متن برنامه ی درس هایی از قرآن کریم حجت الاسلام قرائتی؛ تاريخ پخش :: 1371/1/3
بسم الله الرّحمن الرّحيم.
السلام عليك يا ابا الحسن يا علي ابن ابيطالب يا وصي رسول الله.
بحث ما معاد بود. ولى بحث ادامه خواهد داشت با چيزهايى كه براى معاد لازم است. راجع به توبه حرف زياد است.
پشيمانى قلبى توبه است. ندامت زبانى توبه است. و كارهايى كه مي‌كند بايد تصميم بگيرد كه رها كند و در آينده هم انجام ندهد. اين سيماى توبه است.
(التَّوْبَةُ تَجُبُّ مَا قَبْلَهَا) مستدركالوسائل ج12 ص129 رسول اكرم فرمود: اگر كسى واقعاً توبه كند گذشته هاى خودش را پاك مى كند. (تستنزل الرحمة) توبه رحمت خدا را پائين مي‌كشد رحمت خدا را جلب مى كند.
(تطهّر القلوب) درباره توبه 88 بار در قرآن بحث شده. (التّوبه الشفيع). بهترين شفيع توبه است. (التوبه حبل الله) امام صادق(عليه السلام) فرمود توبه ريسمان الهى است.
علاّمه در شرح تجليل مى فرمايد: (هى واجبة في الاجماع) تمام علما گفته‌اند توبه واجب است. يعنى يك مسأله اى اخلاقى نيست مثلاً مثل غسل جمعه. توبه واجب است.
كسى كه به مسجد مى‌ايد و با قلب خاشع مى‌ايد كه واقعاً توبه كند خدا چنان شاد مى شود که امام باقر(عليه السلام) فرمود: مثل تشنه اى كه به آب برسد. اينكه مى گوييم توبه واجب است چون آيه ى قرآن است كه مى فرمايد »توبوا الي الله جميعاً« ستور مى دهد.
توبه پاتكى است كه همه ى تكهاى شيطان را از بين م ىبرد. توبه انقلابى است عليه خود و عليه نفسانيات، عليه هوسها.
داريم كسى كه توبه مى كند به قدرى خدا شاد مى شود بلا تشبيه مثل عقيمى كه بچه دار شده است. اين تشبيه‌ها براى فهم ما آمده است.
وقتى دستور توبه آمد شيطان خيلى ناراحت شد گفت همه ى زحمتهاى ما هدر مى رود، برويم فكر كنيم كه چكار كنيم. يك نفر يك طرحى داد، شيطان پسنديد. گفت: هر كس خواست توبه كند مى گوييم حالا جوان هستى، حالا برو كيفت را بكن پير كه شدى توبه خواهى كرد.
(ادْفَعُوا أَبْوَابَ الْبَلَايَا بِالِاسْتِغْفَارِ) مستدرک الوسائل ج5 ص318 توبه رفع بلا مى كند. (خَيْرُ الْعِبَادَةِ الِاسْتِغْفَارُ) الکافي ج2 ص517 بهترين عبادت توبه است. توبه درگاه الهى است. (فَتَحْتَ لِعِبَادِكَ بَاباً إِلَى عَفْوِكَ سَمَّيْتَهُ التَّوْبَةَ) بحار الانوار ج91 ص142 درى را باز كرده اى و بعد هم گفته اى اين در توبه است. (فَمَا عُذْرُ مَنْ أَغْفَلَ دُخُولَ الْبَابِ بَعْدَ فَتْحِهِ) بحار الانوار ج91 ص142 تو در را باز كردى و گفتى من مى بخشمت، ديگر عذرتان چيست؟
خداوند از بنى اسرائيل انتقاد مى كند. مى گويد بد آدمهايى هستند، چون گفتيم »قُولُوا حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطاياكُمْ« البقره(58) به بنى اسرائيل گفتيم: حطه، يعنى خدايا لطفت را بر ما سرازير كن. يعنى بگو(العفو) به بنى اسرائيل گفتيم بگو خدايا(العفو) تا ما هم شما را ببخشيم. آنها به مسخره گرفتند. عوض اينكه بگويند حطه گفتند: (حنطه) يعنى دندان، به بازى گرفتند. قرآن انتقاد مى كند از اينها.
(التّوبه الدوا ء) حديث داريم(دواء الذنوب الاستغفار)(التوبه التوسل) اين سيماى توبه در قرآن است. توبه دل را پاك مى كند. بهترين شفيع انسان در قيامت توبه است.
درباره ى اينكه خداوند توبه را مى پذيرد يا نه چند روايت داريم: (هو التواب، أنا التواب، أنت التواب) كلمه ى تواب اينجا مهم است. تواب يعنى خيلى توبه پذير. بعضي‌ها فقط توبه را مى پذيرند مثلاً مى گويند: بخشيدمت اما ديگر دوستمان ندارند، اما خدا توبه هر كسى را بپذيرد دوستش هم دارد. (يحبّ الله التوابين) كسانى كه توبه مى كنند را دوست داريم.
خداوند همه ى گناهان را مى بخشد. هيچ گناهى نيست كه قابل توبه نباشد. جدى توبه كن. داريم كه(وحشى) همان كسى كه در جنگ اُحد عموى پيغمبر را كشت، بعداً به پيغمبر نامه نوشت كه من مى خواهم توبه بكنم راه توبه هم براى او باز بود. قاتل همزه راه برايش بسته نيست. اصلاً از امتيازات اسلام اين است كه بن بست ندارد.
گاهى وقتها فقط پشيمانى كافى است. پشيمانى مساوى است با توبه. مثل يك پيرمردى كه نابينا شده، حالا در عالم نابينايى و در عالم پيرى مى گويد: كاش آن زمانى كه جوان بودم نگاه بد به ناموس مردم نمى كردم، براى او پشيمانى مساوى است با توبه. چون ديگر چشم ندارد كه جبران كند. اما براى جوان فقط پشيمانى كافى نيست. پشيمانى بايد بشود و يك تصميم جدى هم بگيرد كه ديگر انجام ندهد. اين مى شود توبه.
بعضى وقتها پشيمانى فايده ندارد. مى گويد ديگر نمى كنم، نه باز هم فايده ندارد. بايد پول خرج كنى تا با توبه مساوى شود. مثلاً پول كسى را خورده اى حالا هم پشيمانى. بايد پول را پس بدهى و ديگر هم پول كسى را نخورى ولو در بچگى باشد. پول مردم شوخى ندارد.
به يك نفر ناحق كتك زده اى. پشيمان هستى مى گويى ديگر نمى زنم، نه فايده ندارد. همان كه زدى همان مقدار هم بايد بخورى. بايد به شخص بگويى يا من را ببخش يا يك سيلى بزن. مثلاً نماز نخوانده، فكر مى كند چرا نماز نخوانده‌ام. يعنى اين همه نعمتهاى خدا به يك نماز خواندن نمى ارزيد؟ به سگ هم يك لقمه نان بدهى دمى تكان مى دهد. يك دقيقه يك حرفى مى زنم براى بچه هاى اهل حق، چرا نماز نمى خوانيد؟ اگر يك دقيقه رهبر شما توانست حرف منطقى براى كارش بزند من قول مى دهم ديگر در تلويزيون حرف نزنم. فقط براى يك دقيقه بگوييد چرا ما نماز نمى خوانيم. آخر مگر مى شود آدم بگويد من اهل حق هستم تابع شيعه ى دوازده امامى هستم اما نماز نمى خوانم! مى گويند ما از اين مراحل گذشته‌ايم. گفتم: تو از چى گذشته اى كه على نگذشته؟ اين چه تفكرى است؟ مگر مى شود با نماز شوخى كرد، على ابن ابيطالب سر نماز شهيد شد. پس در مسأله ى نماز آدم تصميم بگيرد اگر نماز نخوانده از اين به بعد بخواند و بقيه را قضا كند.
ماه رمضان ماه بازگشت است. پيغمبر(صلي الله عليه و آله) فرمود: اگر ماه رمضان تمام شود و انسان بخشيده نشود اين آدم محرومى است. چطور شب عيد خانه‌تان را نظافت مى كنيد، شستشوى درونى مهم نيست! يعنى پشم و آجر و شيشه از روح آدم مهمتر است؟
همينطور كه انسان دست مى كشد روى تلويزيون و گرد و خاكش را مى گيرد بايد دست روى سر بچه ى يتيم هم بكشد.
به هر حال اتصالات در اين شب بايد اتصالات پخته و واقعيت دار باشد.
خدا انشاالله همه ى ما را از بركات و خيرات شب قدر برخوردار بفرمايد.
«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»
