سود و زیان‏ عمر

متن برنامه ی درس هایی از قرآن کریم حجت الاسلام قرائتی؛ تاريخ پخش   ::      1370/1/13

بسم الله الرحمن الرحيم‏
بحثمان را تحت عنوان درس هايى از قرآن خدمت بينندگان داريم. حدوداً 25 دقيقه تا نيم ساعت. بحث اين جلسه‌ي ما بحث سود و زيان است.
سود و زيان در قرآن
آيه در قرآن زياد داريم كه انسان دائماً در حال معامله است و ليكن معاملاتى است كه اجبارى است. انسان معامله گر است. دنيا بازار است. مشترى يا خداست يا غير او.
جنس: تمام عمر و تمام حركات نرخ: بى نهايت ارزان يا بى نهايت گران
در اين دنيا كه مى‏گوييم بازار است، چون اميرالمؤمنينعليه السلام مى‏فرمايد: «الدُّنْيَا سُوق الخسران»(غررالحكم، ص‏142) دنيا بازار است. ما فروشنده هستيم و خدا خريدار، چون قرآن مى‏فرمايد كه: «إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى‏ مِنَ الْمُؤْمِنينَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ» توبه/111(به درستى كه خدا) «اشْتَرى»(مشترى) خداوند مشترى است.
از چه كسانى جنس مى‏خرد؟ «مِنَ الْمُؤْمِنينَ» از مؤمنين «إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى‏ مِنَ الْمُؤْمِنينَ» خدا مشترى است از مومنين جنس مى‏خرد.
چه مى‏خرد؟ «أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ»
چقدر مى‏خرد؟ «بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ»
خدا مشترى است. مؤمنين فروشنده هستند. جنسى كه خدا مى‏خرد، جان و مال را مى‏خرد.
قيمتش، اجرش، بهشت است.
بعضى‏ها كلاه سرشان مى‏رود، بعضى‏ها خوب مى‏فروشند، بعضى‏ها بد مى‏فروشند.
چطور در معاملات هر روز دلّال، مى‏رود در بازار نرخ را مى‏گويد كه امروز سكه چند است. طلا چند است. دلار چند است؟ همين طور كه انسان مواظب خريد و فروش دنيايى‌اش هست، انسان حساب كنيم مثلاً الان در آستانه‏اى كه بيننده‏ها بحث را مى‏بينند، مقدارى از عمرتان رفته است. آن مقدار از عمرتان را كه رفته به چه كسى فروخته‏ايد؟ من نمى‏دانم شما كه پاى تلويزيون نشسته‏ايد چند سالتان است. هر چند ساله كه هستيد(سن داريد) بالاخره آن عمرتان را كجا مصرف كرديد؟
اميرالمؤمنين على عليه السلام مى‏فرمايد: دقيقه‏هاى آخرى كه روح بنا است از بدن خارج شود و لحظات آخر عمر آدم است، آدم فكر مى‏كند، فكرش اين است «فِيمَ أَفْنَى عُمُرَهُ»(نهج‏البلاغه، خطبه 109) در چه عمرش را فانى كرد؟ الان شما كه در اين جا هستيد چه كرديد؟ عمرت را چه كردى؟ يك حساب بكن. امام كاظم عليه السلام فرمود: شيعه‌ي ما نيست كسى كه شب به شب حساب عمرش را نكند.
حساب كنيم ما، حالا شب به شب هيچى، ماه به ماه هيچى، سال به سال هيچى، بالاخره 20 سال به 20 سال كه. . . .
الان يك حساب كن. يك قلم و كاغذ بردار كه عمرمان را چه كرديم؟ چند تا سؤال:
1 – يك ركعت نماز با توجه در كل عمرت خواندى يا نه؟ جوابش را بده.
2 – در كل عمرت يك حركت كردى كه از مردم انتظار نداشته باشى برايت كف بزنند يا پول يا اضافه كارى، يك حركتى كه هيچ نيتى غير از رضاى خدا در آن بناشد؟
3 – روزى كه در آن روز گناه نكردى كدام روز است؟
4 – روزى كه يك نفر را از يك خطر نجات دادى كدام روز است؟
ما بنشينيم يك بررسى كنيم يك وقت مى‏بينيم در اين مسئله سود و زيان خيلى كلاه سرمان رفته و خداى نخواسته مى‏شود «فِيمَ أَفْنَى عُمُرَهُ» ماه رمضان آمد از اين ماه رمضانى كه يك
آيه خواندن ثواب يك ختم قرآن است، چند تا آيه قرآن خواندى؟
يك آيه در ماه رمضان خواندن ثواب خواندن كل قرآن را دارد.
اين مسجدى كه نزديك خانه‌تان هست در سال چند مرتبه به آن سر مى‏زنى؟ كتابخانه‌ي شهرمان را چند بار در سال رفته‏ايد؟
خانم‏ها هر روز دست روى تلويزيون مى‏كشيد گردَش را پاك مى‏كنيد، پارسال تا حالا چند دفعه دست روى سر چند تا بچه يتيم كشيده‏ايد؟
اگر يك چيزى كم و زياد شود، اگر نيم كيلو گوشتمان روى چراغ بسوزد، غصه مى‏خوريم چطور براى گوشت كه سوخت غصه مى‏خوريم، عمرمان سوخته غصه نمى‏خوريم؟
روى اين سود و زيان يك خورده دقت كنيم كه كجاى كار هستيم.
من يك خرده آيات و روايات برايتان بخوانم و ببينيم به كجا كشيده مى‏شويم.
بسم الله الرحمن الرحيم
قرآن مى‏فرمايد كه: «فَاسْتَبْشِرُوا بِبَيْعِكُمُ» توبه/111 بشارت باد، به همديگر بشارت بدهيد به اين معامله‏تان يعنى كسى كه عمرش را، مالش را داد و رضاى خدا را گرفت مبارك باشد.
آخر عيد به هم مى‏گوييم مبارك باشد. حالا مثلاً اين عيد در من چه تغييرى پيدا شده است؟ خُب، ميش‏ها زاييدند، مبارك باشد. درختان گل كردند، مبارك باشد. بيابان‏ها سبز شد، مبارك باشد. من چه كردم؟
آخر يك كسى يك لُنگ 700 تومانى بست و رفت حمام. يك مرد حكيمى در حمام نشسته بود. رفت جلو گفت: پيرمرد، گفت: بله، گفت: نرخ من چقدر است؟ اين حكيم يك مقدار نگاهش كرد. گفت: 700 تومان گفت: خوش انصاف، بى انصاف، من لنگم 700 تومان است. گفت: بنده اتفاقاً قيمت لنگتان را گفتم. خودتان ارزش نداريد. آخر ما وقتى عيد مى‏گوييم مبارك باشد، چه چيزى مبارك باشد؟ عمرت زياد شد كه عمر زيادى كه مبارك ندارد. مگر هر كس پيرتر است ارزشش بيش‏تر است؟
اگر گناه شده است، گناه زياد هم كه مبارك ندارد.
ما كه در عيد مي‌گوييم مبارك باشد چه چيزى مبارك باشد؟ البته نمى‏گويم نگوييد. بگوييد، من خودم هم مى‏گويم. اما بعد از آن كه شوخى هايمان را كرديم بنشينيم جدى حرف بزنيم.
اول شوخى مى‏كنيم. آقا، واقعاً از ديدن شما خوشحال شدم؟ صد سال به اين سال‏ها. مبارك باشد. خوب، اين‏ها مد كانال يك است. بنشينيم كانال 2، چه چيزى مبارك باشد؟ يك سال پيرتر شدم. خوب، پيرى شرف است؟ اگر با سوادتر شدى، مبارك باشد. گره‏اى را باز كردى، مبارك باشد. ابتكارى كه كردى، مبارك باشد. كسى را نجات دادى، مبارك باشد. گامى برداشتى، مبارك باشد. اگر گناهم زياد شد، براى چه مبارك باشد؟
«فَاسْتَبْشِرُوا بِبَيْعِكُمُ» بشارت باد به اين معامله. كدام معامله؟ به معامله‏اى كه آدم با خدا معامله كند.
حالا در اين زمينه داريم كه: جنس هايى كه خدا بر مى‏دارد چند رقم است؟ تعبيرات قرآن مختلف است.
بعضى آيات مى‏گويد: «جَنَّاتٍ» بهشت مى‏دهم. بعضى آيات مى‏گويد: «جَنَّتانِ» الرحمن/46 دو تا بهشت مى‏دهم.
بعضى مى‏گويد: «يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعي‏ إِلى‏ رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلي‏ في‏ عِبادي وَ ادْخُلي‏ جَنَّتي‏» فجر/30-27 اصلاً «جنتى» به تو مى‏دهم. حضرت امام در تفسير فرمود: «جَنَّتي‏» غير از جنت است.
آخر بعضى وقت‏ها مى‏گويند: فلانى مرا برد پهلوى خودش غذا خورديم. اتاق خودش را به من داد. لباس خودش را به من داد.
امام رضا عليه السلام وقتى دعبل يك شعر خواند، دعبل يك كسى بود كه 20 سال عليه بنى عباس شعر مى‏گفت. بنا بود بگيرندش، بكشندش. 20 سال بيابان گرد بود در سن 94 سالگى پيدايش كردند. بعد از نماز صبح شهيد شد. شهيدش كردند، آمد شعرش را به امام رضا عليه السلام خواند. امام رضا عليه السلام لباس خود را داد و فرمود: اين لباس شخصى خودم هست و در اين لباس يك ميليون ركعت نماز خواندم.
يك وقت مى‏گويد كه اين 500 تومان را بگير برو بازار براى خودت يك پيراهن بخر. اين مهم نيست. مهم اين است كه پيراهن خودش را بدهد. قرآن مى‏گويد: «جَنَّتي‏» غير از «جَنَّتانِ» است. «جَنَّتانِ» غير از آن است. باز «جَنَّاتِ عَدْنٍ» توبه/72 يك چيز است. آيه‌ي ديگر مى‏گيود: فردوس، فردوس يك جاى ديگر است. درجات فرق مى‏كند. باز يك نوع تعبير ديگر، يك نوع تقسيم بندى ديگر. بعضى آيات مى‏گويد: «ضِعْفٌ» اعراف/38 اگر يك كار بكنى «ضِعْف» يعني اگر يك كار خيرى بكنى دو برابر اجر دارد. بعضى آيات مى‏گويد: «فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها» انعام/160 يعنى ده برابر. آيه‏اى داريم كه: 700 برابر. آيه‏اى داريم كه: «فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ» سجده/17 اصلاً هيچ كس نمى‏داند چند برابر است؟ يعنى بى نهايت. عجب! ما راحت مى‏توانيم عمرمان را به اين‏ها بفروشيم. اين يك معامله، يك معامله‏ى ديگر هم هست به شما بگويم كه خيلى تلخ است. كه اين معامله‌ي تلخ در اين آيه‏ها مطرح شده است. بعضى آيه‏ها مى‏گويد: بشر! جوانيت رفت به عشق چى؟ كه چى؟ كجا؟ براى چه كسى؟ «وَ الْعَصْرِ إِنَّ الْإِنْسانَ لَفي‏ خُسْرٍ» عصر/2-1 خسارت كردى. بعضى مى‏گويند: نه كه فقط خسارت كردى، خيط كردى. مى‏گويند: يك واعظ رفت بالاى منبر، از منبر كه آمد پايين، به يكى از رفقايش گفت: منبر من چگونه بود؟ گفت: اول منبرت خوب نبود، ولى آخرش انصافاً خيط كردى. حالا گاهى اولش خُب جوانى است ديگر، اما ديگري مى‏گويد: آخرش انصافاً خيط كردى.
خسران مبين و باز مى‏گويد: يك دره پايين‏تر از اين دره هم هست «قُلْ إِنَّ الْخاسِرينَ» زمر/15 يعنى خيلى خيلى خيط است. ببينيد آن اوج عظمت، اين اوج سقوط. يعنى يكى همه‏اش مى‏رود رشد مى‏كند و يكى ديگر سقوط مى‏كند. يكى «جَنَّتانِ» هست. «جَنَّتي‏» هست. فردوس هست «و رِضْوانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ» توبه/72 هست. يكى هى اوج مى‏گيرد و يكى هى سقوط مى‏كند «لَفي‏ خُسْرٍ» است. «الْخُسْرانُ الْمُبينُ» حج/11 است. «الْأَخْسَرينَ» انبياء/70 است. عجب بازارى است!
اين طور نيست كه حالا پرتقال كيلويى 20 تومان يا 30 تومان. سقوط ست مثل هواپيما. آخر آدم گاهى خوابش مى‏گيرد مى‏افتد توى جوب. خلبان خوابش بگيرد توى جوب نمى‏افتد. فرق است ميان دوچرخه سوار كه خوابش بگيرد ويا خلبان خوابش بگيرد. خيلى مهم است.
ما در دنيا در يك بازار خيلى خطرناك هستيم. مشترى‏هاى ما خيلى فرق مى‏كند. اگر امام رضوان الله تعالى عليه در حسينيه‌ي جماران صحبت مى‏كند(فرض كنيد) جمعيتى هم نشسته‏اند متوجه امام هستند از آن طرف حسينيه يك گربه پيدا شود، افرادى از پاى سخنرانى امام بلند شوند و پشت خود را به امام كنند و روى خود را به گربه، هر كه اين‏ها را ببيند مى‏زند توى سرشان مى‏گويد: خيلى بى شعور هستى. تو امام را ول كردى، رفتى سراغ گربه. يك مشترى خداست، يك مشترى هوا.
يك كار مى‏توانيم بكنيم براى خدا، يك كارى مى‏توانيم بكنيم براى نفس. به همين خاطر ست كه مى‏گويد: روز قيامت وقتى نوار عمر آدم باز مى‏شود انسان وقتى عمر خود را نگاه مى‏كند، چنان حسرت مى‏خورد، چنان حسرت مى‏خورد كه اگر حسرتش را تقسيم كنند، همه‌ي مردم غمناك مى‏شوند. حسرت عظيم، كه عجب من مى‏توانستم با همچين كار، همچين حركتى انجام دهم!
ما مقدارى كه در دنيا هستيم بايد مواظب باشيم، دنيا چيزى نيست.
حالا شما پرسنل محترم شهربانى حقوقتان چقدر است؟ حالا كه مقدارى اضافه شده است. ما آن كه حقوقش خيلى موفق است مى‏خواهيم يك پليس موفق را بياوريم روى تخته سياه. يك كارمند بانك، آموزش و پرورشى، دانشگاهى، يك پرسنل موفق را بياوريم روى تخته سياه امروز 30 سال خدمت مى‏كند براى دولت، 20 سال هم بازنشستگى حقوق مى‏گيرد مى‏شود 50 سال. 25 سالگى هم استخدام شده مى‏شود، 75 ساله. ما 50 سال حقوق بگير دولت هستيم. 50 تا ضرب در 12 ماه مى‏شود 600 ماه. ما مى‏گوييم 10 هزار تومان پس انداز كند كه به 124 هزار پيامبر چنين چيزى نيست، اما حالا ما يك حرف الكى مى‏زنيم.
600 تا 10 هزار تومان مى‏شود 6 ميليون. اين استاد دانشگاه، اين آقاى كارمند چه داد؟ 50 سال چه جمع كرد؟ 6 ميليون؟ ! چه روى پيشانى او بنويسيم؟ بنويسيم «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفي‏ خُسْرٍ» چون 50 سال را به 6 ميليون دادى. اين سود و زيان خيلى مهم است. و لذا قرآن در باره‌ي تجارت مى‏گويد: دو رقم تجارت داريم «تِجارَةً لَنْ تَبُورَ» فاطر/29 از طرفى جاى ديگر مى‏گويد: «وَ كانُوا قَوْماً بُوراً» فرقان/18 در فارسى كه مى‏گويند فلانى بور شد، كاشانى‌ها كه مى‏گويند، شما هم مى‏گوييد؟ مى‏خواهند بگويند دماغش سوخت من رفتم آن جا بور شدم. (اين اصطلاح كاشانى هاست) ما يك جا كه مى‏گوييم رفتيم سر ما به سنگ خورد مى‏گوييم: فلانى بور شد. يعنى يخ كرد. همان سنگ روى يخ كه مى‏گوييد. سنگ روى يخ شد، موفق نشد. در قرآن هم «بور» داريم هم «لَنْ تَبُورَ» داريم يعنى يك سرى از آدم‏ها تجارتشان بور است، يك سرى از آدم‏ها «لَنْ تَبُورَ» است.
در قران داريم «تِجارَةٍ تُنْجيكُمْ» صف/10 يك معامله‏اى كه شما را آباد مى‏كند. بر عكس در مقابل «تِجارَةٍ تُنْجيكُمْ» داريم: افرادى در قيامت حسرت مى‏خورند كه چرا مفت باختند. آخر بعضى بدبخت‏ها مى‏خواهند به دنيا برسند، آخرت را مى‏دهند و به دنيا هم نمى‏رسند. يك كسى هم محكم توى سرش مى‏زد. گفتند: چه شده است؟ گفت: باختم، باختم. هى مى‏زد توى سرش. گفتند: چه شده؟ گفت: به من گفتند: برو امام حسين عليه السلام را در كربلا بكش جايزه مى‏گيرى. من ده درهم دادم براى خودم و اسبم و شمشيرم، رفتم امام حسين عليه السلام را كشتم برگشتم، 6 درهم به من دادند. اين ديگر خيلى رسوايى است كه آدم در راه باطل برود از حق بماند به باطل هم نرسد. اين است كه مى‏گويند كلاه سرش رفت، يكى تا چانه‏اش است، يكى تا نافش است. كلاه بردارى هم فرق مى‏كند. گاهي آدم كلاه سر كسى مى‏گذارد در حد كلاه اسرائيلى‏ها كه مثل قيف است كه نوك كله مى‏گذارند و بعضى كلاه‏ها، خيلى آدمرا بدبخت مي‌كند. كلاه نيست، رسوايى است. گفت: ترسيدى؟ گفت: نترسيدم، مُردَم.
قران مى‏فرمايد: «ذلِكَ يَوْمُ التَّغابُنِ» تغابن/9.
قيامت خيلى اسم دارد. يكى از اسم‏هاى قيامت كه در قرآن آمده تغابن است. مى‏گويد: «يَوْمُ التَّغابُنِ»، تغابن يعنى مغبون مى‏شود. حساب مى‏كند كه عمرم را چه كردم؟ چند صد ساعت براى تماشاى يك فيلم يا يك ورزش يا يك صحنه يا يك نمايش يا يك تئاتر صرف كرديم و چند تا دو دقيقه سر نماز ايستاديم.
روايت داريم: روز قيامت به افراد جهنمى جايشان را در بهشت نشان مى‏دهند. مى‏گويند: اگر تو از اين خط رفته بودى جايت آن جا بود. جايش را مى‏بيند، خيلى غصه مى‏خورد.
بگويند اگر كسانى كه اول وقت مى‏آيند يك شانه تخم مرغ مى‏دهيم، در سفر مكه، حاجى مى‏امد مى‏گفت: آقا، اين ساعت مچى را چند خريدى؟ مى‏گفت: مثلاً صد تومان. مى‏گفت: خاك بر سر من. مى‏گفت: چه شد؟ مى‏گفت: من خريدم 120 تومان.
يك حاجى ما در طول عمرمان نديديم كه بگويد: آقا شما چند تا طواف كردى؟ بگويد: پنج تا، او بگويد: خاك بر سر من، من چهارتا طواف كردم. اصلاً دعوا سر قيامت نيست. دعوا سر دنيا است. گاهى پسرها با پدرهايشان دعوا مى‏كنند، مى‏گويند: اگر تو پدر عاقلى بودى، آن زمان كه اين جا بيابان بود مترى 20 تومان يك قطعه زمين مى‏خريدى براى مرگ و مير ما. نخريدى و نخريدى حالا شده مترى 4 هزار تومان. يعنى زمين از دستش برود غصه مى‏خورد و حال آن كه جوانى ما از دستمان رفت. يك نفر را ديده‌اي كه غصه بخورد كه جوانى‏ام كجا رفت؟
يك استاديوم ورزشى را حساب كنيد 100 هزار نفر. 100 هزار تا 4 ساعت مى‏شود 400 هزار ساعت. 400 هزار ساعت مى‏شود چند تا آپولو ساخت. من با ورزش موافق هستم. ولي با تماشايش يك خرده مسئله دارم، كه شما بازى كنيد، من بنشينم. خُب، چيزى كه به من نمى‏دهند. خُب، مى‏گويند شما بنشين من پول هايم را بشمارم. خُب، به شما چه؟ آخر وقتى من پول مى‏شمارم چيزى كه به شما نمي‌دهم. آن كه ورزش مى‏كند، حال مى‏آيد تو كه نشستى چى؟ يك مقدار حرام مى‏شويم، عمرمان تلف مى‏شود. يكى از آدم هايى كه حسرت مى‏خورد، آدمى است كه پول جمع مى‏كند خرج نمى‏كند، مى‏ميرد. بعد وارث خوبى دارد. وارث پول‏ها را به ارث مى‏برد آن وقت وارث از آن پول‏ها كار خير مى‏كند. روز قيامت مى‏بيند حمّالى مال اين بود، ثواب مال وارث. اين هم خيلى هست. روايت داريم. بسسيار حسرت مى‏خورند آن هايى كه مى‏بينند جمع مى‏كنند اما ديگران استفاده كردند «يَوْمَ الْحَسْرَةِ» مريم/39 يكى از اسم‏هاى قيامت «يَوْمَ الْحَسْرَةِ» است. چون خيلى «يا حَسْرَةً» يس/30 مى‏گوييم.
امير المؤمنين عليه السلام مى‏فرمايد: «المغبون من باع جَنّةً عليةً بمعصيةٍ دَنيّةٍ. » غررالحكم ص: 185 مغبون كسى است كه قيامت را از دست بدهد. مغبون كسى است كه جوانى خود را آب كند. حالا اگر يك خانه يا يك ماشين خريدى 100 تومان 50 هزار تومان كلاه سرت رفته است خيلى غصه نخور. خيلى مغبون نشده اى.
مغبون آن است كه در كل نمازهايش يك ركعت نماز با توجه ندارد. اين‏ها غَبن است.
«قُلْ إِنَّ الْخاسِرينَ الَّذينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ وَ أَهْليهِمْ يَوْمَ الْقِيامَةِ» زمر/15 قرآن مى‏گويد: مغبون اين است كه «قُلْ إِنَّ الْخاسِرينَ» خاسر اين است «الَّذينَ خَسِرُوا» چه كسى باخت؟ خسارت مال كسى است كه «الَّذينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ» كسى باخته است كه جانش را ضايع كرده است. فرق است بين خسارت و ضرر. نمى‏گويد: «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفي‏ ضرر» مى‏گويد: «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفي‏ خُسْرٍ» خسر و ضرر چه فرقى دارد؟ ضرر اين است كه سرمايه مانده باشد، قالى مى‏خرد 50 تومان، مى‏شود 40 تومان، خوب اين ضرر كرده اما قالى كه هست.
اما خسارت اين است كه سرمايه از بين برود مثل يخ فروشى كه يخ مى‏آورد بفروشد. كسى يخ هايش را نمى‏خرد آخر شب آب مى‏شود. پس فرق است بين ضرر و خسارت.
نمى‏گويد: «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفي‏ ضرر» مى‏گويد: «إِنَّ الْإِنْسانَ لَفي‏ خُسْرٍ» يعنى مثل يخ آب شدى.
از پارسال ماه رمضان تا امسال ماه رمضان 365 روز آب شديم. چقدر كارها مى‏توانستيم با زبان بكنيم. چه حرف‏هاى حقى مى‏توانستيم بزنيم. با پا چه جاى حقى مى‏توانستيم برويم. با دست چه حرف‏هاى حقى مى‏توانستيم بنويسيم. با پول چه كار حقى مى‏توانستيم بكنيم. همين طور هدر رفتيم. مى‏نشينيم به همديگر مى‏گوييم مبارك باشد. البته مبارك باشد. اما چه چيزى مبارك باشد. پيرى يا عمل خير؟ پيرى كه مبارك نيست. عمل خيرى هم نيست كه مبارك باشد.
چرا آدم خسارت مى‏كند؟ اين دقيقه‌ي آخر بگويم. آدم گاهى هدف را نمى‏شناسد، نمى‏داند براى چه آمده است؟ قرآن مى‏گويد: من شما را آورده‏ام براى چند هدف «لِيَبْلُوَكُمْ» ملك/2 آوردم تا شما را رشد بدهم. آزمايشتان كنم. «وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ» ذاريات/56 من شما را آوردم تا به كارهايتان خط الهى بدهيد. «وَ اسْتَعْمَرَكُمْ فيها» هود/61 من شما را خلق كردم تا شما زمين را آباد كنيد. سه تا آيه داريم و هدف آفرينش در اين سه تا آيه است.
يك آيه مى‏گويد: من شما را آفريدم تا استعدادهايتان رشد كند. من بشر آفريدم تا به كارهايش رنگ الهى بدهد. من بشر آفريدم تا زمين را آباد كند.
شما حساب كن در كارهايت رشد كردى يا نه؟ به اين هدف رسيدى؟ به عدالت رسيدى؟ زمين را آباد كردى؟ كل قرآن البته تا آن جايى كه من بلد هستم براى آفرينش بشر در قرآن سه تا هدف است.
چرا بشر آفريده شد؟ رشد، رنگ الهى داشتن، آباد كردن زمين. رشد نه اين است كه سه كيلو بودم شدم 15 كيلو. اين كه مرغ هم رشد مى‏كند. نه، رشد معنوى.
رشد معنوى كجاست؟ رنگ الهى كجاست؟ كجاى زمين را آباد كرديم؟ اينها آيات قرآن است.
خسارت زده كسى است كه نداند جوانى خود را كجا مصرف كند. بدبخت‏ترين مردم روز قيامت كسى است كه مى‏بيند آخرتش را براى يك چيزى بي ارزش داد. حالا، افرادى هستند بندگان خدا دو سال هست گناه مى‏كنند، حالا يك كسى هست يك دروغ مى‏گويد و 10 ميليون گيرش مى‏آيد. خوب، اما افرادى هستند براى يك بستنى 22 تا دروغ مى‏گويند. براى يك چيز جزئى راحت دروغ مى‏گويد. خوب، دروغ گفتى به چه رسيدى؟
حرف هايم را جمع كنم.
موضوع بحثمان اين است: سود و زيان.
بزرگ‏ترين سرمايه، جان انسان است. بهترين مشترى و قيمت، خدا و بهشت است و ما بزرگ‏ترين سرمايه را هدر مى‏دهيم. براى اين كه هدف را نمى‏شناسيم. با بودن امام در حسينيه جماران رويمان را مى‏كنيم به گربه.
با اين كه خدا مى‏گويد: به من بفروش، به غير خدا مى‏فرشيم. عمر ما پله هايى است كه مى‏توانستيم برويم بالا، از اين پله آمديم پايين. نردبان را اگر درست مى‏گذاشتيم، مى‏رفتيم بالا. ولى خوابانديم و رفتيم پايين، سقوط كرديم. نرخ يا بى نهايت است «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ في‏ أَحْسَنِ تَقْويمٍ ثُمَّ رَدَدْناهُ أَسْفَلَ سافِلينَ» تين/5-4، يا اوج مى‏گيرد، يا سقوط مى‏كند.
تعبيرات قران، «جَنَّات» است و «جَنَّتي‏» هست و فردوس هست. «ضِعف» ‏است و «أَضْعاف» است «فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ» هست. تعبيراتى كه اوج مى‏گيرد متعدد است. تعبيرات سقوط هم خسر است و «الْخُسْرانُ الْمُبينُ» است و «الْأَخْسَرينَ» است. يا انسان در رشد اوج مى‏گيرد تا بى نهايت يا در سقوط، سقوط مى‏كند تا بى نهايت و دنيا بازار است و ما فروشنده و مجبور هم هستيم بفروشيم. بخواهى يا نخواهى بايد عمرت را بفروشى. يعنى شما در اين بازار دنيا فروشنده اجبارى هستى.
خوشا به حال كسى كه حالا كه بناست اجباراً عمرش بگذرد، در يك مسيرى بگذرد كه يا رشد باشد يا عبادت باشد يا آباد كردن زمين.
خدايا، تا حالا هر چه باختيم بيامرز. الهى آمين
خودت جلوى خسارت ما آب شدن ما، زيان ما را بگير.
خدايا خودت ما را از آب شدن و هدر رفتن كه آخرين لحظه عمر مى‏گوييم «فِيمَ أَفْنَى عُمُرَهُ»(نهج‏البلاغه، خطبه 109) غصه بخوريم عمرمان هدر شد. ما را از تباه شده‏ها، خاسرين اهل حسرت، اهل غبن، آن هايى كه جانشان را به آب دادند و به باد دادند ما را از خاسرين قرار نده. الهى آمين. يكى از بازارها ماه رمضان است. ماه رمضان حديث داريم: ماه رمضان بازار است. در اين بازار چه مى‏كنيم؟ روزه مى‏خوريم و مى‏خوابيم. راهى، گاهى، فكرى، چه مى‏كنيم؟
خود ماه رمضان يك بازار شلوغى است. بازارى است كه اولياء خدا خوب در آن تجارت مى‏كنند و آدم هايى كه حاليشان نيست هيچ حاليشان نيست.
«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»