر از اين نميتوانست باشد. «أَعُوذُ بِكَ مِنْ00000 عَمَلٍ لَا يَنْفَعُ»(إقبالالأعمال، ص487) پناه ميبرم از بيهودهکاري مثل جوانها يک زنجير ميخرند کلي اين طرف و آن طرف ميچرخانند بعضي زن و مرد با کار بيهوده خودشان را مريض ميکنند. آقا يک شيشه آبغوره بخورم يک نفس چقدر پول به من ميدهي مثلاً اگر اين کار را بکني چه مشکلي را حل ميکني. چند ميدهي بپرم نه تنها اين خودش را حرام کرده، جامعه را نيز حرام کرده است.
پيروي از هوسها بعضي کارها کيفي دارد اما بعد از آن آتش است. اميرالمؤمنين ميفرمايد: «لَا خَيْرَ فِي لَذَّةٍ بَعْدَهَا النَّارُ»(منلايحضرهالفقيه، ج4، ص392) شما اگر بدانيد از يک چراغ قرمز رد ميشويد اما بعد از آن دو هزار تومان جريمه است خب اين کار را نميکني. گاهي ميداني يک قاشق هم بخوري دو ماه بيچاره ميشوي نميکني. حديث داريم اگر کسي گناه بکند بگويد اين چيزي نيست خدا نميبخشد اما اگر گناه بزرگ بکند و بعدش ناراحت باشد و شرمنده باشد و عذرخواهي بکند خدا ميبخشد. اگر من اين گچ يک مثقالي را پرت کنم توي صورت شما بگوئيد چرا اين کار را کرديد. بگويم‌اي بابا اينکه چيزي نيست شما براي هميشه از دست من ناراحت ميشويد ولي اگر يک وزنه يک کيلوئي ندانسته به شما بخورد و بگويم آقا ببخشيد نميدانستم شما ميبخشيد و ناراحت نميشويد.
مديريت بد: «اللَّهُمَّ إِنيِّ أَعُوذُ بِكَ مِن000000 وَ سُوءِ الْوِلَايَةِ لِمَنْ تَحْتَ أَيْدِينَا»(صحيفه سجاديه، دعاى8) پناه ميبرم به خدا از مديريت بد، يعني نتوانم از امکانات موجود به نحو احسن استفاده کنم. مدير کيست؟ البته فرق ميکند بين مدير و رهبر. مدير به کسي ميگويند که مؤسسه را اداره ميکند امام کسي است که علاوه بر اداره مردم را يک قدم جلوتر ببرد. مدير خوب آن است که علاوه بر کارهاي بيمه و بازنشستگي و سلف سرويس و. . . کارهاي ديگري مثل نماز خواندن کارمندان و مسائل فرهنگي توجه داشته باشد.
«اللَّهُمَّ إِنيِّ أَعُوذُ بِكَ مِن0000أَوْ أَنْ نَعْضُدَ ظَالِماً»(صحيفه سجاديه، دعاى8) پناه ميبرم از اينکه ظالمي را کمک کنم حديث داريم اگر کسي که گناهي بکند و شما يک لبخند به او زديد بخاطر لبخند شريک در گناهش هستي کسي گناه کرده ايستادي نگاه کردي مثل يک عده قمار کردند و شما نگاه کردي تماشاچيها شريک در گناه هستند. مظلومي دارند ميزنند شما نگاه کردي، شريک در گناه هستي «اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْعَدِيلَةِ عِنْدَ الْمَوْتِ»(تهذيبالأحكام، ج3، ص88) پناه ميبرم که دين دارم و لحظه مرگ بي دين ميشوم. کساني که خيلي به دنيا چسبيدهاند اينها خوب مردنشان مشکل است مثل چسبي که به پشت دست ميزني وقتي کنده ميشود موي دست انسان را نيز ميکند. کساني که به دنيا چسبيدهاند موقع مرگ مثل مو کندن پشت دست مشکل است. چون اين پولها و خانه را يک ذره ذره جمع کرده جمع کرده حالا خدا ميخواهد همه را يک دفعه بگيرد شما اگر يک پيراهن داشته باشي من پاره کنم تا آخر عمر ميگوئي اين شيخ پيراهن مرا پاره کرد و لذا آنها که با دنيا گره خوردند با بغض خدا از دنيا ميروند. پناه ميبرم از غضب، پناه ميبرم از چشم خشک آقا خيلي خلاف کرده ولي ناراحت نيست فرق بين مؤمن و منافق اين است که اگر ياد گناه افتادي ناراحت شدي علامت ايمان است اگر ياد گناه افتادي ناراحت نشدي علامت نفاق است. مثل آدم متعهد که وقتي بدهکار را ميبيند ناراحت ميشود و آدم غير متعهد بي خيال است. پناه ميبرم از نفاق، از ريا. اينها خطرات دروني است پناه ميبرم به خدا از کسي که به من خدمت ميکند، تشکر نميکنم سه چيز بوسيدني است يکي کتاب يکي در کلاس يکي دست استاد. اگر ميخواهيد ببينيد علم شما مفيد است يا مضر. ببينيد احترام شما به استاد چيست؟ بعضي‌ها هر چه باسوادتر ميشوند بي ادبتر ميشوند چون علم برايش مفيد نبوده است. چون فرهنگسراي اينجا بغل بهشت زهرا است من يک خاطره بگويم سال اول انقلاب دو سه روز که از انقلاب گذشت ما را مرحوم مطهري معرفي کرد به تلويزيون و رفتيم به تلويزيون ما با اتوبوس چون آن زمان حفاظت و ترور هم نبود. آدم بزرگ هم با ماشين بزرگ رفت و آمد ميکند با اتوبوس ميآمديم، فيلم برداري که ميشد ميرفتيم شوش و ميرفتيم قم. خانه ما قم بود. يک روز سوار اتوبوش شدم، اتوبوس که از بغل بهشت زهرا خواست رد شود خواستم بگويم براي شادي روح شهدا صلوات ديدم که زشت است که من بگويم اين مال من نيست مال جگر فروشها و کاهوفروشها و بچه‌هايي که تيپ خاصي دارند است تو حجت الاسلامي. يکي دو تا بدوبيراه به خودم گفتم که آقاشاه فرار کرد امام آمد بخاطر شهدا بود هر چي داريم از اينهاست پا شو يک صلوات بفرست بلند شدم تا نگاهم به ماشين خورد باز نشستم يکي دو سه بار اين تکرار شد بغل دستي من گفت شيخ صندليات ميخ دارد. گفتم نه خير خودم گير دارم. گفتم خودم گير دو سه کلمه درس دارم‌اي کاش من اين چند کلمه درس را نخوانده بودم، راحت صلوات ميفرستادم. مرگ بر علميکه جلوي صلوات مرا ميگيرد. خدا به همه گفته سواد «وَ ما أُوتيتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَليلاً» اسراء/85 تمام علماء و اساتيد دانشگاه همه عملشان کم است پناه ميبرم از علم بي فايده، پناه ميبرم از غضب، پناه ميبرم از حسد، از بد مردن يکي از مسئولين مملکت ميگفت فلان منطقه که خرماهايشان ميليونها دلار درآمد داشته از دم همه فاسد شده، هر چي ميگوئيم آقا خدا به تو خرما داده از هر 20 کيلو يک کيلو زکات بده نميدهند. چرا با خدا معامله نميکنيد امام صادق(عليه السلام) فرمود هر کجا مالت سوخت بدان که زکات نميدهيد.
امام کاظم(عليه السلام) هر کجا يک درهم حق بود و خرج نکردي خدا طوري برايتان فراهم ميکند تا دو درهم ضرر بکني و در راه باطل بدهي. جزاي کسي که پول خرج تربيت بچهاش نکرد اين است که پول خرج کند ميوه بگيرد ببرد زندان ديدنش. پناه ميبرم بخدا از اينکه در پيري خرجيم بدست فرزندم بيافتد لذا قبل از آنکه آب بخواهد، پول بخواهد بالاي سرش بگذاريد. پسر راحت ميگويد بابا خرجي بده ولي پدر خيلي سخت است که از پسرش خرجي بخواهد، غرور پدريش ميشکند. انسان هر چي دارد از دعاي پدر و مادر دارد و از آنها بخواهيد شما را دعا کنند کساني که تارک الصلوه هستند نماز نميخوانند يا کاهلي ميکنند، فهميده شده که پدر و مادرشان اهل نماز نيستند. پدر و مادرها اينکه بچه‌ات را دکتر و مهندس کني چند سال پز او را ميدهي ولي اگر اهل تقوي و نماز شد ذخيره قيامت است. کسي را عذاب ميکردند حضرت عيسي رد شد فرمود صاحب اين قبر را دارند عذاب ميکنند برگشتند فرمودند عذاب از او برداشته شد. گفتند چرا آن وقت عذاب ميشد ولي حالا نه. فرمود بچهاش در مکتب با کلمه خدا آشنا شد اگر بچه شما با خدا آشنا بشود، شما را نجات ميدهد تمام خدمات ما يکبار مصرف است. حالا فوتباليست کره زمين شديم، ده سال فوتباليستيم يک تازه نفسي ميآيد و ما کنار ميرويم. اما يوسف و حسين فهميده قهرمان تاريخ است اگر با خدا باشيم تا خدا هست ما ثابت هستيم.
ما يک الگوهاي صادق داريم آنها را متروک گذاشتيم رفتيم دنبال يک الگوهاي ديگر در اسلام 33 آيه براي خمس و زکات داريم اين را تبليغ نميکنيم بعد ميرويم تبليغ ميکنيم جشن عاطفه‌ها. جشن عاطفه‌ها کار خوبي بود اما کسي که الگوهاي قرآني را گذاشت زمين بايد برود سراغ يک خدمات جنبي، ما درخت خوب را اره ميکنيم، درخت آهني را جايش ميگذاريم.
پناه ميبريم از اينکه الگوهاي ما از طبيعي کنار گذاشته شود وتبديل شود به الگوهاي غربي و شرقي و يک بار مصرف. اگر من به شما گفتم سلام عليکم. متشکرم، خداحافظ شما، خدا به شما جزاء خير بدهد. بعدي ميگويد مرسي. مرسي چيست؟ خداحافظ و خدا جزاء خير بدهد يک دعاست اين را کنار ميگذاريم و مرسي اصلاً بار معنوي ندارد من غصه ميخورم از روشن فکرهايي که اصلاً فکر نميکنند همينطور سوپردولوکس قيافه درست کرده. خدا ميداند مدلهاي غربي چيزي درونش نيست من يکبار گفتم اگر کسي ثابت کرد که خاصيت کراوات چيست؟ من با عمامه دو تا از آن را روي هم ميگذارم و ميبندم کراوات گرم ميکند يا سرد ميکند. علامت سواد است که بيسوادها هم دارند علامت سن است که جوانها هم دارند علامت تخصص است که بي تخصص‌ها هم دارند مثلاً من عمامه علامتش اين است که حديث بلدم، آن لباسش علامت خلباني، آتش نشاني، نظامي، پرستار، لباس يا بايد علامت شغل باشد يا سن باشد يا گرم و سرد کنده. بي خاصيت ترين لباس کره زمين کراوات است اين را توي مجله‌هاي اروپا نوشتهاند. الگوهاي الهي را تبديل به الگوهاي يکبار مصرف نكنيم و اگر هم تقليد ميکنيم تقليد بدون فکر انجام ندهيم.
«والسلام عليکم و رحمه الله و برکاته»
