آمارهای ۹ دوره انتخابات ریاست جمهوری

بررسی آماری ۹ دوره انتخابات ریاست جمهوری می تواند تحلیلی راهگشا و کارآمد در نظر به نوع و برخورد مردم در مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب بالاترین مقام اجرایی کشور باشد. تحلیلی که امروز نیز مطمئنا باتوجه به گرایش های مختلف در کاندیداها مفید فایده خواهد بود.

مشارکت در حدود ۶۸ درصدی مردم در دور اول ریاست جمهوری باتوجه به این که تمامی نامزدها به نوعی در چهارچوب حکومت جدید بودند و هرکدام به نوعی دعوی به دست آوردن کرسی ریاست بالاترین نهاد اجرایی کشور را داشتند، اولین نکته ای است که در انتخاب دوره اول به چشم می خورد .

علاوه بر فضای مسموم ایجاد شده توسط گروه های ضدانقلاب که در ان دوران هنوز اجازه فعالیت در صحنه سیاسی را داشتند، رد شدن جلال الدین فارسی کاندیدای مورد تأیید حزب جمهوری اسلامی و بسیاری از تشکل های ارزشی به بهانه تشکیک در ایرانی الاصل بودن نامبرده ازجمله عوامل تنش زا در بستر اجتماعی مشارکت مردمی در بهمن ماه ۱۳۵۸ بود.

در دوره دوم اما علی رغم این که انقلاب نوپای ایران به دنبال اتخاذ مشی مسلحانه و ترورهای کور توسط منافقین و دیگر گروه های ضدانقلاب، وارد یکی از بحرانی ترین مقاطع تاریخی خود شده بود اما با حضور ۶۵ درصدی مردم و رأی در حدود سیزده میلیونی رجایی به دنبال ترور ۷۲ نفر از بهترین یاران انقلاب در هفتم تیر ماه به نوعی واگویه این احساس ملت بود که شهید رجایی به همراه یار دیرینه اش دکتر باهنر همان نمادهایی هستند که می توانند استقامت و ایستادگی هرچه باشکوه تر ایران و ایرانی را به تماشا بگذارند و رأی به ایشان به معنای نمایش همبستگی و مقاومت ملت انقلابی ایران است.

اگرچه کینه توزی منافقین اجازه نداد که طعم این همدلی بیشتر از یک ماه در جان و ذائقه ملت ایران بماند، ولی حضور آیت الله خامنه ای در دور سوم که تنها یک ماه بعداز انتخابات دور دوم بود و مشارکت ۷۵ درصدی مردم و رأی ۱۶٫۸۰۰٫۰۰۰ هزار نفری آیت الله خامنه ای که چیزی در حدود ۹۵ درصد کل آرای مأخوذه بودنشان داد که مردم به هر کنش مذبوحانه ای از آنچه و آن که دشمن می پنداشتند، واکنشی سترگ و حماسه وار نشان داده و مِی دهند اما دور چهارم، پنجم و ششم انتخابات ریاست جمهوری هرکدام بنا بر دلایل متعدد سیاسی، اجتماعی و اقتصادی با مشارکت نسبی مردم روبه رو شد که البته در تبیین آن ذکر چند نکته حائز اهمیت است:

اول این که دور چهارم انتخابات مصادف با دومین دور ریاست جمهوری حضرت آیت الله خامنه ای بود و برای مردم مسلم بود که ایشان کماکان منتخب ملتی خواهد بود که در شرایط جنگ و تحریم های اقتصادی است و تنش هایی که پیرامون ادامه جنگ و پذیرش قطعنامه در جامعه جریان دارد ایجاب می کند که سکاندار امور کشور تغییر نیابد،به همین دلیل آن گونه که در دوره های بعد در زمان دور دوم انتخاب هاشمی و خاتمی ملاحظه می شود به طور کل انتخابات از مشارکتی پایین تر در مقایسه دور اول هر رئیس جمهور برخوردار شده است.

اما دور پنجم که همراه با پایان جنگ و ضرورت سازندگی کشور و پس از ارتحال امام خمینی(ره) و در اوان رهبری حضرت آیت الله خامنه ای برگزار می شود نیز برای مردم مسلم بود که تنها هاشمی رفسنجانی فردی است که از عهده این مهم برمی آید لذا رقیبی برای وی متصور نبود.

دردور ششم نیز به دلیل شرایط پیش گفته در انتخابات دومین دور هر رییس جمهوری افزایشی در میزان مشارکت دیده نمی شود، گرچه رأی آقای هاشمی به علت نخستین رقابت جدی در طول ادوار انتخابات ریاست جمهوری به نسبت افت می کند و رقیب ایشان اقای توکلی در مقایسه بارقبای سایر ادوار رأی قابل توجهی می آورد.

اما دور هفتم که بی نظیرترین مشارکت مردم در طول تاریخ انتخابات تا به حال بوده است با مشارکت بیست میلیونی و درصدی بالغ بر ۸۰ درصد واجدین شرایط نقطه باشکوهی در تاریخ انتخابات بود.

در این دوره شعارها و محورهای فکری جدیدی که آقای خاتمی مطرح کرد و وعده هایی که درمورد تغییر فضای سیاسی و فرهنگی موجود داد، مردم را به سوی این شعارهای جدید جذب نمود. این درحالی بود که رقیب ایشان وعده حفظ وضع موجود دوره هاشمی با انجام برخی تغییرات را می داد. ادامه این شوق به تازگی در مردم باعث شد که حتی در تعاملی جدی انتخابات مجلس ششم نیز در ید همفکران سیاسی و حزبی خاص که داعیه طرفداران ایشان را داشت، درآید.

با این وجود تحلیل مشارکت بالای مردم در انتخاب هفتم ریاست جمهوری نیز همان گونه که تا به حال نقد و نظرهای بسیاری را برانگیخته قابل توجه است. این که برخلاف تبلیغ های ناروایی که معاندین نظام و رسانه های غربی دردوره پیش از انتخاب هفتم داشتند، رأی گیری یک انتصاب نانوشته از بالا نبود و تفکری که در جامعه وجود داشت باعث شد تا مشارکت بالای مردمی در این انتخابات صورت بگیرد و اصولا مشارکت بالای مردم در همین تز صورت گرفت و مردم خواستند که قدرت انتخاب خود را به رخ بکشند اما در دوره هشتم نیز که شاهد این مشارکت تا ۶۶ درصد بوده ایم انتخابات حضور ۱۰ نامزد ریاست جمهوری را تجربه کرد و شاید یکی از عللی که حضور مردم را در انتخاب هشتم به نسبت انتخاب هفتم شان کمرنگ تر کرده همان تکثر نامزدها و جدی نگرفتن رقابت آنها با آقای خاتمی در ذهن مردم باشد.

جمع بندی هشت مرحله گذشته (به جز دور نهم)

۱- انتخابات هفتمین دوره ریاست جمهوری در دوم خرداد ،۷۶ از حیث مشارکت مردمی در پای صندوق های رأی با حدود ۸۰% اولین مقام را پس از رفراندوم جمهوری اسلامی در بین ۲۵ انتخابات برگزار شده پس از انقلاب اسلامی دارا می باشد.

۲- در میان ۵ رئیس جمهوری منتخب گذشته (بنی صدر- رجایی- خامنه ای- هاشمی- خاتمی) در هشت دوره ریاست جمهوری، حضرت آیت الله خامنه ای با ۹۵٫۰۳% بیشترین میزان آراء را کسب نمود.

۳- هاشمی رفسنجانی در دومین دوره کاندیداتوری خویش با ۶۳% کمترین میزان آراء را نسبت به سایر رؤسای جمهوری ایران کسب کرد.

۴- کمترین میزان مشارکت مردم در هشت انتخابات ریاست جمهوری مربوط به ششمین دوره ریاست جمهوری در ۲۱ خرداد ۷۲ با ۵۰٫۶۶% و بالاترین مشارکت مردمی در هفتمین دوره ریاست جمهوری در دوم خرداد ۷۶ با ۷۹٫۹۲% می باشد.

۵- بیشترین تعداد نامزدهای تأیید صلاحیت شده در اولین دوره ریاست جمهوری با ۱۰۷ نفر و کمترین نامزدها در پنجمین دوره با ۲ نفر بوده است.

۶- بیشترین افراد داوطلب ثبت نام کننده در هشتمین دوره با ۸۱۷ نفر به شکل بی سابقه در ۱۸ خرداد ۸۰ بوده و کمترین افراد داوطلب با ۴۶ نفر در سومین دوره بوده است.

۷- در دوره های اول و دوم سرپرست وزارت کشور به عنوان دستگاه مجری این انتخابات آیت الله مهدوی کنی، در دوره سوم وزیر کشور سید کمال الدین نیک روش، دوره چهارم وزیر کشور حجت الاسلام ناطق نوری، دوره پنجم وزیر کشور حجت الاسلام محتشمی، دوره ششم وزیر کشور آقای عبدالله نوری، دوره هفتم آقای بشارتی و دوره های هشتم و نهم وزیر کشور حجت الاسلام موسوی لاری بوده اند.

طی سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران تا ۱۳۸۴، جمعاً ۲۵ بار به آراء مردم مراجعه شده است‌. از برگزاری اولین همه‌پرسی که ۱۲ فروردین ۱۳۵۸ برای برقراری نظام جمهوری اسلامی در کشور ترتیب یافت‌، تا نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که در سوم تیر ۱۳۸۴ برگزار شد، ۲۵ بار انتخابات برگزار شده است: رفراندوم جمهوری اسلامی‌، انتخابات مجلس خبرگان‌، انتخابات دو مرحله‌ای هر یک از دوره‌های مجلس شورای اسلامی‌، انتخابات میاندوره‌ای مجلس‌، انتخابات شوراهای شهری و انتخابات ریاست جمهوری و…

طی ۲۶ سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی‌، به طور متوسط سالی یک بار به آراء مردم رجوع شده است‌. حتی شکل‌گیری و پیروزی انقلاب و سقوط رژیم ستمشاهی نیز به نوعی مراجعه به آراء مردم بود. از این منظر، مردم‌گرایی پدیده‌ای است که عمری به درازای عمر انقلاب دارد.

از مجموع همه‌پرسی‌ها و انتخابات برگزار شده تا سال ۱۳۸۴، نه مورد آن مربوط به انتخابات ریاست جمهوری بود. مردم ایران، روز سوم تیر ۱۳۸۴ برای نهمین بار جهت گزینش فردی برای احراز مقام ریاست جمهوری به پای صندوقهای رای رفتند.

نهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری – ۱۳۸۴

نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در تاریخ ۲۷/۳/۱۳۸۴ برگزار شد.

این دوره از انتخابات ریاست جمهوری طی دو مرحله برگزار شد و در جریان آن محمود احمدی نژاد به عنوان ششمین رئیس جمهور ایران انتخاب شد.

نتایج انتخابات مرحله اول ریاست جمهوری دوره نهم: اکبر هاشمی رفسنجانی با ۶ میلیون و۱۶۰رای (۲۱ درصد آرا) نفر اول، محمود احمدی‌نژاد با ۵ میلیون و ۷۱۰رای (۱۹٫۵درصد آرا) نفر دوم ، مهدی کروبی با ۵ میلیون و۷۰ هزار رای (۱۷٫۳درصد آرا)، محمدباقر قالیباف با ۴میلیون و۷۰ رای (۱۳٫۹درصد آرا)، مصطفی معین با ۴میلیون و۵۰ هزار رای (۱۳٫۸درصد آرا)، علی لاریجانی با ۱میلیون و ۷۴۰ هزار رای (۵٫۹ درصد) و محسن مهرعلیزاده با یک میلیون و۲۹۰ رای (۴/۴ درصد ) به ترتیب در رتبه بعدی قرارگرفتند.

تعداد آرای باطله نیز یک میلیون و۲۰۰ هزار رای معادل ۴٫۲درصد کل آرا بوده است.

بر اساس نتایج مرحله اول، هاشمی رفسنجانی و احمدی نژاد به مرحله دوم راه یافتند.

در مرحله دوم انتخابات، محمود احمدی نژاد موفق شد اکثریت آرا را به خود اختصاص دهد و حکم تنفیذ وی از سوی مقام معظم رهبری صادر و به عنوان رئیس جمهور کشور برگزیده شد.

دوره دهم

متن کامل بیانیه دولت جمهوری اسلامی ایران به مناسبت برگزاری انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری به این شرح است:

“ملت رشید و آگاه ایران اسلامی جمعه ۲۲ خرداد ماه حماسه‌ای ماندگار آفرید و برگ زرین دیگری بر صفحات تاریخ پرافتخار انقلاب اسلامی افزود.

مشارکت حماسی ملت بزرگ ایران در انتخابات مهم و سرنوشت ساز ریاست جمهوری دهم نمادی برجسته و ممتاز از آگاهی ، مسوولیت پذیری و عزم راسخ آنان در تحقق آرمان های بلند اسلام و انقلاب و پیگیری راه نورانی امام راحل عظیم الشأن(ره) و شهدای گرانقدر بود .

حضور شکوهمند قریب به ۴۰ میلیون نفر از اقشار و اقوام ایرانی در پای صندوق های رای و مشارکت قریب به ۸۵ درصد از واجدین شرایط، چشم جهانیان را در مقابل اراده خلل ناپذیر و استوار این ملت تمدن ساز خیره کرد و همه انسان های فهیم و منصف دنیا را در برابر زیبایی و صلابت نظام مردم سالار دینی کشورمان به کرنش و تعظیم واداشت.

تردیدی نیست که این حضور آگاهانه و مقتدرانه جایگاه ایران اسلامی را در مناسبات و معادلات جهانی بسیار بالا برده و صلابت و اقتدار رییس جمهور و دولت برآمده از آن را در تحقق مطالبات حقه عموم مردم ایران افزایش داده است.

قطعاً این پیروزی بزرگ و ارزشمند متعلق به همه مردم ایران بلکه همه آزادگان و نیک اندیشان جهان است.

بدیهی است صیانت و پاسداشت از این دستاورد ارزشمند نیز برعهده یکایک آنان می باشد. این رویداد بزرگ و باشکوه که در کمال آزادی، سلامت و امنیت، در آستانه دهه چهارم انقلاب اسلامی به منصه ظهور رسید روحی تازه در کالبد آن دمید و از این پس ایران عزیز با شور و شعور و نشاط بیشتری حرکت خود را در مسیر تکامل و تعالی دنبال خواهد کرد.

هیات دولت جمهوری اسلامی ایران بر خود فرض می داند که از آحاد ملت شریف ایران که در جهت تحکیم پایه های نظام مومنانه می‌کوشند و از رهبری عزیز و بزرگوار انقلاب که با هدایت های ارزشمند خویش زمینه های لازم را برای این جوشش و درخشش مهیا کردند صمیمانه تشکر و قدردانی نماید و اعلام دارد که به شکرانه این نعمت بزرگ الهی که با عنایات خاص حضرتش ارزانی شد چونان گذشته همه توان خود را مصروف انجام وظایف و تامین منافع و خواسته های مردم برپایه حق و عدل خواهد کرد و برای اعتلای کشور و سربلندی و عزت ایران عزیز از هیچ فداکاری و از خود گذشتگی دریغ نخواهد ورزید.

این روزها دشمنان روسیاه و بددل که همواره از پیروزی ها و کامیابی های جمهوری اسلامی ایران ناخشنود و عصبانی بوده‌اند بار دیگر چهره کریه خود را نمایانده و با به کار گیری همه بوق های تبلیغاتی و رسانه های ضد انقلابی و ترویج دروغ‌گویی و شایعه‌پراکنی تلاش می‌کنند تا از حلاوت این پیروزی در کام ملت بکاهند.

به کار گیری برخی عناصر فرصت طلب و آشوبگر برای اخلال در آرامش و نظم عمومی و بهره گیری از ساده اندیشی و احساسات برخی افراد از جمله مواردی است که سردمداران زر و زور و تزویر و رسانه های وابسته آنان دنبال می کنند.

مطمئنیم که این بار نیز خیره سری و دست اندازی آنان در برخورد با سد استوار ملت یکپارچه و متحد ایران اسلامی چون گذشته ناکام خواهد ماند و شکست و تیره‌روزی را برای آنان به همراه خواهد داشت.

از ملت بزرگوار و با فضیلت ایران می خواهیم که با صبر و متانت و تدبیر و درایت همیشگی خود امید دشمنان را به یاس مبدل سازند و از نیروهای انتظامی و سایر مراجع قانونی نیز انتظار می رود با اقدامات قاطع خود بساط اخلال گری و آسیب رسانی به اموال عمومی و سلب آسایش و آرامش مردم را برچینند.

از خدای متعال می خواهیم تا الطاف کریمانه خود را چون همیشه شامل حال این ملت بزرگ و خدمتگزاران آن در دولت اسلامی قرار دهد و ما را تا تحقق کامل آرمان های انقلاب اسلامی و امام راحل(ره) و ادای دین به خون شهدای والا مقام تا ظهور دولت یار مدد فرماید.

” دولت جمهوری اسلامی ایران”