متن برنامه ی درس هایی از قرآن کریم حجت الاسلام قرائتی؛ تاريخ پخش :: 1369/3/24
بسم الله الرحمن الرحيم
چند روز پيش ائمه جمعه, سمينارى داشتند در تهران كه من چند دقيقه اى در آنجا بودم در خدمت بزرگان. عرض كردم كه اگر از من بپرسند شب عاشورا و شب بيست ويكم براى تبليغ مهمتر است يا تابستان. مى‌گويم تابستان چون در عاشورا و يا بيست ويكم مردم يكى دو روز تعطيل هستند اما تابستان سه ماه تعطيل است براى 13 ميليون.
جلسه بعد در خدمت برادران و خواهران هستيم ,كه از كانونهاى تربيتى هستند كه حدود چهار صد مركز دارند. حدود نيم ميليون محصل راهنمائى و دبيرستان را جذب كرده‌اند كه توى اين كانونها از خطاطى و نقاشى و هنر و سرود تعليم قرآن و نهج البلاغه و ايام فراغت اينها را پر مى كنند, اما پانصد هزار كى و 13 ميليون كى؟ تازه تمام اين حركت‌ها در سايه انقلاب است و تمام اين عزيزانى بعد از انقلاب بوجود آمدهاند.
خدا رحمت کند شهيد باهنر و شهيد رجايى را كه از طراحان آموزش و پرورش و از يادگاران آن بزرگواران و خدمات بعد از آنها بوده است.
حالا ما مى توانيم 13 ميليون بچه را رها كنيم به اميد اين كانونها تازه اگر آموزش و پرورش ما ايده ال قوى و مطلوب بود, پدرها و مادرها مسئول بودند حالا كه آموزش و پرورش مشكلاتى دارد مدارس دو سه شيفتى معلمهاى چند شغلى نبود فضاى آموزشى. . .
اصولا مسئله عمر ونسل خيلى بهش بهاداده شده است.
قرآن و عمر و تابستان هم مسئله قرآن مهم است و هم مسائل نسل خدا لعنت كند ال سعود را كه نمى گذارد ايران بروند مكه ايرانها را اگر مى ديدند چند تا سوال مى كردند يكى مى گفتند با كدام كاروان آمدند.
قران مى گويد: بهشتى‌ها وقتى به هم مى رسند از هم مى پرسند چطور شد آمدى بهشت؟ يكى از سوالهايشان اينست كه چه شد شما بهشتى شدى گاهى هم مى پرسند چه شد شما جهنمى شدى.
از جهنمى‌ها مى پرسند(ما سَلَكَكُمْ في سَقَرَ)المدثر(42)چطور شد شما اهل جهنم شديد؟ مى گويند(قالُوا لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ)المدثر(43) پا بند نماز نبوديم.
(وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكينَ)المدثر(44)پا بند مستضعفان و گرسنگان نبوديم.
ول مى گشتيم نماز نمى خوانديم به فكر گرسنه‌ها نبوديم معتقد به چنين روزى نبوديم.
اين آيه مى گويد: كسى كه نسبت به نسلش بسوزد بهشتى است و كسى كه بى خيال باشد بهشتى نيست. نمى شود گفت كه برو توى كوچه بازى كن كجا مى فرستى دخترت را.
در تابستان پدر و مادر بايد دلسوز باشد. حداقل مى تواند به مدير كانون بگويد حداقل به آن مسئول كانونى بگويد من از شما متشكرم نمى خواهم بگويم همه بيايند كمك كندممكن است يك آدمى مثل بنده هيچ هنرى نداشته باشد. يك تعهدى نسبت به اين نسل داشته باشد.
قرآن مى فرمايد « قُوا» يعنى حفظ كنيد(قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْليكُمْ نارا)التحريم(6) مردم خودتان را حفظ كنيد از جهنم بسوزيد اليب نسل تو. امام صادق فرمود: (لَا تَنْسَ صِحَّتَكَ وَ قُوَّتَكَ وَ فَرَاغَكَ وَ شَبَابَكَ وَ نَشَاطَك) وسائلالشيعةج1ص89از اين سرمايه‌ها استفاده كنيد اين روزها را الان قدرش را نمى دانيد آنوقتى كه انسان عمرش تمام مى شود دقيقههاى آخر عمرش است. گاهى وقتها آدم حاضر است هستى‌اش را بدهد اما يكساعت به عمرش اضافه شود. قرآن مى گويد:
(وَ قيلَ مَنْ راقٍ)القيامه(27)(ظَنَّ أَنَّهُ الْفِراقُ)القيامه(28)(الْتَفَّتِ السَّاقُ بِالسَّاقِ)القيامه(29)همه جمع مى شوند مى گويند چه كنيم خودش هم مى بيند كه دلسرد مى رود دقيقه‌ها آخر عمر و نفسها شماره مى شود يك نفر مى بينى دو تا كليه‌اش از كار افتاده است, آنوقت مى بينى توى كل فاميل يك نفر نيست كه به او كليه بدهد.
ما بايد حساب كنيم هر دقيقه از عمر عنايت داشته باشيم. شيخ انصاري آمد سر سفره ديد سفره طول مىكشد پا شد و دو ركعت نماز خواند. از مجتهدين صد سال پيش منتهى مجتهدى كه همه مجتهدها شاگردش هستند ,گفتند نماز خواندي؟ گفت ديدم دو دقيقه از عمرم تلف مى شود حيفم آمد استفاده نكنم.
يك كسى كتابى نوشته اسمش را گذاشته پنج دقيقه اى قبل از غذا يعنى كتاب را توى جيبش مى گذاشت و نكاتش را نقطه ميکند و اسمش را گذاشته پنج دقيقه اى قبل از غذا.
امير المومنين هنگامى كه كفشش را وصله مى زد ذكر مى گفت,مي فرمود: حيف است زبانم بى كار بماند و عمرم تلف بشود.
اگر كيسه ما سوراخ دارد و بايد دوخته شود, اميرالمومنين درباره عمرش ميگويد: (الهم السيدين)خدايا عمرش را بدوز كه دقيقه هايش حروم نشود.
كار شما چقدر مهم است توى اين كانونهاى فرهنگى و تربيتى و خيلى شما كارتان مهم است و زد فرد شما چقدر بايد پخته باشيد.
بايد يك آدمى باشيد روانشناس, بچه را آدم بشناسد.
شما نگاه كنيد عكسهائى كه جديدا از امام خمينى چاپشده است حركاتى كه امام مى كندبرخورد هايى كه با يك بچه مى كند.
شناخت بچه خيلى مهم است. زمان را بشناسد روحيه را بشناسد. گاهى يك مؤعظه در يك حدى اثر مى كند. دوستى مى گفت يك وقتى بچه بود رفتم به او گفتم بچه خوب بايد. . . گفت بس است حوصله‌اش را ندارم.
گاهى وقتها بچه آمادگى دارد حرف بشنود يا ندارد. حضرت يوسف وارد زندان شد, ديد همه بت پرستند. گفت اگر حالا شروع كنم به موعظه آمادگى نيست مدتى هيچى نگفت صبر كرد زندانيها خواب ديدند آمدند پيش او تعبيرش چيست. يوسف گفت الان آمادگى هست كه بگه گفت بگو ببينيم اين بتها چيست. اين حركت چيست كه شما در مقابل بت سجده مى كنيد.
در ماه رمضان چون شكم گرسنه است اسلام براى شكم گرسنه دعاى يك سطرى مى گويد:
(اللَّهُمَّ لَكَ صُمْتُ وَ عَلَى رِزْقِكَ أَفْطَرْتُ فَتَقَبَّلْهُ مِنَّا) مستدركالوسائل ج7ص358 براى سه شنبه يك دعا مى گويد براى چهارشنبه يك دعا مى گويد.
افطار كه كردى دعاى افتتاحهم يك ربع طول مى كشد چون شكم پر يك ربع بيشتر نمى كشد. باز سر شكم كه خالى مى شود قبل از سحر دعاى ابوحمزه يك ساعت و نيم. براى شكم گرسنه يك سطر براى شكم پر ده دقيقه براى شكم متوسط يكساعت
بايد حساب كنيم كه الان اين بچه برنامه‌اش چيست. امور تربيتى ممكن است چنان وقت بچه را پر كند كه اين بچه فرار كند. ما داشتيم مسيحى كه مسلمان شد مسلمان بى سليقه اى گرجى آمد گفت صبح فلان كن ظهر فلان كن چنان برنامه تاز مسلمان را پر كرده بود كه طرف گفت آقا ما مى شود برويم همان دين خودمان.
ما متاسفيم يا افراط است يا تفريط.
يك وقت مى گويند: اصلا هيچ دنگ و دونگى توى عروسى نباشد. ما آمديم توى تلويزيون گفتيم يك قابلمه اى را آدم بزند اشكال ندارد. بعدا سيل نامه كه اى آقا اين قابلمه تبديل به چه چيزها نمى شد.
يك جورى باشد كه مرزها حفظ شود كه آدم جرأت بكند حق اينست باطل اينست.
ما به اميد روزى هستيم كه اين كانونها زياد شود. من از نيشابور يك خبر خوش دارم و اين مردم نيشابور مدير كل آموزش و پرورش استان خراسان مى گفت: از پارسال تا حالا كه در نيشابور 8 نفر كه از دنيا رفته‌اند وارثين آنها گفتند اين چند صد هزار تومان را مى خواهيد خرج كنيد بياييد يك مدرسه بسازيد و اين مدرسه را بنويسيد شد يان برسد به روحآقاى فلانى و مى گفت پارسال تا حالا 8 تا به مدارس نيشابور يا خراسان اضافه شده است.
به اميد روزى كه وقتها را پر كنيم به سلامتى قدرت فراقت. ضرر شما هم كه در هر شهرى هستند بيائيد نگذار حركت خوبى شديد هم تيپ خودتان را جمع كند بالاخره شما بعد از انقلاب وارد آموزش و پرورش شديد.
شما كه تازه نفس هستيد بيائيد سر هر شهرى يك حركتى بكنيد.
1- جوان 2- باسواد3- خوش سليقه
اينهارا پيدا كنيد روزى چندساعت پهلويش درس بخوانيد. عربى اسان جامع المقدمات كه خودتان چهار سال ديگر هر كدامتان يك رجائى شديد. همه شما رجائى هستيد فقط رجائى وقتى دانشگاه مى رفت شبى نيم ساعت هم درس ميخواند.
من از وزير سابق آموزش و پرورش پرسيدم هم جناب آقاى اكرمى يك آيه قرآن خواندم ديدم همه را فهميد گفتم آخوند بودى؟ گفت زمان شاه چهار سال زندان بودم گاهى پهلوى شهيد آيت الله سعيدى نيم ساعت درس خوانديم. همان نيم ساعت نيم ساعت توى زندان اثرى گذارد.
شما در هر شهرى هستيد روزى نيم ساعت درس بخوانيد خيرات و بركات زيادى دارد.
ما كه مى رويم روى منبر پنج نوع آدم روبروى ما هستند. يك نوع آدمهاى مغرورند يك نوع آدمهاى عاشقند يك نوع آدمهاى بى خيالند خلاصه كانون فرهنگى و تربيتى كار ساده اى نيست اين بچه گرسنه است يا سير عجول است يا عقده اى بخيل حريس كمبد دارد رقيب دارد خاطراتى كه توى ذهنش است آرزوهايى كه دارد كارخيلى سختى است در عوض ارزش زيادى دارد.
اهداف انبياء همين‌تر بيست است شما يك نماز فرق درست كنيد و شما اين نماز خواندن را توى اين كانونها احياء كنيد.
(أَقامُوا الصَّلاة)البقره(177) كه گفتند قصاب و قبال و نقاش همه بروند سراغ نماز نماز بدون تعقيبات, نماز فشرده. حديث داريم براى بچهها كه نماز مى خوانيد نماز را خيلى فشرده كنيد.
چون بايد اقامه نماز بشود. بعد وقتى اينها هم كه نماز فلان شدند مامور شدند توى خانه هايشان هم اقامه نماز كنند.
چون قرآن مى گويند(الَّذينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاة)الحج(41)مومنين كسانى هستند كه وقتى در روى زمين قدرت پيدا كردند اقامه نماز مى كنند.
امور تربيتى تا 3چهار سال پيش 50 واحد داشت امروز يكى مسئولين به من فرمود فرمود ما 400 كانون داريم به مقدارى كه امكانات شما زياد شده است بايد اقامه نماز كنيد. و اگر مى خواهيد تربيت به فساد آورده نشود.
قرآن مى گويد(إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَر)العنكبوت(45) نماز انسان را فحشا باز مى دارد. منتهى خود نماز گفتن هم هنرى ميخواهد كه چه جورى بگوئيم با چه بيانى بگوئيم.
گاهى افراد مى آيند مى گويند: براى بچه 10 سال به چه جورى بايد نماز بگوئيم.
اينها حساب دارد. تابستان بايد كار بكنيم. در تابستان بيش از يك ميليارد و سى و سه ميليون روز جوان داريم.
خدا لعنت كند آدم بى كار را. در يك سفر به امام كاظم گفتند فلانى خيلى خوب بود چه نمازها و چه عبادتها داشت. امام فرمود: توى راه مكه غذايش را چه كسى مى پخت گفتند ما فرمود غذا پختن شما ارزشش از نماز شب او بيشتر است.
در يك ماجرائى كه مى خواستند آبگوشت بخورند قرار شد هركسى يك كارى را انجام دهد رسول اكرم فرمود من هم هيزم جمع مى كنم براى طباخى گفت هرگز فرمود اگر كار نكنم از غذا هم نمى خورم كار دراسلام مقدم است.
-كار در سلامتى نقش دارد.
زنهائى كه كار مى كنند سالمترند از زمانى كه پلوپزبرقي و دستگاه گوشت چرخ كرده آمده است آمار مريضي زنها هم بيشتر ميشود.
-كار براى رفع بى حوصلگى.
به‌ام السلمه همسر پيغمبر گفتند: چرا كار مى كنى؟ فرمود: زن بيكار فتنه درست
ميكند, چون آدم وقتى بيكار است فكرش بيكار نيست و فتنه مى كند.
يك مردى زن بدى داشت گفتند چرا طلاقش را نمى دهي؟ گفت فرصت ندارم گاهى آدم خودش بيكار نيست اما وقتى من بيكارم فكرم بى كار نيست. و فكرش هم شيطنت مى كند.
كار انسان را چرا از گناه باز مى دارد. اكثر جنايتها در ساعاتى است كه انسان بيكار است بى كارى عامل جنايت بى كارى عامل سوءظن بى كارى عامل فتنه است.
-كار در تجربه اى اثر دارد تجربه آدم را زياد مى كند.
-كار نيكو كردن از پركردن است.
-كار در روان خود انسان اثر دارد.
آدمى كه كار مى كند احساس مى كند آزاده است كسى امد گفت پول ندارم تجارت كنم يك پول به ما بده تا خرج بكنم فرمود: سرت را تكان بده گفت پس سرت سالم است گفت برو با سرت حمالى كن اما گدائى نكن.
كسى آمد پهلوى پيغمبر فرمود كار ندارم فرمود برو خانه ويك چيزى بردار و بياور گفت من هيچى ندارم خلاصه پيغمبر يك تبر جور كرد و گفت اين وسيله كار برو هيزم بكش و بيكار نباش. ابر و باد و مه و خورشيد و فلك در كارند من كار نكنم به همه هستى خيانت كرده‌ام. نسل گذشته كار كرد پس من محصول نسل گذشته هستم نسل آينده هم از من كار مى خواهد آدم بيكار و به نسل گذشته خيانت مى كند به نسل آينده هم خيانت مى كند.
يك آدم بيكار در يك لحظه 3تا خيانت مى كند: خيانت به هستى, خيانت به نسل گذشته ,خيانت به نسل آينده.
-آدمى كه كار مى كند احساس شرافت مى كنند.
به امام گفتند شى چرا اينقدر عرق مى ريزى و كار مى كنى؟ بده به ديگران كار بكنند. فرمود: مى خواهم شرافت داشته باشم به كسى نگويم.
ما طلبه داشتيم بچه اطراف كاشان بود ,تابستان قالى مى بافت چون شهريه حوزه قم را نداشت و زمستان با آن پول مى آمد درس مى خواند.
خود ما طلبه‌ها تابستان چقدر از عمرمان تلف مى شود؟ اميدوارم به روحانيون بر نخورد. بعضى كتابها جويدنى است بعضى مكيدنى و بعضى بلعيدنى است.
شماها آموزش و پرورش‌ها كتابها و مخصوص امور تربيتى‌ها يك دوره تفسير نمونه رامطالعه كنيد نمى گويم كتاب گرانى نيست اما مى شود قرض گرفت.
آقاى سبحانى از علماى قم مى گفت امام وقتى مى خواست الغدير را مطالعه كند پول نداشت بخرد آيت الله زغبانى مى گفت ايشان الغدير را ارايه كرد وبعد مطالعه كرد و پس داد آدم اگر مى خواهد مطالعه كند بى كتاب هم مى تواند.
شبى بيست دقيقه تفسير مطالعه كنيد سال بعد همين موقعه هر كدام يكى يك دور تفسير مطالعه كرده‌ايد.
در قرآن 218 تا قصه است و يك امور تربيتى و يك مربى كه توى كانونهاى تربيتى و فرهنگى دارد كار مى كند اگر 268 تا قصه باشد و اينها قصه هاى قرآن است.
-كار توى خانه:
امير المومنين توى خانه كار مى كرد تعمير وسائل اگر از من بپرسند بدبخترين كشورهاى كره زمين كجاست مى گويم مجاز. مردم سعودى از بى نفتشان را به هر قيمتى مى فروشند وبه هر ذلتى تن در مى دهند تا ماشينشان خراب شد مي‌دهند يك ماشين نو مى خرند. در كل مكه يك مكانيكى نيست.
تنور شكم دم به دم تافتن مشيت بود ز روز نايافتن
آدمى كه تا كفشش پاره شد دور مى اندازد و يك كفش نو مى خرد. اين زود بدبخت ميشود به او مى گويند فردا نابودت مى كنيم مى گويد نه هرچه بخواهى به تو مى دهم.
فهد در مقابل آن خانم لندن خم شده خانم گردن فهد صليب كرده است(خادم الحرمين) يعنى وقتى نظامش نفت بفروشد و بى كار باشد و قليان بكشد.
-كار توى خانه ارزش است.
روايت داريم كه توى خانه هركس يك مقدار خياطى يك مقدارى بنائى بكند. جوانهايمان اگر مى خواهيم استقلال داشته باشيم اگر تمام دنيا با ما قهر كرد خودمان روى پاى خودمان بايستيم.
جشن جمهورى اسلامى آن روزى است كه مسئولان بگويند گندم از خارج نخريدين ده‌ها هزار ديپلمه داريم كه سر سطر از قرآن نمى تواند بخواند.
چه مانعى دارد كه در تابستان قرآن بخواند. ده‌ها هزار آدم داريم كه نمازشان غلط است حالا خارجى‌ها مى گويند ما داريم آپولو مى فرستيم به فضا اينها بعد از ده سال مى گويند قرآن را يك سطرش را بى غلط بخوان نمازت را درست كن دكمه پيراهنت را بدوز اينها نوشت ترين حرفهائى است كه من مى زنم.
در زماني كه ژاپن و كشورهاى عقب مانده خودشان را جلو انداختند و با ابر قدرتها رقابت علمى و هنرى و صنعتى مى كنند. آنوقت رواست حزب الله جوان 84 كيلو. . .
بايد به برسد به زمانى كه نه تنها دست كاگر را ببوسيم بلكه تيشه و چكش را هم ببوسيم. اميدوارم يك غيرت كارى هم داشته باشيم و كار براى ما عيب نباشد و مقدس باشد.
حديث داريم كه دعاى بيكار مستجاب نمى شود و شريفترين زن زنى است كه كار بكند. خدالعنت كند آدمهاى بى كار را.
اقامه نماز ,تعليم نماز ,خياطى, آشپزى ,شعر سرود, نقاشى ,فيلمع هر كارى كه ما را از گرسنگى در مقابل تهديدات باز دارد.
«والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته»
