حفظ ارزشها در تولید

متن برنامه ی درس هایی از قرآن کریم حجت الاسلام قرائتی؛ تاريخ پخش   ::  1371/3/21

بسم الله الرحمن الرحيم.

بيننده‏ها بحث را شب عيد قربان مى‏بينند. شب عيد قربان، روز عرفه است و اسلام براى روز عرفه و صحراى عرفات و عيد قربان برنامه هايى دارد. ولى بحث ما، درباره‌ي آن چيزهايي است كه يك مدير بايد به آن توجه داشته باشد. الان صحبت سر اين است كه فلان كارخانه، فلان شركت، فلان سازمان و وزارتخانه و تأسيسات، خدمات زياد شده است و يا توليد بالا رفته است و بايد يك تذكراتى داده شود كه از قرآن تذكرات است و اگرنه بنده كسى نيستم و قابل هم نيستم. در اين مسئله تذكراتى است كه قرآن به ما داده است. مسئله توليد تمام اصول ما نيست. آدم يك حرف هايى را تكه تكه مى‏شنود. مثل اينكه اگر آدم تذكرات قرآن را فراموش كند، جاى ديگر چيز ديگرى در مى‏آيد. مى‏گويند: فلان دبيرستان بهترين دبيرستان است. مى‏گوييم: دليل چيست؟ مى‏گويند: بيشترين ديپلم‌ها در كنكور موفق مى‏شوند. خوب اين«إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقاكُمْ»(حجرات/13) چه شد؟ اين مدير كارخانه بيست است. من خودم به جايى رفتم و ديدم به مديرهاى كارخانه جايزه مى‏دهند. گفتم: اينها چه كار كرده‏اند؟ گفتند: توليد را بالا برده‏اند. گفتم: خوب رشوه و پارتى بازى چه؟ نماز چه؟ در كارخانه چند نفر نماز مى‏خوانند؟ مردم مى‏گويند: فلاني خوب وكيلى است. مى‏گوييم: چرا؟ مى‏گويد: آبروى ما را درست كرد. بالاخره آبرو هم بايد درست باشد. اصلاً نان و آب عمود است. چون «الصلوة عمود الدين» نماز عمود دين است. حديث داريم كه اگر نان و آب نباشد، آدم نمى‏تواند نماز بخواند. پس نماز عمود دين است و نان و آب هم عمود نماز است. يعنى ما نمى‏خواهيم بگوييم: عمود به عمود! اما مى‏خواهيم بگوييم كه تمام اصول ما توليد نيست. امروز با بعضى از برادرها داشتيم صحبت مى‏كرديم. ديديم كه خدا حدود هفتاد مرتبه گفته است: « في‏ سَبيلِ اللَّه‏» در موارد مختلف مثلاً گفته است: «قاتلوا» اگر جبهه مى‏رويد «وَ قاتِلُوا في‏ سَبيلِ اللَّه‏»(بقره/190) اگر مى‏گويد: «جاهَدُوا» باز مى‏گويد: «في‏ سَبيلِ اللَّه» اگر مى‏گويد: «وَ أَنْفِقُوا» انفاق كنيد، پول خرج كنيد. باز مى‏گويد: «في‏ سَبيلِ اللَّه» اگر مى‏گويد: «هاجَرُوا» هجرت كنيد. باز مى‏گويد: «في‏ سَبيلِ اللَّه» اگر مى‏گويد: «أُحْصِرُوا» مردان خدا در محاصره قرار گرفته‏اند. مى‏گويد: «في‏ سَبيلِ اللَّه» اگر مى‏گويد: «ضَرَبْتُمْ فِي الْأَرْض‏»(نساء/101) حركت‏ها، باز مى‏گويد: «في‏ سَبيلِ اللَّه» اگر مى‏گويد: «انفروا» كوچ كردن، باز مى‏گويد: «في‏ سَبيلِ اللَّه» اگر مى‏گويد: آموزش، باز مى‏گويد: «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّك‏»(علق/1) «في‏ سَبيلِ اللَّه» اگر مى‏گويد: عبادت، باز براى اينكه دكان نشود مى‏گويد: «في‏ سَبيلِ اللَّه» چرا خداوند هفتاد بار «في‏ سَبيلِ اللَّه» گفته است؟ «ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّه‏»(بقره/207) حالا «في‏ سَبيلِ اللَّه» تعبيرهاى مختلفى دارد. گاهى مى‏گويد: «في‏ سَبيلِ اللَّه» گاهى مى‏گويد: «مرضات الله» يعنى رضايت خدا! گاهى مى‏گويد: «لِوَجْهِ اللَّهِ» شصت، هفتاد بار خدا گفته است: راه خدا! اين به خاطر اين است كه آدم در جنگ و جبهه، در عبادت و هجرت ممكن است در خود اينها گم شود، وقتى در اينها گم شد، خط اصلى فراموش مى‏شود. مثل فوتبال! اصلاً بازى براى اين بود كه ما حال بياييم تا به كارهاى ديگرى برسيم. اصلاً در بازى فرو رفتيم و ديگر بيرون نيامديم. يادمان رفت كه اصلش ورزش كن تا بدن سالمى داشته باشى تا به كارهاى ديگر برسى. آنقدر در ورزش مي‌مانند كه از همه چيز مي‌افتند. مى‏گويند: برويد قم و درس بخوانيد تا به شهرتان برويد و تبليغ كنيد. يك عده مى‏روند و در قم مى‏ايستند تا مى‏ميرند. آنكه نود سالش است از قم تكان نخورده است. مى‏گوييم: قرآن گفته است كه برويد و ملا شويد و بعد برگرديد. هر طورى كه هستيد خودتان را به شهر و روستايتان برسانيد. يعنى فوتباليست و حجت الاسلام يك طور هستند. آن در بازى دفن مي‌شود. آن هم در قم دفن مى‏شود. ما نبايد يادمان برود. ما بايد راه برويم. گاهى يادمان مى‏رود. مى‏گويند: خوشمزه حرف بزن تا مردم سر حال بيايند و بروند. تا يك حرف حقى را بشنوند. ما گاهى اينقدر خوشمزه حرف مى‏زنيم كه كم كم، كم كم دلقك مى‏شويم. يعنى حرف حق ديگر فراموش مى‏شود. مى‏گويند: ازدواج كن تا آرامش پيدا كنى و به كارهاى ديگر برسى. بعضى در ازدواج غرق مى‏شوند. خانه‏اى بساز كه شب بخوابى و صبح به كارت برسى. ما در خانه سازى دفن مى‏شويم. اصلاً ما هم مثل بچه هايى هستيم كه پدرشان به آنها پول مي‌دهند تا ماست بخرند. بعد هم مي‌گويند: اين پنج تومان را بگير و چرخ و فلك سوار شو. وقتي چرخ و فلك را مي‌بينند همه‌ي پول را براي آن مي‌دهند. پدر هم در خانه منتظر ماست نشسته است. خدا ما را خلق كرده بود كه «ليعبدون» ما داريم چرخ فلك بازى مى‏كنيم. اصلاً قاطى كرده‏ايم. گيج هستيم و به همين خاطر هم مى‏گويند: خطر! اين جاده يك خرده منحرف است. مى‏گويند: خطر! اما اگر دائم گفتند: خطر! خطر! خطر! پيداست كه جاده خيلى خطرناك است كه هر پنجاه متر يك تابلو زده است. آدم معمولى وقتى خواب است، يك بار تكانش بدهى بيدار مى‏شود. اينكه پنجاه بار لگد در شكم ما مى‏زنند و ما بيدار نمى‏شويم، اين پيداست كه از خواب آن طرف‌تر رفته‏ايم. اصول دين ما دارد فروع دين مى‏شود. اول انقلاب، خود ما خطبه عقد را خوانديم. خود ما عقدهاي زيادي را خوانديم. يك سكه، پنج سكه، چهار سكه مهر مي‌كردند. الآن داريم كجا مي‌رويم؟ مثل اينكه يادمان رفته است. ما روى پنجاه سكه، صد سكه، دويست سكه رفته‏ايم. حالا مقدس بازيش جالب است. مى‏گويند: صد و چهارده سكه به اسم صد و چهارده سوره قرآن. من گفتم: بگو صد و بيست و چهار هزار سكه به اسم صد و بيست و چهار پيغمبر! به هر حال ممكن است كه ما فى سبيل الله از يادمان برود. قرآن براى اينكه ما فى سبيل الله يادمان نرود، گفته است: فقط كار هايت فى سبيل الله نباشد. در عبادت، در تبليغ هم في سبيل الله را در نظر داشته باش. قرآن مى‏گويد: انبياء مى‏گفتند: آنهايى كه «يُبَلِّغُونَ رِسالاتِ اللَّهِ» تبليغ مى‏كنند «وَ لا يَخْشَوْنَ أَحَداً إِلاَّ اللَّه» حرف خدا را مى‏زنند و از هيچ كس هم پروا ندارند. تبليغ در راه خدا! داد و ستد مى‏كند اما تا صداى اذان بلند شود، بلند مى‏شود و به مسجد مى‏رود. «رِجالٌ لا تُلْهيهِمْ» قرآن تعريف مى‏كند و مى‏گويد: «رجال» يعنى مردها، «لا تُلْهيهِمْ» زنده باد مردهايى كه «لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْع‏» زنده باد مرد هايى كه تجارت و داد و ستد اينها را از ذكر خدا منع نمى‏كند. رئيس بانك، رئيس كارخانه، رئيس شركت، رئيس چاپخانه، رئيس توپ خانه، نشسته است و صداى اذان بلند مى‏شود. تا صداى اذان بلند شد «تلحيهم» مديرعاملى و رياست و مسئوليت و تجارت، «لا تُلْهيهِمْ تِجارَةٌ وَ لا بَيْع‏»(نور/37) حتى در تغذيه! وقتى مى‏خواهيم غذا بخوريم، مى‏گويد: خدا را فراموش نكني. «و كلوا مما ذكر اسم الله» اگر اسم خدا بر گوسفند برده شد، يعني قصاب بسم الله گفت، گوشتش را بخور. «و لا تأكلوا لم ذكر اسم الله» «كلوا، لا تكلوا» اگر بسم الله گفت گوشتش را بخور و اگر بسم الله نگفت گوشتش را نخور. يعنى شكم ما هم بايد جهت خدايى داشته باشد. آقا شكم كه چيزى نيست. چرا چيزى نيست؟ چرا شكم چيزى نيست؟ مسئله شكم هم مهم است. بنابراين ما بايد مواظب باشيم كه همه كارهاى ما جهت خدايى داشته باشد. من نمى‏دانم اين مثل را كجا زده‏ام. شايد هم در تلويزيون گفته باشم. شايد هم جاى ديگرى گفته‏ام. شما يك چرخ خياطى كه مى‏خريد، كارتن آن آرم كارخانه دارد و خود چرخ هم آرم كارخانه دارد. آن پيچ گوشتى كوچكش هم آرم دارد. يك چيزى كه از اين كارخانه بيرون مى‏آيد، از كوچكترين چيز تا بزرگترين چيز آن آرم كارخانه را دارد. حالا اينطور نيست كه في سبيل الله حالا كار بزرگ است يا كوچك؟ جنگ و جبهه بود. عبادت بود. قصاب بود. تبليغ بود، همه كارها بايد جهت خدايي داشته باشد. اين يك نكته كه بايد توجه داشته باشيم. مسئله ديگر اينكه وقتى هدف خدايى است بايد آدم‏ها، شيوه‏ها، وسايل و ابزار، تشكيلات و همه فى سبيل الله باشد. همه‏ بايد رنگ الهى داشته باشد. به قول قرآن نمي‌شود «سبقت الله» بگويى كه آقا ما مى‏خواهيم به مكه برويم. خوب مكه فى سبيل الله است. با الاغ دزدى نمي‌شود به مكه رفت. وسيله‌ات درست نيست. ما مى‏خواهيم به مكه برويم. با چه شيوه‏اى به مكه مي‌روي؟ با تبعيض و پارتى بازى. پارتى بازى شيوه غلطى است. آدم‏هاى نادرست با تشكيلات نا درست به مكه مي‌روند. اگر يك كارى مقدس است، بايد همه كارها به هم بخورد. اگر شما خواستيد كه سر يك كسى عمامه بگذاريد، بايد عبا هم برايش بخرى. نمى‏شود گفت: حالا عمامه سرش بگذاريم، كروات هم بزند. نمى‏شود! اگر تابوت است كفن هم مى‏خواهد. اگر پليس است، يك لباس مى‏خواهد. دكتر است، يك لباس مى‏خواهد. روحانى يك لباس مى‏خواهد. مى‏گويند: ساز بايد با نوازش باشد. نمى‏شود گفت: ما يك نظامى براي جمهوري اسلامي مى‏خواهيم. بسيار خوب! اما از كدام آدم‏ها مي‌خواهيد؟ از اين دروغگوها مي‌خواهيد؟ با چه شيوه‏اى مي‌خواهيد آن را اداره كنيد؟ كلك. با چه وسيله‏اى آن را اداره مي‌كنيد؟ هر طور كه شد. با اينها كه نمى‏شود رنگ الهى پيدا كرد. ما بايد سعى كنيم آن هدفى را كه داريم در مسير الهي حركت دهيم. قانون اساسى درست شد. سلام و صلوات خدا بر بهشتى مظلوم و همه كسانى كه در خط امام بودند و شهيد شدند يا در خط امام هستند. قانون اساسى خوب است. لذا قرآن گفته است: «انى» حالا چون غروب عرفه است و شب عيد قربان است. روز عرفه پيغمبر(ص) چند كار شيرين كرد. آخرين آيه در عرفات نازل شد. آخرين سوره در عرفات نازل شد. اين يك نكته است. برادرى بين مسلمانها در عرفات بود. اين هم نكته دوم است. غروب عرفه همه حاجى‏ها آمرزيده مى‏شوند. هر حاجى كه شك كند كه آيا خدا من را بخشيد و يا نبخشيد، شك آن گناه است. يعنى بايد يقين كند كه خدا آن را بخشيد. روز عرفه را روز عيد قلمداد كردند. اين يك مسئله است. روز عرفه، شب عرفه و عيد قربان مراسم و حرف هايى دارد اما يكى از كارهاى خوب روز عرفه اين بود كه، روز عرفه بود كه پيغمبر فرمود: من از بين شما مى‏روم «انى تاركم، فيكم الثقلين كتاب الله و عترتى» قرآن و عترت را در بين شما مي‌گذارم. قرآن، حديث كلى است. با عترت مى‏شود به سراغ قرآن رفت. مي‌گويند: مى‏خواهيم كه بچه هايمان نابغه باشند. در كدام مدرسه درس بخوانند؟ با كدام كتاب مي‌خواهي نابغه درست كنى؟ كتاب بايد به اين نبوغ بخورد. با مجله كذايى كه آدم نابغه نمى‏شود. با كدام معلم نابغه شود؟ بچه با معلمى كه صد نوع مشكل دارد نابغه نمى‏شود. در كلاسى كه هفتاد نفر ايستاده‏اند و جا نيست كه بنشينند، با اين كلاس كه آدم نابغه نمى‏شود. با كدام آزمايشگاه، با كدام پدر و مادر، با كدام فيلم بچه‌ي شما نابغه شود؟ وقتى آدم مى‏خواهد يك حركت كلى برود كه بچه‏اش نابغه باشد، بايد مقدماتش را هم درست كند. مشكل ما اين است. امام در قله آمد و قانون اساسى هم تصويب شد. اما بعضي از آدم‏ها و مهره‌هايي روي كار مي‌آيند كه درست كار نمي‌كنند. گاهى بعضى هايشان هم دسته گل آب مى دهند. آنوقت به آن نتيجه مطلوب نمى‏رسيم و لذا امام(ره) مى‏گفتند: ما هنوز در وسط راه هستيم. سيزده سال است كه از انقلاب مى‏گذرد. ديگر بايد به آخر راه رسيده باشيم. امام مى‏فرمايد: ما هنوز در وسط راه هستيم. شايد چون هنوز همه آدم هايمان صالح نيستند. همه شيوه‏ها درست نيست. همه وسايل حق نيست. همه تشكيلات درست نيست. چون هيچ كدام درست نيست سيزده سال است كه به جايي نرسيده‏ايم. و اگر نه اگر جاده اتوبان باشد و آسفالت باشد و راننده هم عاقل باشد و ماشين هم سالم باشد، ديگر بعد از سيزده سال بايد رسيده باشيم. اين گير در خودمان است. ما براى آدم‏ها يك حرفى داريم. عزل و نصب! شما مى‏دانى كه در قرآن چقدر آيه براى عزل و نصب است؟ اين را بردار و آن را بگذار. سوره برائت كه نازل شد، حضرت رسول(ص) به يك نفر دادند و گفتند: برو و بخوان. تا يك نفر را نصب كردند كه برو و بخوان. وحي نازل شد و گفت: اين صلاحيت ندارد. سوره برائت، سوره مهمى بود. سوره برائت در آن زمان مثل اين است كه آدم بخواهد كه يك پيامى را در سازمان ملل بخواند. اين را نمى‏شود به هر كس داد و گفت: آقا تو از طرف جمهورى اسلامى در سازمان ملل اين پيام را بخوان. اين جگر مى‏خواهد. جرأت مى‏خواهد. مغز مى‏خواهد. بيان مى‏خواهد. جسارت مى‏خواهد. خيلى بايد نفس بالا باشد كه پيام جمهورى اسلامى را در سازمان ملل بخواند. خواندن سوره برائت خيلى مهم بود. چون خيلى مهم بود، پيغمبر(ص) به يك نفر داد. فورى وحى آمد كه زود باش او را عزل كن. چرا؟ چون ايشان مرد اين كار نيست. گرفت و به يك نفر ديگر داد. دومى هم رفت و خدا فرمود: اين هم نمى‏تواند. او را عزل كن. در دو، سه ساعت پيغمبر دو نفر را عزل كرد. اگر مى‏خواهيم كه به يك هدف برسيم، رودروايسى نداريم. جنابعالى هنر اين كار را ندارى. نگو: آخر زن و بچه دارد. ما ضامن زن و بچه مردم نيستيم. فقر شما بايد با راهى حل شود. نبايد گفت: حالا كه اين فقير است، اينجا مسئول كار باشد. با اين ماشين به مقصد نمى‏رسيم. اگر مى‏خواهيد نابغه شود بايد كه اينها را هم درست كرد. بنابراين عزل و نصب داريم. گاهى حضرت امير به بهترين آدم‏ها سيلى مى‏زد. كميل خيلى مهم است. كميل يكى از ياران خوب حضرت امير است. يك مرتبه، نمى‏دانم كه چه كار كرده بود، چنان حضرت امير حالش را گرفت. اصلاً با كسى رودروايسى نداشت. راهى را كه اميرالمومنين انتخاب كرده است، كميل باشد، بايد گفت: چرا چنين كرده‏اى؟ تعقير نام‏ها! با اين اسم، سيماى جمهورى اسلامى درست نيست. بايد اسم‏ها عوض شود. تخريب مكان‏ها! حضرت خانه ابوموسى اشعرى را آتش زد. گوساله سامرى از طلا ساخته شده بود و از چند كيلو طلا درست شده بود. اما حضرت موسى فرمود: «لنفرقنوا احراف» تو را آتش مى‏زنم. طلا را مى‏سوزانى؟ بله! اسراف نيست. شما مى‏گويى كه نصف سيب زمينى را دور بريزى اسراف است. نصف سيب زمينى را دور بياندازى اسراف هست. اما يك كيلو طلا را بسوزانى اسراف نيست. چرا؟ چون آن طلا بت شده است و گوساله و مردم به جاى خدا به سراغ گوساله پرستى رفته‏اند. گوساله‏اى كه بت شد، اين را بايد ضربه فنى كرد. نمى‏شود بگويى كه حالا گوساله باشد. حالا اين ساختمان هم باشد. ايشان هم باشد. با وجود اينها به مقصد نمى‏رسيم. مى‏گويند: قديم پهلوان‌ها در حمام مى‏رفتند و خال مى‏كوبيدند و هنوز هم بعضى هايى كه لخت مى‏شوند و وضو بگيرند پيداست و خودشان هم خجالت مى‏كشند. من نفهميدم كه خالكوبى چيست؟ من از اينها پرسيدم كه چه كار مى‏كنيد؟ گفتند: ما در حمام مى‏رويم. يك جوهرى مى‏زنند و بعد با سوزن در پوست فرو مي‌كنند. اين جوهر در بدن مى‏رود و ديگر جا بر مى‏دارد. مى‏گويند: يك كسى رفت و روى كمرش خال كوبيد. اين را مثنوى هم به صورت شعر نقل كرده است. منتها من شعرش را نمي‌دانم. اين شروع به سوزن زدن كرد. گفت: چيست؟ گفت كه دارم دمش را درست مى‏كنم. گفت: دم نمى‏خواهد. از آنطرفش زد. گفت: كه چه كار مى‏كنى؟ گفت دارم سرش را درست مى‏كنم. گفت: آقا سر نمى‏خواهد. بعد مثنوى مى‏گويد: اين شيرى كه نه سر دارد و نه يال دارد و نه دم دارد، يك چنين شيرى را خدا تا به حال خلق نكرده است. نمى‏شود بگويى: آقا اين باشد. آن هم باشد. بعد مى‏گوييم: جمهورى اسلامى هم باشد. نمى‏شود شوخى كرد. اگر قرار است كه نابغه باشد، بايد كه اينها را درست كند. «تَبَّتْ يَدا أَبي‏ لَهَبٍ وَ تَبَّ»(مسد/1) ابو لهب، عموى پيغمبر است. بايد ابولهب را برداشت. پيغمبر(ص) ما يك سيزده ساله را برداشت و فرمانده لشكر كرد و به همه پيرمردها گفت: بايد اطاعت كنيد. بحث اين است كه اگر قرار است به آن هدف برسيم، آدم‏ها بايد عوض شوند. اين سيزده ساله لياقت دارد و آن پيرمردها لياقت ندارند. كيلويى كه نيست. نسبى كه نيست. سنى كه نيست. شهرى كه نيست. يكى مى‏گفت: ايرانى‏ها تشيع را درست كردند. گفت: خوب اگر قرار است كه ايرانى‏ها دور امام‏ها را بگيرند، خوب سلمان فارسى را امام مى‏كرديم. امام سيزدهم باشد. بالاخره در امام‏ها يك ايرانى پيدا مى‏كرديم. اگر واقعاً ناسيوناليستى بود. به بلال به خاطر اينكه سياه بود كلاغ مي‌گفتند. مي‌گفتند: ما خطبه مى‏خوانيم اين كلاغ رفته و اذان مى‏گويد. فرمود: نظام جمهورى اسلامى من اين است كه ضعيف‏ها را بالا مى‏برم و قوى‏هاى نالايق را پايين مى‏آورم. چون خط نبايد گم شود. تمام اصول دين ما توحيد نيست. مي‌گويند: آقا ايشان مديريتش خوب است. مي‌گويد: آن را نمى‏خواهيم. تارك الصلوة است. مدير تارك الصلوة به درد مديريت نمى‏خورد. توليد پايين مى‏رود. اگر مدير و معاون نسبت به نماز بي خيال باشند، مديريت ارزش ندارد. البته من خبر ندارم و در ذهنم هيچ مدير تارك الصلوتي نيستند. ولى ممكن است كه چنين مديراني باشند. خلاصه اينكه تمام اصول دين ما توليد نيست. اينهايى كه مى‏گفتند: اصل اقتصاد است، بساطشان پايين ريخت. يعنى راهى را كه الان آنها برگشتند، بايد مواظب باشيم. اقتصاد از اصول ما است ولى تمام اصول ما نيست. خيلى آدم غصه مى‏خورد. من اين جمله را بگويم. برادرهايى كه در كارخانه‏ها كار مى‏كنيد. در شركت‏ها و موسسات كار مي‌كنيد. نماز جماعت بخوانيد. اگر مدير عامل نمى‏آيد نماز بخواند. يا اينكه نماز مى‏خواند اما در دفترش نماز مى‏خواند و ما نمى‏بينيم. خوب اين آقاي مدير در جماعت بيايد. ولي هفته‏اى يك بار بيايد و در نمازخانه مسجد نماز بخواند. اگر واقعاً اين آقا چند مدت است كه پايش را در نمازخانه نگذاشته است، اين را انجمن اسلامى به نهضت سواد آموزى اطلاع بدهد. من به وزير زنگ مى‏زنم كه جناب آقاى وزير، دستت درد نكند. معركه كرده‏اى! واقعاً ضايع كردي. توليد بالا رفت اما نماز پايين آمد. با اين مديرعاملى كه نصب كردى خيلي ضايع كردي. به من بگوييد كه من به وزير زنگ بزنم. حداقل اين كار را كه مى‏توانيد بكنيد. البته انجمن اسلامى هم داريم كه كينه‏اى است. بعضى از انجمن اسلامى‏ها عقده‏اى هستند ولى بايد انجمن اسلامى رشد يافته و باتقوا باشد. من به جايي رفتم كه حدود دو، سه هزار تا پرسنل داشت. سر زده رفتم. اخيراً الحمدلله اين كار را مى‏كنم. رفتم و ديدم كه در نمازشان چهل نفر هستند. گفتم: آقايون لطفاً سمت هايتان را بگوييد؟ گفتند: آبدارچى، تلفنچى، سرايدار، نيروهاى انتظامى. گفتم: اينجا غير از معاون‌ها صد تا مدير كل است. يكى از آنها گفت: آنها مسجد نمى‏آيد. گفتند: چرا دو سه نفر از آنها گاهى مى‏آيند. گفتم: ما اين توليدى را كه از طبقه‌ي دوازدهم همه در مسجد بيايند و از طبقه‌ي يازدهم هيچ كس نيايد را نمي‌خواهيم. ما اين توليد را نمى‏خواهيم. ما كه نمى‏خواهيم مثل اتريش بشويم. يك نفر مى‏گفت: من اگر در مردم بروم، مردم دور من را مى‏گيرند. خوب اگر دور تو را بگيرند حرف مى‏زنند. حرف كه زدند يا مى‏گويى: آقا مى‏توانم. يا مى‏گويى: نمى‏توانم. باز بهتر از اين است كه نروى. اگر دست آنها به تو نرسد، باز به صورت انفجار در مى‏آيد. يك نفر از كسى پرسيد: آقا اين لغت يعنى چه؟ گفت: نمى‏دانم. گفت: معلوم شد. گفت: از كجا معلوم شد؟ گفت: اول خيال كردم كه بلد هستى. حالا فهميدم كه بلد نيستى. باز از اين هم معلوم شد كه تو هم مثل من هستى و بلد نيستى. خط را گم نكنيم. كارهايمان فى سبيل الله باشد. اگر رييس دبيرستان بيشترين ديپلمه‏ها را در دبيرستان فرستاد اما اين ديپلمه‏ها نمازشان قضا شد، غصه نخورد. اگر رييس پادگان تمام آموزش‏هاى نظامى را داد اما پادگانش تارك الصلوة وارد شد و بعد از دو سال تارك الصلوة خارج شد، اين تيمسار بنشيند و اشك بريزد. آن رييس دانشگاه هم بنشيند و گريه كند. شما نيامده‏ايد كه متخصصى تربيت كنيد كه نسبت به نماز كاهل باشد. نماز الفباى فى سبيل الله است. من ديگر قيمت تعاونى حساب مى‏كنم. يعنى با يك نماز مى‏گوييم: بس است. انشاء الله بقيه كارهايش هم درست است. حالا، بايد مواظب باشيم. شيوه‏ها چيست؟ چه شوراهايى تشكيل شد؟ يك شوراى شش نفرى تشكيل شد. بعد از خيلفه اول ابوبكر، اميرالمومنين، على(ع) وارد شد. بعد از خيلفه دوم شوراى شش نفرى تشكيل شد كه خليفه عثمان باشد يا اميرالمومنين باشد؟ حضار گفتند: يك چيزى بنويس. بنويس كه هرچه خدا فرمود، عمل مى‏كنم. گفت: باشد قبول است. هرچه رسول اكرم گفته است، قبول است. هرچه شيخين گفتند. حضرت فرمود: نه! من راه خدا و رسول را مى‏روم. اما راه شيخين را خودم بايد استطاعت كنم. ممكن است كه بعضى از كارهايشان را قبول نداشته باشم. گفتند: اگر نگويى حكومت از دستت مى‏رود. گفت: برود. حالا بعضى‏ها مى‏گفتند: ياعلى يك دروغ بگو. بگو: بله! حكومت را كه گرفتى به راه خدا و رسول عمل كن و به راه شخين هم هرچه را كه خواستى عمل كن و هر چه را كه نخواستى عمل نكن. يك دروغ بگو و دوازده سال جلو بيفت. گفت: نمى‏گويم. اميرالمومنين دوازده سال عقب رانده شد. براى اينكه يك دروغ نگفت. شيوه‌ها چيست؟ ما نمى‏خواهيم وضع ما خوب شود آن هم از هر طريقى كه مى‏خواهد باشد. با چه وسايلى باشد؟ من وكيل شوم و به مجلس بروم براى چه؟ با چه قيمتى و با چه وسايلى به مجلس وارد شوم؟ آخوندها هم درجه بندى دارند. اولين طلبه، چند سالى كه درس خواند، سنت الاسلام مى‏شود. يعنى آدم موثقى است. بعد از ده، دوازده سال كه درس خواند، حجت الاسلام مى‏شود. بعد هفده، هيجده سال كه درس خواند، حجت الاسلام و المسلمين مى‏شود. رده بالا كه شد، آيت الله مى‏شود. بالا‌تر كه رفت آيت الله العظمى مي‌شود. اين رده بندى آخوندها بود. يك كسى وارد مى‏شود كه در يك مرحله‏اى است. مردم خبر ندارند، سرگرد است. مى‏گويند: سرهنگ است. تيمسار است. حجت الاسلام است. آيت الله است. خوب حالا ما اينجا مى‏گوييم: بگذار بگويد. كسي به كسي نيست! دكان ما كه گرفت، بگذار بگويد. زمان جنگ برق‏ها خاموش بود. من داشتم مى‏رفتم. ديدم كه يك كسى صداى خروس درمي آورد. ‏ او را شناختم و گفتم: آقا شما يك آدم مهمى هستى. زشت است كه صداى خروس درمي آوري. گفت: ديدم تاريكى است و كسي به كسي نيست. نگو: كسي به كسي نيست. ما قيمت اين را گران مي‌گوييم. حالا با چه شيوه‏اى؟ با چه وسيله‏اى؟ با چه قيمتى؟ ما بايد حساب كنيم كه اگر اين كار خوب شد با چه قيمتى خوب شد؟ گاهى آدم خانه دار مى‏شود اما به قيمت چه؟ به قيمت قول دادن به مردم خانه دار مي‌شود. گاهى آدم به قيمت هول دادن اين و آن يك آبى مى‏خورد. ديدى يك نفر هول مى‏دهد و آب مى‏خورد و مى گويد: ما كه رفتيم و آب را خورديم. ما كه نان گرفتيم. به چه قيمتى؟ به قيمتى كه صف نانوايى را به هم زديم. ما كه به مقصد رسيديم. اما به چه قيمتي؟ به قيمتي كه با رانندگى خودت صد نفر را ترساندي. به چه قيمتى؟ بايد حساب كرد. اگر جمع و تفريق بكنيم بعد مى‏بينيم كه چيزى ته آن نمى‏ماند. خط گم نشود. تمام اصول اين نيست كه يك آقاى موتور سوار به خانه‏اش برسد. اين خانم جهزيه‏اش را تهيه كند. به چه قيمتى؟ قرآن مى‏گويد: ‏ «قُلْ إِنْ كانَ آباؤُكُمْ وَ أَبْناؤُكُمْ» سوره توبه، آيه 25 است. در اين سوره يك مسئله قشنگى است كه برايتان بگويم. مى‏فرمايد: «قل» به مردم بگو. «إِنْ كانَ آباؤُكُمْ» اين‌ها همه آيه هايى است كه بلد هستيد. «ابا» به معنى پدر است. «ابن» به معنى پسر است. «إِخْوانُكُمْ» برادرهايتان «أَزْواجُكُمْ» همسرهايتان، «عَشيرَتُكُم» فاميل هايتان «وَ أَمْوال‏» «وَ تِجارَةٌ تَخْشَوْن‏» و تجارتتان «مَساكِن‏» مسكنتان، اگر پول و خانه و ماشين و مسكن را بيشتر از خدا و جنگ در راه خدا دوست دارى «و تنبسوا» تو آدم خوبى نيستى. منتظر قهر خدا باش. اصل اين نيست كه اصول دين چند تا است. الحمدلله هم خانه دارم و هم قسط هايم را داده‏ام. يخچالم، فريزر شده است. موتورم، ماشين شده است. موكتم، قالى شده است. دخترم را شوهر داده‏ام. يك وقت مى‏بينى آدم بالا مى‏رود ولى خيلى هم پايين است. ظهر نماز مى‏خواندم. يك نوه‏اى دارم كه دو سالش است. آمد و كنار ما ايستاد و نماز ‏خواند. يعنى هر كارى كه من مى‏كردم او هم مى‏كرد. بين دو نماز فكر كردم كه نماز من و اين دو ساله يكسان است. چون اين خم و راست مى‏شود و حواسش نيست. من هم خم و راست مى‏شوم و حواسم نيست كه چه كار مى‏كنم؟ منتها بنده حجت الاسلام هستم و اين دو سالش است. من كتاب نماز نوشته‏ام و اين ننوشته است. ولى هر دو خم و راست مى‏شويم و هيچ كدام هم متوجه نمي‌شويم. اصل توليد نيست. اميرالمومنين فرمود: به خدا قسم اگر هستى را به من بدهند كه پوست جو را از دهان مورچه بگيرم، نمى‏گيرم. خطبه 224 است. يعنى چه؟ يعنى اصول دين من اين نيست كه حكومت كنم. با چه قيمتى؟ آقا حكومت من صفر شد. براى چه؟ به قيمتى كه پوست جو را از دهان مورچه بگيرم. من يك گناه هم نمى‏كنم. فرق بين نظام الهى و نظام مادى را برايتان بگويم. در نظام مادى، هرچه بالا مى‏رويم طرف متكبر مى‏شود. اول مردم عادى هستند. بعد مرفه‌هاي بادرد مي‌شوند. بعضى هم مرفه‏هاى بى درد مى‏شوند كه امام از آنها ناله مى‏كرد. بعضى ديگر جزء اشراف و سرمايه دارها مى‏شوند و بعضى‏ها هم وزير و وكيل و غيره هستند. نظام مادى شاهنشاهى را مي‌گويم. خلاصه وقتى شاه مى‏شود. آن كسى كه در قله هست، از همه تكبرش بيشتر است. اگر هرچه بالا آمديم و تكبر بيشتر شد، اين نظام شاهنشاهى است. نظام اسلامى اين است كه هرچه بالا مى‏رويم مثل امام باشيم. پايين‏ترين مردم مستكبرين هستند و بعد يك خرده بهتر عادى‏ها هستند. بعد آدم‏هاى باتقوا هستند. بهتر از باتقواها آدم هايى هستند كه اهل ورع هستند. بعد هم آدم‏هاى ايثارگر هستند تا به امام برسد كه اعلم مى‏شود. علمش از همه بيشتر است. «اشجع» شجاعتش از همه بيشتر است. «اتقى» تقوايش از همه بيشتر است. «ازهد» زهدش از همه بيشتر است. يعنى نظام اسلامى، بايد طوري باشد كه هرچه رو به بالا مى‏رويم كمالاتش بيشتر شود. حالا ما گفتيم: آقا ايشان را رييس كردم. مدير عامل فلان جا است. آقا ايشان فوق دكتراى مديريت دارد. از وقتي كه به اينجا آمدند توليد خيلي بالا رفته است. خيلى خوب، تقوا، علم چطور؟ مى‏گويد: نه ايشان خانمش هم وضعش خوب نيست. دخترهايش هم وضعشان خوب نيست. پسرش هم وضع خوبي ندارد. اما توليد را بالا برده است. توليد را نمى‏خواهيم! نظام اسلامى يعنى هرچه كه رييس‏تر مى‏شود علم و تقوايش بيشتر باشد. نه اينكه هرچه بالاتر مي‌رود دين و ايمانش كم رنگ‌تر شود. حالا يك چيزى هم براى شما بگويم. مى‏گويند: نان و پنير با درد دل به قيمت چلوكباب تمام مى‏شود. يعنى نبايد حساب كنيم كه ارزان تمام شد. گاهى آدم ارزان تمام مى‏كند اما با درد دلش بيشتر تمام مى‏شود. مثلاً زمانى كه تقوا در اين كارخانه بيشتر بود، رشوه نبود. وقتى تقوا بيشتر بود مثلاً توليد هزار دلار بود، هزار تا ماشين توليد مى‏كرديم. هزار جفت جوراب و كفش و دوچرخه و موتور و چرخ خياطى و گلوكز و موتور يخچال و كولر درست مي‌كرديم، الان توليد ده هزار تا شده است. خوب ده برابر بالا رفت اما تقوا رفت. اگر تقوا كم شد، كم كارى مى‏كند. آنوقت مديرعامل وقتي مى‏بيند كه كم كارى است چه كار مى‏كند؟ مى‏گويد: دو، سه تا سكه بدهيم اينها را هل بدهيم. سكه مى‏دهد. راه نمى‏افتند. سمينار بگذار. يك خرده پول سمينار بده. مى‏گويد: چكار كنيم؟ مى‏گويد: مسابقه بگذاريم. يك خرده هم براي مسابقه پول بدهيم. آقا آبرويت را مى‏ريزند. به اين انجمن اسلامى يك خرده پول بده تا تقويت شود. اضافه كار بدهيم. وقتى ايثار و تقوا كم شد، همان مقدارى كه درآورديد، خرج اطرافيان مي‌كنيد. گفت: نان و پنير با درد دلش، به قيمت چلوكباب مى‏شود. اينطور نيست كه اگر توليد بالا رفت خوب مى‏شود. من در مقام آخوندى، آخوندى هستم كه مى‏گويم: تا پول به من ندهيد منبر نمى‏روم. تمام شد و رفت. مثال مى‏گويم من اينطور نيستم. اگر من اين را گفتم، حداقل مردم دوستم ندارند. حالا مي‌گويد: چون عمه‌ام مرده است چاره‌اي ندارم. يك آخوند را بالاى منبر مى كند و به او پول مى‏دهد ولى يك جو ايمان به اين آخوند ندارد. فقط براى مرگ عمه‏اش اين را به منبر برد. اين آخوند هزار تومان‏ها را جمع مى‏كند، جمع مى‏كند، آخر خط يك خانه مى‏خرد. بنده براى بچه‏هاى مردم در دبيرستان‌ها صحبت مي‌كنم. اما باز هم اين كار را نكرده‏ام. اگر من در دبيرستان‏ها مجانى درس دادم اما بالاخره همين بچه‏ها، يا خودشان، يا عمويشان، يا پدرشان وقتى بخواهم بنايى كنم، نجار مى‏آيد و در خوب مى‏سازد و كم حساب مى‏كند. يعنى وقتى مشكلى پيدا كردم همه مردم كمكم مى‏كنند. بعد مى‏بينيم آخر خط آنكه بدون پول منبر نمى‏رفت و آنكه تمام عمرش را بدون پول به منبر رفت در آخر خط يك زندگى مساوى دارند. من براساس محبت زندگى درست كردم و او براساس معامله زندگي درست كرد. اينطور نيست كه هركس اسكناسش بيشتر است، خوش‏تر است. توليد شما بالا رفت. سود بالا رفت. منتها وقتى تقوا كم شد، در نظام كم تقوا زندان هم پيدا مى‏شود. تمام اصول دين ما توليد نيست. سابق طورى بود كه هرجا مى‏رفتيم، در هر كارخانه‏اى كه مى‏رفتيم، مي‌گفتند: آقا ايشان شش ماه جبهه بوده است. ايشان نمازش ترك نمى‏شود. ايشان تقوا دارد. ايشان شاگرد اول است. وقتى وارد كارخانه مى‏شديم مديرعامل فقط از كمالات طرف مى‏گفت. الان من وارد هر كارخانه‏اى كه مى‏شوم، مدير عامل از توليد مى‏گويد. مى‏گوييم: آقا نماز خانه كجاست؟ مى‏گويد: پشت انبار سيب زمينى است. زير پاى مدير عامل قالى افتاده است. در نماز خانه‏ موكت انداختند و تمام موكت‌ها بو مى‏دهد. خوب اين مديريت ضعيف است. ما كه اتريش نيستيم. حالا من نمى‏خواهم بگويم كه اتريش بد است. روابط سياسى به هم نخورد. اصول دين ما فقط اسكناس شده است. تقوا كمرنگ شده است. تقوا كه كمرنگ شود، تبعيض مى‏شود. تفاوت مى‏شود. زندان مى‏شود. آنوقت وقتى تقوا كم شد، بخشى از اين ده هزار دلار را بايد خرج بازرس كنى. براي جامعه باتقوا يك بازرس بس است. جامعه بى تقوا هر سه نفر، يك بازرس مى‏خواهند. آنوقت بازرس دزدى مى‏كند. آنوقت با اين وضع دير پول در مي‌آوري. يك مقدار هم يك جايى را تزيين مى‏كنى. اينجا را سنگ مى‏كنيد. آنجا را باز مي‌كني. برق را چنين مى‏كني. يك خرده به زرق و برق مى‏رسيم. اما بالاخره وقتى توليد زياد شد و بى تقوايى رشد كرد، مثل ماست هايى است كه در كيسه مى‏ريزيم. اگر آب آن برود وقتى مى‏خواهى بخورى، مى‏بينى سفت است و نمى‏شود خورد. باز بايد آب از شير بگيرى و با آن مخلوط كني. اين باز همان ماستى است كه از اول آب داشت. ما اگر بى تقوايي كنيم، آب آن را گرفته‏ايم. آب آن را كه گرفتيم، بعد ماست سفت مي‌شود. ماست سفت را نمى‏شود خورد. در جامعه بى تقوا نمى‏شود زندگى كرد. آنوقت تمام پول خرج زندان و بازرس و مسابقه و سمينار و سكه و جايزه مي‌شود. بايد پول تزريق كنيم. وقت تمام شد و حرف هاى من تمام نشد. يك دقيقه وقت دارم. من حرف هايم را مى‏گويم. در نظام اسلامى زندگى خانوادگى مسئولين هم مثل زندگى اجتماعى آنهاست. ما در قرآن آيه‌هايي داريم كه مى‏گويد: «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِكَ»(احزاب/28) به خانمت بگو. اگر كسى سوال كند كه قرآن براى اصفهانى‏ها، چيني‌ها و ژاپني‌ها هم هست. آنوقت مى‏گويى: به زنت بگو. زن پيغمبر كه براى هزار و چهار صد سال پيش است. چه ربطى به مردم ژاپن امروز دارد؟ ولى اينكه مى‏گويد: «لِأَزْواجِكَ وَ بَناتِكَ»(احزاب/59) به خانمت بگو. به دخترت بگو. يعني اينكه زندگى شخصى مسئولين هم در تربيت مردم اثر دارد. مثلاً مردم تانزانيا چه كار به دختر پيغمبر دارند؟ نمى‏شود گفت: آقا خودش آدم خوبى است ولى خانمش خوب نيست. نه! اينها با هم است. در زندگى، در سيستم اسلامى تركش مي‌خورد. زندگى فردى ما نداريم. همين امروز وقتى كه من آمدم سخنرانى كنم، يك سيلى در گوش خانمم زده‌ام و اينجا آمده‌ام و حديث مى‏خوانم. زندگى شخصى مسئولين را هم بايد پرسيد. نگو: آقا ملك شخصى من است. ارث پدرم است. ملك شخصى تو است. حلال است. ارث پدرت است. اما بين همه حلال‏ها يك كمى بايد مراعات كرد. نمى‏خواهيم بگوييم: زندگى علوى داشته باش. زندگى علوى نمى‏شود و امكان ندارد. حضرت على هم فرمود: نمى‏توانيد. اما طوري نباشد كه وقتى كسي به خانه‌ي يك مسئول مي‌رود دهانش پر از آب بشود. زندگى شخصى هم با زندگى اجتماعى يكسان است.
خدايا به ما توفيق بده كه راه تو را گم نكنيم. خدايا تمام هّم ما را ماديت قرار نده. «لا تجعل الدنيا اكبر هم» خدايا دنيا را بزرگترين هّم ما قرار مده. اگر دنياى ما خوب بشود و آخرت ما خراب بشود، مثل بچه‏اى هستيم كه وقتي متولد مى‏شود سرش بزرگ است و پاهايش باريك است. اندام بايد منظم باشد. يعنى ماديت و معنويت يكسان باشد. 115 مرتبه كلمه دنيا در قرآن است. 115 مرتبه هم كلمه‌ي آخرت در قرآن آمده است. يعنى چه؟ اين يعنى دنيا و آخرت بايد با هم باشد. يعنى اگر توليد بالا مى‏رود، نمازخانه هم بايد بالا برود. اگر اتاق مديرعامل قشنگ مى‏شود بايد نمازخانه هم قشنگ شود. معنويت و ماديت بايد با هم باشد و اگر نه باخته‏ايم.
«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»